Το 1984 του George Orwell παραμένει τυλιγμένο στην αχλή του προφητικού μύθου του

Ανεξαρτήτως ηλικίας, αν έχεις υπάρξει κάποια στιγμή στη ζωή σου βιβλιοφάγος, όπως εγώ, δύσκολα δεν θα έχει ήδη περάσει από τα χέρια σου το πιο περιβόητο δυστοπικό μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ. Στην ταραγμένη νιότη των σημερινών σαραντάρηδων, όμως, που πρόλαβαν στα τελευταία του τον υπαρκτό σοσιαλισμό και το διαδίκτυο στα σπάργανά του, που έζησαν χωρίς κινητά τηλέφωνα και εναντιώθηκαν στο φακέλωμα των social media πριν τους παραδοθούν ολοκληρωτικά, το 1984, που φέτος μετράει ήδη οκτώ επανεκδόσεις στα ελληνικά, θα παραμένει για πάντα ένα βιβλίο τυλιγμένο στην αχλή του προφητικού μύθου του.

Η μύηση στο "1984"

Τουλάχιστον, εγώ θυμάμαι ακόμα το δέος με το οποίο το είχα πιάσει στα χέρια μου, ένα από τα τελευταία μαθητικά μου καλοκαίρια στα τέλη της δεκαετίας του 1990, περιμένοντας να μάθω αφού το διαβάσω, τρομάρα μου, το πώς λειτουργεί, πραγματικά, ο κόσμος.

Εκδόσεις Κάκτος

Γραμμένο μεταξύ 1947 και 1948 (το 1984 του τίτλου προέκυψε από την αντιστροφή των αριθμών 4 και 8), εκδόθηκε το 1949, επτά μόλις μήνες πριν πεθάνει ο δημιουργός του. Υπήρξε, μάλιστα, το πρώτο βιβλίο που έγραψε ο Eric Arthur Blair, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, όντως διάσημος μετά την κυκλοφορία της Φάρμας των ζώων (1945) και το μοναδικό με εξασφαλισμένη την οικονομική του επιβίωση.

Η επιρροή στη μαζική κουλτούρα

Το 1984, πούλησε δεκάδες εκατομμύρια αντίτυπα, επηρέασε όσα λίγα μυθοπλαστικά έργα τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον σύγχρονο κόσμο, καθόρισε ένα σημαντικό τμήμα της μαζικής κουλτούρας και της πολιτιστικής παραγωγής που ακολούθησε την έκδοσή του, έγινε ταινία (το 1984, σε σκηνοθεσία του Michael Radford) και παραμένει πηγή αναφοράς για την περιγραφή των κοινωνικών ανισοτήτων και των ολοκληρωτικών καθεστώτων.

Εκδόσεις Public Βιβλιοθήκη

Νεολογισμοί, όροι και ολόκληρες φράσεις του, επανερμηνεύτηκαν και μπήκαν στο καθημερινό λεξιλόγιο ακόμα και ανθρώπων που δεν το διάβασαν ποτέ. Ο ψυχρός πόλεμος, η αστυνομία της σκέψης, το sex crime, το Υπουργείο Αλήθειας, ο Μεγάλος Αδερφός που σε βλέπει, υπήρξαν όλες λεκτικές επινοήσεις του George Orwell, ενώ η λέξη "οργουελικός" χρησιμοποιείται περίπου ως συνώνυμο της λέξης "δυστοπία".

Προφητικό και πάντα επίκαιρο

Το 1984 θεωρήθηκε "προφητικό" και όντως είναι, μιας και αποτελεί ένα μυθιστόρημα που μπορεί να αποκτά νέο νόημα ξανά και ξανά, είτε για να περιγράψει την απολυταρχία των καθεστώτων της πάλαι ποτέ κομμουνιστικής Ευρώπης, είτε τη λειτουργία των στρατοκρατικών δικτατοριών, είτε τα fake news, την παρακολούθηση μέσω κινητών τηλεφώνων και την τόσο επίκαιρη αυτές τις ημέρες αστυνομοκρατία.

Εκδόσεις Ψυχογιός

Πέρυσι, συμπληρώθηκαν εβδομήντα χρόνια από τον θάνατο του Orwell, κάτι το οποίο απελευθέρωσε την 1η Ιανουαρίου της φετινής χρονιάς, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, τα συγγραφικά του δικαιώματα (σημ. η πνευματική ιδιοκτησία των συγγραφέων διαρκεί όσο η ζωή τους και για εβδομήντα χρόνια μετά από τον θάνατό τους).

Εκδόσεις Ψυχογιός

Ίσως, λοιπόν, το 2021 να είναι πράγματι η χρονιά του 1984, αν λάβουμε υπόψη το ότι έχουν κυκλοφορήσει ήδη οκτώ νέες εκδόσεις του εμβληματικού έργου στα ελληνικά.

Οι επανεκδόσεις του "1984"

Πάντως, ασχέτως επετείου και συγγραφικών δικαιωμάτων, δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με τη Margaret Atwood που έγραψε για το 1984: "Ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία. Το διαβάζω ξανά και ξανά", μία φράση που τυπώθηκε στο αυτί του πάντα επίκαιρου, πάντα για διαφορετικούς λόγους έργου, όπως κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας, σε μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά.

Εκδόσεις Μίνωας

Από τις εκδόσεις Ψυχογιός, το 1984 κυκλοφορεί σε μετάφραση του συγγραφέα Αύγουστου Κορτώ, με επίμετρο του Robert Harris, τόσο σε κανονικό μέγεθος, όσο και σε pocket size, ενώ η προσεγμένη μετάφραση της Κατερίνας Σχινά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με επίμετρο της ίδιας.

Από τις εκδόσεις Κάκτος, που μέχρι πρόσφατα διέθεταν τα αποκλειστικά δικαιώματα του έργου, μας έρχεται μία must-have συλλεκτική επετειακή έκδοση, ενώ τις δικές τους μεταφράσεις παρουσίασαν οι εκδόσεις Public Βιβλιοθήκη (των πολυκαταστημάτων Public), ως τμήμα της σειράς Modern Classics, αλλά και ο εκδοτικός οίκος Λιβάνη.

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Μάλιστα, στην αρχή του έτους μία σκληρόδετη έκδοση, σε μετάφραση της Μαρίας Καρβέλα (εκδ. Ωκεανίδα), διανεμήθηκε μέσω του κυριακάτικου φύλου της Καθημερινής.

Ο συγγραφέας πίσω από το έργο

Αν και ο ίδιος, πριν πεθάνει, είχε ζητήσει  να μη γραφτεί ποτέ η βιογραφία του, η ζωή του υπήρξε το ίδιο ενδιαφέρουσα όσο και το έργο του. Γεννήθηκε το 1903 στο Μοτιάρι της βρετανοκρατούμενης Ινδίας. Η οικογένειά του, αν και είχε αριστοκρατικές καταβολές, ανήκε στα κατώτερα οικονομικά στρώματα της μεσαίας τάξης και επέστρεψε στην Αγγλία όταν εκείνος ήταν οκτώ ετών.

Εκδοτικός Οίκος Α.Α. Λιβάνη

Όταν το 1927 αποφάσισε να παραιτηθεί από την Ινδική Αυτοκρατορική Αστυνομία στην οποία είχε καταταγεί, για να γίνει συγγραφέας, έζησε επί πολλά χρόνια μία καθημερινότητα μακριά από τις αστικές ανέσεις, στο Λονδίνο και το Παρίσι, κάνοντας διάφορες δουλειές του ποδαριού για να καταφέρει να επιβιώσει, συναναστρεφόμενος πάντα με τους κάθε λογής "περιθωριακούς".

Εκδόσεις Ωκεανίδα

Πολιτικά, ενώ η ιστορία τον κατατάσσει στους "δημοκρατικούς σοσιαλιστές", ο ίδιος χαρακτήριζε τον εαυτό του αναρχικό. Έτρεφε απέχθεια για τον σταλινισμό και για κάθε μορφή ολοκληρωτισμού, ενώ δεν δίστασε να καταδώσει μέλη του αγγλικού εργατικού κόμματος που θεωρούσε φιλοσοβιετικούς, ανάμεσά τους και τον Charlie Chaplin. Πέθανε τον Ιανουάριο του 1950 σε νοσοκομείο του Λονδίνου, σε ηλικία 47 ετών.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr