Η ιστορία πίσω από το αγαπημένο μαχαίρι του Anthony Bourdain

Ο Anthony Bourdain, παραδόξως για τα πλούσια μαλλιά του, δεν άφησε σκούφο, ούτε συνταγές. Άφησε πίσω όμως οριστικά τον αρνητικό τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζαν οι Αμερικανοί και γενικότερα ο δυτικός κόσμος τις έθνικ κουζίνες και βοήθησε σημαντικά να διευρυνθούν οι γαστρονομικοί ορίζοντες των σύγχρονων ανθρώπων. Κι ένα μαχαίρι, που φτιάχτηκε ειδικά γι’ αυτόν από τον Bob Kramer, έναν ροκ σταρ της μαχαιροποιίας, όπως ροκ σταρ ήταν και ο Bourdain στο χώρο του. Ήταν μάλιστα εμπνευσμένο από την οπλοποιία των σαμουράι και κατασκευασμένο κυριολεκτικά από τα αστέρια – το μέταλλο που χρησιμοποιήθηκε προερχόταν από μετεωρίτες που έπεσαν στη Γη. Υπήρχε τρομερή μυθολογία γύρω από αυτό μαχαίρι, σε τέτοιο βαθμό ώστε στην πρόσφατη δημοπρασία που πραγματοποιήθηκε με προσωπικά είδη του αδικοχαμένου σεφ έπιασε την αστρονομική τιμή των 231.250 δολαρίων. Ένα χρόνο και κάτι μετά το θάνατο του Bourdain το μαχαίρι και άλλα αντικείμενα που αποτελούσαν κομμάτι της ζωής του πήραν το δρόμο τους ταξιδεύοντας σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη.

Σε αυτή τη συλλογή περιλαμβάνονται 202 διαφορετικά αντικείμενα του διάσημου Αμερικανού σεφ και παρουσιαστή. Υπάρχουν έργα τέχνης, όπως το illustration του Ralph Steadman που παρουσιάζει έναν σεφ να τεμαχίζει έναν αρουραίο και έναν άλλο να μην μπορεί να κρατήσει το χέρι του σταθερό εξαιτίας του αλκοόλ ή ένα print του Bra Phillips με τη χαρακτηριστική επιγραφή "Eat, Pray, Get the Fuck Out". Υπάρχουν ρούχα όπως ένα bomber jacket διακοσμημένο με patch που απεικονίζει δύο μαχαίρια ως ανάμνηση της περιπετειώδους διαφυγής του ιδίου και του τηλεοπτικού του συνεργείου από τη Βηρυτό με το σκάφος του Αμερικανικού Ναυτικού, USS Nashville, ύστερα από επίθεση με ρουκέτες που δέχτηκε η πόλη το 2006. Υπάρχουν ρολόγια Rolex, κοστούμια Tom Ford, γυαλιά Persol Steve McQueen – ο άνθρωπος είχε όντως γούστο. Τέλος, υπάρχουν και πολύ καθημερινά αντικείμενα, όπως η συλλογή του με DVDs (Requiem for a Dream, The Wire, La Dolce Vita) και βινύλια (The Kinks, The Velvet Underground, The Beatles).

Όλα αυτά όμως ωχριούν μπροστά στο ενδιαφέρον που προκάλεσε το μαχαίρι – "το πιο ακριβό μαχαίρι στον κόσμο", όπως κάποτε είχε αποκαλέσει το δημιούργημα του Kramer ο Bourdain. Το αποτέλεσμα δηλαδή δεκάδων ωρών στο μεταλλουργείο, γεμάτων με ήχους σφυριών και απάνθρωπων θερμοκρασιών, ένα χημικό πείραμα που μονάχα ο Kramer μπορούσε να φέρει εις πέρας για χάρη της γαστρονομίας. Ένα κειμήλιο που προφανώς και θα λάτρευε ο Bourdain.

O Bob Kramer συνάντησε τον Bourdain για πρώτη φορά το 2015 σε μια τελετή βράβευσης που διοργάνωνε το ουίσκι The Balvenie στο Le Bernardin της Νέας Υόρκης. Ο πρώτος βραβευόταν για τα επιτεύγματά του στη μαχαιροποιία, ενώ ο δεύτερος, γνώστης του αντικειμένου, ήταν ο παρουσιαστής του βραβείου. Ο Kramer περιγράφει τον εαυτό του σε σχέση μ’ εκείνη τη βραδιά ως έναν "ηλίθιο που μιλούσε ακατάληπτα" –"Ήμουν φανατικός οπαδός όλων όσων είχε κάνει, αν εξαιρέσεις την ηρωίνη" μου είπε χαρακτηριστικά σε πρόσφατη τηλεφωνική μας συνομιλία–, ενώ τον Bourdain ως έναν "τρομερά γενναιόδωρο άνθρωπο". Η κουβέντα τους κινήθηκε γύρω από αιχμηρά αντικείμενα όσο έπιναν σκοτσέζικο ουίσκι κι έτσι μερικούς μήνες αργότερα ο Bourdain βρισκόταν στο εργαστήριο του Kramer στο βόρειο Σιάτλ για ένα επεισόδιο του Raw Craft, του τηλεοπτικού σόου με χορηγό το The Balvenie που ήταν αφιερωμένο στα χειροποίητα αντικείμενα κάθε είδους και στους ανθρώπους πίσω από αυτά.

Το μαχαίρι του Bob Kramer είναι ένα πραγματικό αξιοθέατο, με κύματα από άνθρακα να σπάνε στην επιφάνεια της λεπίδας, καθώς εκείνη την εποχή ο Kramer είχε πάθει εμμονή με τη χρήση μετάλλων προερχόμενων από μετεωρίτες, οι οποίοι πέφτουν πολύ συχνά στην επιφάνεια της Γης και σε τόσο μεγάλο αριθμό, που "μπορείς να μπεις στο eBay και να ψωνίζεις μετεωρίτες όλη μέρα", όπως λέει (ναι, είναι αλήθεια).

"Ξέρεις κάτι, το μαχαίρι αυτό είναι τόσο όμορφο, που ακόμη κι αν κάποιος σε μαχαίρωνε μέχρι θανάτου με αυτό –κάτι που δε θα ήταν σωστό, πρέπει να πω–, δε θα μπορούσες παρά να σχολιάσεις: "Πραγματικά αυτό είναι ένα πανέμορφο μαχαίρι”" είχε πει χαρακτηριστικά ο Bourdain κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, πριν το δοκιμάσει κόβοντας σχοινόπρασο μέσα στο εργαστήριο.

Ο Bourdain δε ζήτησε ποτέ ένα μαχαίρι διά χειρός Bob Kramer, ούτε στην τελετή βράβευσης αλλά ούτε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων για το Raw Craft. Δεν ήταν του στυλ του να εκμεταλλεύεται τη θέση του ως celebrity για να έχει ειδική μεταχείριση. Ούτε βέβαια ο Kramer ήταν τόσο εύκολο να κάνει την εξαίρεση, καθώς, για να αποκτήσεις ένα μαχαίρι από τα χέρια του, πρέπει το όνομά σου να περιλαμβάνεται σε μια πολύ μεγάλη λίστα αναμονής και, αν είσαι τυχερός και επιλεγείς, να δώσεις ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό. Ο άλλος τρόπος είναι να προσπαθήσεις να αγοράσεις ένα μαχαίρι Kramer μέσα από κάποια δημοπρασία, που θα σου κοστίσει περίπου 15.000 δολάρια. Το μόνο που έκανε ο Kramer ήταν να πει οff camera στον Bourdain ότι, αν ανοίξει κάποια θέση στη λίστα, θα τον έχει υπόψη του.

"Νομίζω ότι, έχοντας μεγάλη εμπειρία από κουζίνες, καταλάβαινε πώς είναι να βγάζεις το ψωμί σου κατασκευάζοντας πράγματα με τα χέρια σου" λέει ο Kramer και προσθέτει: "Πιστεύω ότι αντιλαμβανόταν πως είναι όπως και με το εστιατόριο, όπου δε γίνεται να ακυρώσεις μια κράτηση επειδή απλώς κάποιος διάσημος πέρασε την πόρτα. Δεν είναι καθόλου ευγενικό και δίκαιο αυτό".

Μερικούς μήνες αργότερα μια τέτοια θέση στη λίστα εμφανίστηκε και o Bourdain δεν έχασε την ευκαιρία δίνοντας στον Kramer την πολύ απλή οδηγία να "κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα". Ο Kramer χρειάστηκε περίπου δύο εβδομάδες για να φτιάξει αυτό το μαχαίρι του σεφ από μετεωρίτη, μήκους 25 εκ., αφιερώνοντας μόνο λίγο από το χρόνο αυτόν για να επιλέξει το ξύλο που θα χρησιμοποιούσε για τη λαβή: ένα παραδοσιακό, πολύ ανθεκτικό κοκομπόλο.

"Γνώριζα ότι θα το χρησιμοποιούσε. Δε θα ήταν απλά ένα πολύτιμο αντικείμενο που θα κρατούσε κρυμμένο σε κάποια θήκη κι αυτό με επηρέασε στην επιλογή του ξύλου" παραδέχεται ο Kramer και συμπληρώνει: "Είχα δημιουργήσει αυτή την εντύπωση παρακολουθώντας τον στην τηλεόραση και βλέποντας τον τρόπο που ντυνόταν. Φορούσε ένα δερμάτινο σακάκι, το οποίο πάντα μου άρεσε, αλλά ήταν τόσο ταλαιπωρημένο, ώστε εύκολα καταλάβαινες ότι του άρεσαν τα vintage πράγματα, που κουβαλούσαν όμως κάποια αξία. Όλα αυτά γύριζαν στο κεφάλι μου όσο προσπαθούσα να επιλέξω ξύλο" (δύο από τα πολυφορεμένα δερμάτινα σακάκια του Bourdain περιλαμβάνονται στη συλλογή που δημοπρατήθηκε πρόσφατα).

Ο Bourdain πλήρωσε 5.000 δολάρια για το μαχαίρι. Ο Kramer τον θυμάται να λέει κάτι του στυλ "Ω Θεέ μου, θα πρέπει να αρχίσω να δουλεύω ξανά σε brunches" όταν του έδινε το check. Στο σημείο αυτό βρίσκουμε την εξαίρεση που έκανε ο μαχαιροποιός στο διάσημο σεφ και παρουσιαστή: Κανείς μέχρι τότε δεν είχε καταφέρει να αγοράσει ένα μαχαίρι από μετεωρίτη διά χειρός Kramer σε προκαθορισμένη τιμή, αφού όλα του τα δημιουργήματα φτάνουν μέχρι τη δημοπρασία και πιάνουν δύο και τρεις φορές περισσότερα χρήματα από όσα πλήρωσε ο Bourdain.

Σχέδιο του illustrator Ralph Steadman που είχε εμφανιστεί στο επεισόδιο για το Λονδίνο της εκπομπής του Bourdain, Parts Unknown. 

Ο Kramer του το παρέδωσε στην ίδια τελετή βράβευσης που είχαν γνωριστεί, απλά ένα χρόνο μετά, τον Απρίλιο του 2016. Οι δύο άντρες ακουμπούσαν στον πάγκο του μπαρ και γύρω τους είχε μαζευτεί πλήθος κόσμου. "Είμαστε στριμωγμένοι στο μπαρ. Παίρνει το μαχαίρι κι αρχίζει να γυρίζει γύρω γύρω. Χαμογελάει. Χαμογελάω κι εγώ. Είναι σαν να λέει "Ω ρε φίλε, αυτό είναι τέλειο!”" θυμάται ο Kramer. "Ύστερα το βάζει στη θήκη. Έκανε τη σωστή κίνηση. Υπήρχαν άνθρωποι γύρω μας που έπιναν αλκοόλ, ήμασταν σε ένα μπαρ, το γ@μημένο το μαχαίρι δεν είχε καμία θέση εκεί".

"Ο Anthony ήταν παθιασμένος με αυτό το μαχαίρι, γιατί πραγματικά αγαπούσε τα χειροποίητα αντικείμενα" μου είπε πριν από λίγο καιρό και καθώς η τιμή το μαχαιριού εκτοξευόταν ο Eric Ripert, ο βραβευμένος με αστέρι Michelin σεφ του Le Bernardin και φίλος του Bourdain. "Είχε εμμονή με τα χειροποίητα και, όπως γνωρίζεις, ένα τέτοιο μαχαίρι χρειάζεται πάρα πολύ χρόνο για να κατασκευαστεί. Το μέταλλο είναι σπάνιας ποιότητας, το ξύλο σπάνιο, η δεξιοτεχνία του δημιουργού είναι επίσης σπάνια, τα πάντα τελικά είναι σπάνια".

Ο Bourdain πόσταρε μια φωτογραφία στο Instagram δύο ημέρες αφότου πήρε το μαχαίρι στα χέρια του γράφοντας: "Ιδού, έπρεπε να περιμένω χρόνια... Σκοπεύω απλά να αράξω εδώ και να το κοιτάζω για μερικές μέρες πριν του κάνω ένα τεστ".
 

Κανείς δεν ενθουσιαζόταν με τον τρόπο που ενθουσιαζόταν ο Anthony Bourdain. Ήταν σαν να είχε ένα ανεξάντλητο περίσσευμα ενθουσιασμού που με γενναιοδωρία σπαταλούσε σε ό,τι έκανε, είτε αυτά ήταν τα horror κόμικς που έφτιαχνε είτε οι τηλεοπτικές του εκπομπές ή τα βιβλία που έγραφε. Στα τέλη του 2016, όταν συνάντησε τον Kramer στο Σιάτλ, ξεκίνησε να του μιλά σαν τρελός για το ασπρόμαυρο επεισόδιο του No Reservations, που γύρισε στη Ρώμη σε στυλ Federico Fellini. "Ήταν στην πρίζα, καταλαβαίνεις. Ήταν σαν 16χρονος που μόλις αγόρασε μηχανάκι" θυμάται ο Kramer. Στη δημοπρασία περιλαμβάνεται μια "πρέσα για πάπιες", ένα πραγματικά υπερβολικό εξάρτημα, το οποίο χρησιμοποιείται για να συμπιέζει τις ψητές πάπιες, έτσι ώστε να τρέξει το αίμα που έχει μείνει και να σχηματίσει μια σάλτσα. Ο Bourdain είχε γράψει κάποτε γι’ αυτήν ότι "έβαλα τα κλάματα, σαν να έβλεπα τον τελευταίο αγώνα του Joe DiMaggio (θρύλος του μπέιζμπολ)". Έτσι, αγόρασε μία για τον εαυτό του όταν έκανε τα γυρίσματα για το τηλεοπτικό The Layover στο Παρίσι. "Πίστευε ότι είναι ένα θαύμα της μηχανικής" λέει ο Ripert και συνεχίζει: "Είναι ένα όμορφο εργαλείο, κατασκευασμένο από ασήμι, του άρεσε όμως και η ιδέα ότι ουσιαστικά τα κόκαλα της πάπιας έσπαγαν σε πολλά κομμάτια".

Ο Anthony ήταν ο Ernest Hemingway του κόσμου του φαγητού

O Bourdain αγαπούσε το γράψιμο και κάποιες από τις πρώτες του προσπάθειες συμπεριλαμβάνονται στη συλλογή που δημοπρατήθηκε, όπως η πρωτότυπη ιδέα του Kitchen Confidential, γραμμένη σε γραφομηχανή. Το κείμενο ξεκινά με τις εξής λέξεις: "Το Kitchen Confidential δεν είναι μια κρυφή αδελφότητα για πεινασμένα αδιάκριτα μάτια, αν και, όπως πιστεύει ο επικεφαλής της Anthony Bourdain, είναι μια συνωμοσία". Όσον αφορά τα γραπτά του Bourdain, ο Ripert λέει χαρακτηριστικά: "Μπορούμε με σιγουριά να πούμε ότι ο Anthony ήταν ο Ernest Hemingway του κόσμου του φαγητού, αν και η αλήθεια είναι ότι ο Anthony δε χρειάζεται να συγκριθεί με κανένα συγγραφέα γιατί πολύ απλά ήταν ο Anthony Bourdain".

Κι ενώ η δημοπρασία με τα προσωπικά του αντικείμενα ακούγεται κάπως μακάβρια, ακριβώς δηλαδή όπως ο ξαφνικός χαμός του, αποτελεί μια ευκαιρία για να έχουμε μερικά κειμήλια εκείνου του πρωτόγνωρου ενθουσιασμού. Άλλωστε, το 60% των εσόδων θα πάει στην κόρη και την πρώην γυναίκα του, ενώ το 40% θα διατεθεί για να δημιουργηθεί μια υποτροφία στο όνομά του στο Culinary Institute of America (CIA), εκεί όπου έμαθε να χρησιμοποιεί ένα μαχαίρι του σεφ.

Λίγο πριν η δημοπρασία ολοκληρωθεί, ο Ripert μίλησε μαζί με το διάσημο σεφ και φιλάνθρωπο José Andrés και τον πρόεδρο της CIA, Tim Ryan, στους μαθητές της CIA, με σκοπό να τους προτρέψει να μη σταματήσουν αυτό που είχαν ξεκινήσει οι ίδιοι με το #BourdainDay: να συνεχίσουν τη μεγάλη κληρονομιά που άφησε ο Bourdain, τιμώντας το πνεύμα του, την τρομερή ικανότητα να κάνει φίλους αλλά και το σπάνιο χάρισμα που είχε στις κάθε είδους αφηγήσεις.

"Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν είναι πια μαζί μας. Είναι όμως πιο σημαντικό να αντιληφθούμε τι έχει κάνει και τον αντίκτυπο που είχε το έργο του στην κοινωνία" μου τόνισε ο Ripert εκείνη τη μέρα, αφού πρώτα είχε αφιερώσει μια αίθουσα στη CIA στον αδικοχαμένο φίλο του με τίτλο Les Halles D’Anthony Bourdain, εμπνευσμένο από την brasserie Les Halles της Νέας Υόρκης, στην οποία εργάστηκε ο τελευταίος, αλλά και από το θρυλικό food market Les Halles του παλιού Παρισιού. Λίγο νωρίτερα εκείνος και οι άλλοι δύο είχαν καταφέρει να γεμίσουν τα κεφάλια των νεαρών φοιτητών με ιστορίες όπου το χιούμορ και το ταλέντο του Bourdain ξεχείλιζαν. Όπως τότε που ο Bourdain φρόντισε να γραφτεί στη σελίδα που αναφέρεται στον Ripert στη Wikipedia το μνημειώδες "Γαλλική Δειλή Μαϊμού". Ή όταν ο Bourdain κινηματογράφησε ένα πολύ άβολο και εκτενές πλάνο για τις ανάγκες του Parts Unknown, όπου ο απεγνωσμένος Andrés προσπαθούσε να κουμπώσει μια τρομερά στενή στολή καταδύσεων ώστε να μπορέσει να ψαρέψει όστρακα στις παγωμένες θάλασσες της βόρειας Ισπανίας. "Θέλω να θυμίσω σε όλους εδώ μέσα ότι χρειαζόμαστε εκείνους τους φίλους που είναι πάντα δίπλα μας" είπε στο τέλος της ομιλίας φανερά συγκινημένος ο Andrés.

"Φαντάσου ένα μετεωρίτη να καίει τον ουρανό" μου λέει ο Kramer καθώς μου μιλά για τα ατσαλένια μαχαίρια του από μετεωρίτη. "Φαντάσου να τον βλέπεις να σκίζει τον ουρανό, να χάνεται από τα μάτια σου και ύστερα να ακούς τον εκκωφαντικό θόρυβο από την πτώση του. Φαντάσου να βρεις εκείνον το μετεωρίτη και να νιώσεις τη μαγεία που εκπέμπει". O Kramer μιλά για τους "empus", τους Ινδονήσιους τεχνίτες που σμιλεύουν στιλέτα "kris" από μετεωρίτες για τους εφήβους που ενηλικιώνονται και εμφυσούν σε αυτά πνευματικές δυνάμεις. Οι ιθαγενείς μεταλλουργοί από τη βορειοδυτική ακτή των ΗΠΑ κατασκεύαζαν πολεμικά μαχαίρια που τα έδεναν στους καρπούς τους πριν από τη μάχη. Ο θρύλος λέει ότι το πρώτο από αυτά φτιάχτηκε από μια γυναίκα που είχε βρει ένα μετεωρίτη. "Αυτό όμως είναι μύθος. Δεν είναι αλήθεια. Κανένα από αυτά τα μαχαίρια που βρέθηκαν δεν είχε μέσα του μετεωρίτη" λέει ο Kramer. "Αλλά είναι μια εκπληκτική ιστορία. Τη λατρεύω πραγματικά".

Δε γνωρίζουμε αν ο Bourdain χρησιμοποίησε το χειροποίητο μαχαίρι του Kramer γα να ψιλοκόψει καρότο και κοτόπουλο, κατάφερε όμως σίγουρα να δώσει σε αυτό το μαχαίρι από μετεωρίτη –φτιαγμένο και εμπνευσμένο από ένα είδος μύθων που τόσο αγαπούσε– τη δική του μυθολογία. Ο Bourdain: ο χρονικογράφος του κόσμου του φαγητού, o άνθρωπος που αποτέλεσε έμπνευση για όλους τους ανερχόμενους σεφ αλλά και για τους παλιούς του φίλους και συναδέλφους, ο περήφανος ιδιοκτήτης ενός πραγματικά cool μαχαιριού.

Τον Kramer δεν τον ενδιέφερε σε ποια χέρια θα κατέληγε το μαχαίρι του Bourdain, το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να πιάσει μια πραγματικά καλή τιμή (όπως και έγινε) για να βοηθηθεί η οικογένεια καθώς και οι σπουδαστές της υποτροφίας που θα φέρει το όνομά του. "Φτιάχνω αυτά τα πράγματα και ύστερα τα στέλνω έξω στον κόσμο, και αποκτούν δική τους ζωή" λέει χαρακτηριστικά. Υπάρχει τελικά αρκετή μαγεία στα πράγματα που αφήνουν πίσω για τους ζωντανούς εκείνοι που φεύγουν από τη ζωή.

Από: Esquire US

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr