5 από τα πιο σκοτεινά αστυνομικά μυθιστορήματα

Αν ο Joseph Conrad με την Καρδιά του Σκότους (1899) προσπάθησε να περιγράψει την καταβύθιση στα πιο ανήλιαγα σημεία της ανθρώπινης ψυχής, μέσα από μία περιπέτεια ταξιδιωτικού -και κάπως αποικιοκρατικού- χαρακτήρα, όπου ένας Ευρωπαίος χάνει σιγά σιγά το μυαλό του καθώς εισχωρεί όλο και πιο βαθιά στις ζούγκλες και τα μυστήρια της μαύρης ηπείρου, δε συνέβη το ίδιο και με εκείνο το είδος της λογοτεχνίας που ανθεί (συνήθως) σε ένα καθαρά αστικό περιβάλλον· το αστυνομικό μυθιστόρημα.

Αντίθετα τα βιβλία των λογοτεχνικών γιγάντων που καταπιάστηκαν με το genre, και περιλαμβάνονται στη λίστα που ακολουθεί, φροντίζουν να μην ταξιδεύουν πουθενά αλλού πέρα από τα επικίνδυνα στενά, τα αδιέξοδα σοκάκια και τις φωτισμένες λεωφόρους των μητροπόλεων, τα οποία πολλές φορές στέλνουν τους ανθρώπους σε ένα πολύ δύσκολο ταξίδι.

Τους οδηγούν, μέσα από μία καθοδική πορεία, στα σκοτάδια της ίδιας τους της ψυχής, με ό,τι κινδύνους έχει αυτό για τους ίδιους αλλά κυρίως για τους ανθρώπους γύρω τους, χαρίζοντας στον αναγνώστη μία θεοσκότεινη αλλά τρομερά λυτρωτική αναγνωστική εμπειρία.

Edgar Allan Poe | Οι φόνοι της Οδού Μοργκ (εκδ. Ερατώ)

Το αρχετυπικό αστυνομικό μυθιστόρημα; Ιστορικά όχι, ουσιαστικά όμως ναι. Ο μετρ του μυστηρίου υφαίνει την πρώτη ντετεκτιβική ιστορία του κόσμου (και στην προσπάθεια του να αφηγηθεί την επίλυση μίας άγριας δολοφονίας γυναικών) ανακαλύπτει όλα εκείνα τα δομικά στοιχεία που μας έκαναν να αγαπήσουμε το είδος: Το έγκλημα είναι στυγερό, σε τέτοιο βαθμό που τρομάζει την κοινή γνώμη, ο ήρωας είναι ιδιοφυής αλλά υπάρχουν σκιές για τον χαρακτήρα και την ηθική του στάση, η αγωνία εντείνεται σελίδα τη σελίδα και η "λύση" είναι απρόσμενη -κυρίως, όμως, είναι "τερατώδης". Όσο για την ατμόσφαιρα; Ακόμα και σήμερα οι σελίδες του Poe δίνουν έμπνευση σε όποιον θέλει να παρουσιάσει την απόκοσμη γοητεία που προσφέρει το μισοσκόταδο των μεγαλουπόλεων.

Dashiell Hammett | Κόκκινος Θερισμός (εκδ. Μεταίχμιο)

Όταν ένα βιβλίο, γραμμένο το 1929, μπορεί να κοντράρει σε αγριότητα φόνων και ποσότητα νεκρών τα σημερινά hard boiled μυθιστορήματα, τότε σίγουρα αυτό και μόνο θα μπορούσε να το κάνει κλασικό. Όμως το μυθιστόρημα του Hammett είναι κάτι πολύ περισσότερο από μία άγρια σπουδή στο πολύνεκρο έγκλημα. Με κύριο όπλο το πικρό χιούμορ και την καταιγιστική δράση καταφέρνει να δώσει μία ιστορία που καταληστεύτηκε από τις επόμενες γενιές δημιουργών. Ο Akira Kurosawa βάσισε το Yojimbo (1961) του σε αυτό, πριν ο Sergio Leone κάνει το remake του remake με το Για μία χούφτα δολάρια (1964). Γιατί, τελικά, σε ποιον δεν αρέσει να βλέπει έναν μυστηριώδη χαρακτήρα να ξεκληρίζει με όποιον τρόπο βρει τις αντίπαλες συμμορίες που λυμαίνονται μία πόλη;

J.P. Manchette | Νάδα (εκδ. Ελληνικά Γράμματα)

Έχεις σκεφτεί ποτέ πώς είναι να είσαι μέλος μίας τρομοκρατικής οργάνωσης; Ή ακόμα χειρότερα, πώς είναι να είσαι ένας τρομοκράτης που όμως έχει χάσει την πίστη σε όλα, ακόμα και στην ίδια του την ιδεολογία; Σε αυτό το σκληρό αριστούργημα του Γάλλου συγγραφέα δεν πιάνουν οι κατάρες, δεν πιάνουν οι ευχές. Η κινητήριος δύναμη του έργου είναι η ίδια η απελπισία. Το τίποτα. Το nada που λένε κι οι Ισπανοί. Η λύση στο μυστήριο της απαγωγής του Αμερικανού Πρέσβη δίνεται ήδη από τις πρώτες σελίδες. Από εκεί και πέρα ο συγγραφέας ξεδιπλώνει το ταλέντο του, κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα: Να συνδυάζει δηλαδή την αριστοτεχνική γραφή του με βίαιες σκηνές που δίνουν απανωτά χαστούκια στον αναγνώστη. Μέχρι που, πραγματικά, να μη του μείνει τίποτα όρθιο. Τίποτα άλλο πέρα από το nada.

James Ellroy | Μαύρη Ντάλια (εκδ. Κλειδάριθμος)

H Τετραλογία του Λος Άντζελες του μεγαλύτερου εν ζωή Αμερικανού συγγραφέα του "αστυνομικού" -κι όχι μόνο για κάποιους από εμάς- μάλλον έχει πιο δυνατές στιγμές να δώσει, κι αν όχι πιο δυνατές, σίγουρα πιο σκοτεινές (βλέπε τον serial killer από το Μεγάλο Πουθενά, ή την πρωτοπρόσωπη ωδή στην καρδιά του ανθρώπινου σκότους από τη Λευκή Τζαζ). Εδώ όμως είναι η αρχή του Κακού. Η αρχή της αστυνομικής saga που μπλέκει το σεξ, τις αποτρόπαιες δολοφονίες, τη διαφθορά της αστυνομίας και τη μεταπολεμική αμερικανική ιστορία σε ένα πραγματικά εκρηκτικό cocktail. Μεθυστικό, ατμοσφαιρικό, ικανό να σου κόψει την ανάσα με τον ρυθμό και τις εικόνες του· πάνω από όλα όμως τρομακτικό κι εθιστικό, καθώς αντιλαμβάνεσαι πως τα όσα παρακολουθείς ίσως να μην είναι τόσο μακρινά, ίσως θα μπορούσες κι εσύ -χωρίς να το θέλεις- να είσαι μέρος τους.

Alan Moore | From Hell

Δεν είναι μυθιστόρημα, είναι graphic novel. Όμως, αλήθεια τώρα, τα πολύπλοκα έργα του Alan Moore έχουν κάθε λόγο και δικαίωμα να συγκαταλέγονται στις λίστες με τις κορυφαίες γραπτές αφηγήσεις του 20ου αιώνα, έτσι δεν είναι; Ιδιαίτερα το From Hell που μάλλον αποτελεί το magnum opus του. Μία επιστροφή στον αρχετυπικό τόπο του λογοτεχνικού εγκλήματος, στα επικίνδυνα σοκάκια του Λονδίνου, εκεί όπου στο ημίφως από τις λάμπες του γκαζιού εκτυλίσσεται η γνωστή φρικιαστική ιστορία: ένας serial killer σκοτώνει πόρνες για να χορτάσει την αρρώστια του - ενώ οι προεκτάσεις των πράξεων του φτάνουν μέχρι και τα υψηλότερα κλιμάκια της Βρετανικής κοινωνίας. Όσο για τη λύση του εγκλήματος; O Alan Moore προσπαθεί, και σε μεγάλο βαθμό καταφέρνει, να λύσει τους γόρδιους δεσμούς της βρετανικής κοινωνίας της εποχής, έτσι ώστε να παρουσιάσει στον αναγνώστη μία πειστική "λύση". Με λίγα λόγια, ένα συγκλονιστικό αριστούργημα που αποζημιώνει όποιον αντέξει την τεράστια έκταση και πυκνότητά του.

Κλείνοντας, να πούμε προς αποφυγήν (λογοτεχνικών) παρεξηγήσεων ότι αυτά είναι μόνο μερικά από τα σκοτεινά αριστουργήματα που έχει δώσει το αστυνομικό μυθιστόρημα στη λογοτεχνία. Οι προσθήκες κι οι ενστάσεις στη λίστα είναι κάτι περισσότερο από ευπρόσδεκτες.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr