Ο Άρης Μπαλής βαλτώνει συχνά αλλά τουλάχιστον ζει στο εδώ και τώρα

Η Όλγα, 28 χρονών, η Μαρία, 23 και η Ιρίνα, 20, κατοικούν μαζί με τον αδελφό τους, Αντρέι Σεργκέγεβιτς Πρόζοροφ, σε μία επαρχιακή πόλη της Ρωσίας, αφού η οικογένεια ακολούθησε τον στρατιωτικό πατέρα στην μετάθεσή του εκεί. Ο πατέρας τους όμως πέθανε πριν από ένα χρόνο και τώρα η οικογένεια επιθυμεί να εγκαταλείψει τη βαρετή και αδιάφορη αυτή πόλη και να γυρίσει στη γενέτειρά της, τη Μόσχα, απ' όπου τα μέλη της έχουν υπέροχες αναμνήσεις. Ωστόσο, ο καιρός περνά και τίποτα δεν αλλάζει με τις τρεις αδερφές ανίκανες να κάνουν το βήμα που τόσο επιθυμούν.

Ο Αντόν Τσέχοφ έγραψε τις "Τρεις Αδερφές" σαν μία κωμωδία για τις προσδοκίες, διερωτώμενος: Πώς πρέπει να ζούμε; Εκατόν δεκαεπτά χρόνια αργότερα, ο Δημήτρης Ξανθόπουλος έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι ακόμα αναρωτιόμαστε, μεταφέροντας το εμβληματικό έργο στη σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Μία δεκαετία μετά τον "Γλάρο" που ανέβασε με την ομάδα Pequod, το έργο με το οποίο πήρε το βάπτισμα του πυρός ως σκηνοθέτης, επιστρέφει στη δραματουργία του σπουδαίου Ρώσου συγγραφέα. 

"Οι "Τρεις Αδερφές" του Τσέχοφ όπως τις είδε ο Δημήτρης Ξανθόπουλος και μας καθοδήγησε σκηνοθετικά εστιάζουν στις βασικές θεματικές του έργου που ξεπερνούν κατά πολύ τα τοπικά (Ρωσία, Μόσχα) και χρονικά (προεπαναστατική Ρωσία) χαρακτηριστικά που έχει το κείμενο. Έχει γίνει μία προσπάθεια να καταλάβουμε πώς τα ζητήματα του έργου αγγίζουν το σήμερα και πώς μας αφορούν. Να εξετάσουμε το νόημα της ύπαρξης, αλλά και της εργασίας μέσα σε μία κοινωνία. Τι σημαίνει να προσφέρει κανείς ή να μην προσφέρει. Να είναι κοινωνικά ενεργός ή αδρανής. Όλα αυτά τα θέματα ακουμπούν σε ένα υπαρξιακό και σε ένα κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Όλοι αυτοί οι ήρωες βρίσκονται σε ένα βαλτωμένο στάδιο της ζωής τους και ζητούν επανειλημμένα να βγουν απ' αυτό το έλος, όλες οι λύσεις που δίνουν δημιουργούν καινούργια εμπόδια", σημειώνει ο  Άρης Μπαλής, εκ των πρωταγωνιστών της παράστασης, που κάνει πρεμιέρα σήμερα, Τετάρτη 16 Ιανουαρίου. Ο ηθοποιός μιλά στο Esquire για το βάλτωμα ως κοινωνική επιταγή της εποχής μας και τη σημασία του να ζούμε στο εδώ και τώρα.

Η ενασχόληση με το θέατρο ξεκίνησε από την εφηβική ηλικία, όπου συμμετείχα στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Τελειώνοντας το σχολείο, σπούδασα αρχιτεκτονική στην Πάτρα, σπουδές τις οποίες εγκατέλειψα και το 2009 έγινα δεκτός τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου το 2009. Αποφοίτησα το 2012.

Οι γονείς μου ήταν πάντα ανοιχτοί και υποστηρικτικοί. Με βοηθήσουν να εξερευνήσω ό,τι επιθυμούσα. Ό,τι μου κινούσε το ενδιαφέρον.

Στο κεφάλι μου δεν έχω θεατρικούς ρόλους και έργα. Σημασία για μένα πάντα είχε η συνθήκη, η συνεργασία και οι άνθρωποι. Να περιβάλλομαι από ανθρώπους που μπορώ να συνεννοηθώ. Να δημιουργήσω μαζί τους όμορφες δουλειές και αναμνήσεις.

Επιστρέφω στη σκηνή της Στέγης, σχεδόν τέσσερις μήνες μετά "Το Σώσε" του Έκτορα Λυγίζου με την παράσταση "Τρεις Αδερφές" δια χειρός Δημήτρη Ξανθόπουλου. Είναι η πρώτη φορά που παίζω Τσέχοφ. Δύο δυσκολίες αντιμετώπισα: Πρώτον, αυτό το έργο όπως συμβαίνει υποθέτω με όλα τα μεγάλα θεατρικά έργα είναι ότι είναι ανεξάντλητα. Όσο τα διαβάζεις, όσες πρόβες και να κάνεις πάντα θα ανακαλύπτεις κάτι καινούργιο και διαφορετικό. Πάντα θα υπάρχει κάτι που θα σου ξεφεύγει, αφήνοντάς σε μετέωρο να μην μπορείς να καταλάβεις αν έχεις κατανοήσει πλήρως το κείμενο. Δεύτερον, κάθε φράση στο έργο, κάθε δράση είναι μαθηματικά τοποθετημένη. Κάθε ρόλος επίσης. Ακόμα και οι πιο μικροί ρόλοι είναι ολόκληρες υπάρξεις. Είναι συγκλονιστικό να προσπαθείς να καταλάβεις τι εξυπηρετούν αυτοί στη συνολική αφήγηση.

Ο δικός μου ρόλος είναι του Βασίλι Βασίλιεβιτς Σαλιόνι. Ένας νεαρός στρατιωτικός που βρίσκεται στο ευρύτερο φιλικό περιβάλλον της οικογένειας. Καλός του φίλος είναι ο βαρώνος Νικολάι Λβόβιτς Τούζενμπαχ, με τον οποίο είναι μαζί στο στράτευμα και αποτελεί το μέσο για να επισκέπτεται ο Σαλιόνι το σπίτι της οικογένειας Προζόροβα. Ο Τούζενμπαχ είναι ερωτευμένος με την Ιρίνα, την μικρότερη αδερφή. Ο Σαλιόνι επίσης. Όσο η σχέση του πρώτου μαζί της προχωράει, ο δεύτερος μένει στην απέξω. Ο έρωτάς του για την Ιρίνα είναι ο λόγος που επισκέπτεται την οικογένεια, μιας και είναι φανερό ότι κατά βάθος κανέναν δεν συμπαθεί. Ο Τσέχοφ δημιούργησε τον συγκεκριμένο χαρακτήρα ως μία εξωτερική ματιά. Ως κάποιον που θα κάνει κριτική στον αδρανή τρόπο ύπαρξης των ανθρώπων αυτών, που έχουν μία επανάπαυση, μία σιγουριά και απλώς κάθονται και φιλοσοφούν χωρίς στην πραγματικότητα να είναι ζωτικής σημασίας τα ερωτήματα που θέτουν. Ο Σαλιόνι είναι σαν να έρχεται να τους υπενθυμίσει άλλες όψεις αναρώτησεις, πιο πραγματικές, πιο υλικές, που πατούν πιο πολύ στο εδώ και τώρα.

Το αίσθημα του βαλτώματος είναι καθημερινό και διαρκές στη σύγχρονη ζωή. Είναι πολύ εύκολο να πέσουμε σε μία κατάσταση στασιμότητας. Είναι λες και σήμερα το επίδικο όλης της κοινωνίας είναι να βαλτώσει. Θέλει πολύ μεγάλη αντίσταση για να σηκωθείς ένα πρωί και να πεις ότι σήμερα θα προσπαθήσω να είμαι ενεργός στο εδώ και στο τώρα. Ένα από τα νοήματα του έργου είναι αυτό ακριβώς: Η ζωή συντελείται τώρα, ούτε αύριο, ούτε σε δέκα χρόνια. Χρειάζεται καθημερινή εγρήγορση για να ξεφύγουμε από αυτή την τάση για καθίζηση.

Προσωπικά, αισθάνομαι τρομερή αδυναμία να κάνω προβολή του εαυτού και της ζωής μου σε ένα μακροχρόνιο ορίζοντα επιθυμιών. Κάτι τέτοιο δεν με αφορά και δεδομένου του πώς είναι διαμορφωμένη η ζωή σήμερα, μου φαίνεται ψευδές. Φροντίζω η αναφορά μου να είναι στο εδώ και τώρα. Να είμαι έντιμος και ειλικρινής στις προσωπικές σχέσεις μου και στη δουλειά μου. Η ειλικρίνεια και η εντιμότητα στο εδώ και τώρα είναι αυτό που μας λείπει κοινωνικά, όχι η ελπίδα. Δυστυχώς, ζούμε σε μία κοινωνία που είτε επιστρέφει σε ένα παρελθόν ένδοξο, το οποίο δεν ξέρω ποιο είναι και γιατί χαρακτηρίζεται ως ένδοξο, είτε διατείνεται ότι σε 20 χρόνια από τώρα τα πράγματα θα είναι καλύτερα, ενώ μπορεί να αποδειχθούν χειρότερα τελικά. Και οι δύο αντιλήψεις και οι δύο τρόποι αντιμετώπισης του παρόντος είναι οπισθοδρομικές.

Το αίτημα των "Τριών αδερφών", με το οποίο τελειώνει και η παράσταση είναι "μόνο να ξέραμε πώς να ζήσουμε”. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι ο Τσέχοφ φαίνεται σαν να χλευάζει το συγκεκριμένο ερώτημα. Όχι να αναζητά τη σωστή απάντηση. Δεν ξέρω ποιος μπορεί να είναι ένας σωστός τρόπος για να ζει κανείς. Ξέρω όμως πως εγώ θέλω να διάγω τον βίο μου. Ξέρω ότι δεν αντέχω συμπεριφορές που με καταπιέζουν ή καταπιέζουν τους άλλους γύρω μου. Συμπεριφορές ρατσιστικές που με υποτιμούν ως άνθρωπο. Δεν αντέχω την υποκρισία. Εκτιμώ την ειλικρίνεια. Μου αρέσει όταν βλέπω ανθρώπους να νιώθουν ελεύθεροι. Όλες αυτές είναι δυναμικές που μπορούν να διαμορφώσουν τη ζωή μας πολύ διαφορετικά. Αν τοποθετηθούμε γύρω από αυτές κάτι θα αλλάξει.

Μετά "Τρεις Αδερφές" θα συμμετάσχω στην μουσική παράσταση "Συστημένο" για τις ερωτικές επιστολές διάσημων ανθρώπων με τους Κορνήλιο Σελαμσή και Παναγιώτη Εξαρχέα στο Ίδρυμα Κατακουζηνού και στην παράσταση "Η τραγική ιστορία του Άμλετ, ενός πρίγκιπα της Δανίας" του Ουίλιαμ Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία Έκτορα Λυγίζου από 3 Μαΐου στο Θέατρο Νέου Κόσμου.

Νωρίτερα, στις 25 Φεβρουαρίου θα παρουσιάσω στο Bios την πρώτη μου σκηνοθετική δουλειά, βασισμένη στο ποίημα του Νίκου Καρούζου "Νεολιθική Νυχτωδία στην Κροστάνδη". Ένα έργο για τις κοινωνικές επιταγές που εισβάλλουν στην ύπαρξή μας. Αν δεν υπήρχε αυτό το ποίημα που με παρακίνησε, δεν θα σκεφτόμουν ποτέ να σκηνοθετήσω.

---

Μετάφραση: Αλέξης Καλοφωλιάς, Δημήτρης Ξανθόπουλος
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ξανθόπουλος
Σκηνικά & Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Μουσική: Αλέξης Καλοφωλιάς 
Επιμέλεια Κίνησης: Βάσω Γιαννακοπούλου
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Δήμητρα Μητροπούλου
Βοηθος Σκηνογράφου-Eνδυματολόγου: Έμιλυ Κουκουτσάκη
Οργάνωση Παραγωγής: Ρένα Ανδρεαδάκη

Παίζουν: 
Όλγα Σεργκέγεβνα Προζόροβα: Μαντώ Γιαννίκου 
Μαρία Σεργκέγεβνα Κουλίγκινα: Αγγελική Παπαθεμελή 
Ιρίνα Σεργκέγεβνα Προζόροβα: Καλλιόπη Κανελλοπούλου-Στάμου
Αντρέι Σεργκέγεβιτς Πρόζοροφ: Άρης Αρμαγανίδης
Νατάλια Ιβάνοβνα: Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου 
Φιόντορ Ίλιτς Κουλίγκιν: Βασίλης Καραμπούλας
Αλεξάντερ Ιγκνάτιεβιτς Βερσίνιν: Αντώνης Μυριαγκός 
Νικολάι Λβόβιτς Τούζενμπαχ: Γιώργος Φριντζήλας  
Βασίλι Βασίλιεβιτς Σαλιόνι: Άρης Μπαλής
Ιβάν Ρομάνιτς Τσεμπουτίκιν: Γιώργος Βαλαής 
Αλεξέι Πέτροβιτς Φεντότικ: Γιώργος Στάμος 
Φεραπόντ Σπιριντόνοβιτς: Θοδωρής Σκυφτούλης
Ανφίσα: Νικολίτσα Ντρίζη

Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Θερμές ευχαριστίες: στον ηθοποιό Δαβίδ Μαλτέζε για την πολύτιμη συνεισφορά του στη μετάφραση, στον φωτογράφο Γιάννη Σίμο για τις τεχνικές συμβουλές του και στον  Ξενοφώντα Κοκκίνη για την παραχώρηση του μπιλιάρδου.

Info: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση - Κεντρική Σκηνή. Από 16 έως 27 Ιανουαρίου 2019. Διάρκεια: 2 ώρες και 30 λεπτά (με διάλειμμα). Εισιτήρια: Κανονικό: 7, 12, 18, 22 €, Μειωμένο, Φίλος, Παρέα 5-9 άτομα: 10, 14, 18 €, Παρέα 10+ άτομα: 9, 13, 16 €, Κάτοικος Γειτονιάς: 7 €, ΑμεΑ, Ανεργίας: 5 € | Συνοδός ΑμεA: 7, 10 €. Ομαδικές κρατήσεις στο groupsales@sgt.gr.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr