40 χρόνια από το Sandinista! των The Clash

Βαγόνι ηλεκτρικού, 2009 μ.Χ, γραμμή Ομόνοια-Κηφισιά. Απέναντί μου, κυρία με μωρό στην αγκαλιά κουνά απεγνωσμένα τα χέρια της στον αέρα. Δεν καταλαβαίνω τι θέλει και -κυρίως- τι προσπαθεί να μου πει. Φοράω τάπες και ακούω για δέκατη σερί φορά το Police on my back των The Clash. "Μπορείς σε παρακαλώ να το χαμηλώσεις λίγο, θα ξυπνήσει το μωρό" την πιάνω να λέει καθώς βγάζω απρόθυμα τα ακουστικά μου. Τελικά, το μωρό όντως ξύπνησε, εγώ έγινα κόκκινος από την ντροπή μου.

Αυτή είναι μία ιστορία που δε θα μάθει ποτέ κάποιο από τα μέλη της βρετανικής μπάντας. Μία από τις χιλιάδες, μικρές ή μεγάλες, ανούσεις ή γεμάτες ουσία ιστορίες που έχουν παιχτεί κατά την ακρόαση του πιο υποτιμημένου δίσκου του συγκροτήματος. Σήμερα, το Sandinista! κλείνει 40 χρόνια ζωής και, τελικά, όσο τα χρόνια περνούν τόσο μεγαλύτερη αξία αποκτά. Όχι, μόνο μουσικά, αλλά και κοινωνικά· και, τελικά, πολιτικά. 

Το soundtrack της διαμαρτυρίας

Εκείνη την εποχή, λίγο καιρό μετά τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου από το όπλο του ειδικού φρουρού της αστυνομίας Επαμεινώνδα Κορκονέα, το Police on my back έπαιζε παντού. Σε ανεξάρτητα ραδιόφωνα, σε βίντεο στο YouTube, σε sites που κατέγραφαν τα γεγονότα του Δεκέμβρη του '08 χωρίς βέβαια να "πειράξουν" τα αποδεικτικά βίντεο του εγκλήματος.

Οι Clash είχαν ξεπηδήσει ξανά μέσα από τα ντουλάπια της punk ιστορίας. Φυσικά, σχεδόν κανείς δε θυμόταν τότε πως το ίσως πιο διάσημο -τουλάχιστον στην Ελλάδα- τραγούδι του Sandinista! είναι διασκευή σε ένα κομμάτι των The Equals. Βέβαια, μικρή σημασία είχε αυτό. Η φωνή του Mick Jones ήταν εκείνη που το έκανε πραγματικά αθάνατο.

Το ομώνυμο ντεμπούτο της μπάντας είναι ένα ακατέργαστο διαμάντι, το Combat Rock o δίσκος που τους έδωσε το πιο διάσημο αν και κάπως εύπεπτο hit (σ.σ: δεν υπάρχει ροκάδικο στην ελληνική επαρχία που να μην έχει "πληγώσει" το Should I stay or should I go παίζοντας το στο repeat σε σάπια ηχεία), το London Calling αποτελεί το αιώνιο magnum opus τους.

Τι είναι όμως το Sandinista! τελικά; "Πάντα είχα στο μυαλό μου αυτόν τον δίσκο ως ένα άλμπουμ για ανθρώπους που δουλεύουν σε εξέδρες άντλησης πετρελαίου, ή σε επιστημονικούς σταθμούς στην Αρκτική. Ανθρώπους που δεν έχουν την ευκαιρία να πάνε συχνά στα δισκοπωλεία" ήταν η εξήγηση που είχε δώσει ο κιθαρίστας Mick Jones για τη δισκογραφική αυτή "τρέλα" που έκαναν.

3 LPS, 36 τραγούδια, 150 λεπτά

Reggae ακροβασίες, dup περάσματα, calypso ρυθμοί, punk riffs, βιολιά, "παιδικές χορωδίες"

Στη μεγάλη συζήτηση της σημαντικότερης punk μπάντας όλων των εποχών, στο μυαλό μου οι Clash κερδίζουν με χαρακτηριστική ευκολία τους Sex Pistols. Και οι δύο μπάντες είχαν πρωτόγονη ένταση και μία πρωτοτυπία που άλλαξε τον μουσικό χάρτη, απλά οι δεύτεροι ήταν ένα σημάδι των καιρών. Ένα εκπληκτικό πυροτέχνημα. Οι Clash ήταν πολλά περισσότερα. Όσο για τη μεγαλοφυΐα των Joy Division; Ίσως, εκείνη ανήκει σε μία περισσότερο εσωστρεφή, εγκεφαλική παράδοση της pop κουλτούρας που οφείλει πολλά στον David Bowie. Ας την πούμε death disco.

Ειλικρινά, όμως, τι μπορεί να είχαν στο μυαλό τους οι Clash όταν στις 12 Δεκεμβρίου του 1980 αποφάσισαν να κυκλοφορήσουν ένα τριπλό (!) LP με 36 τραγούδια, συνολικής διάρκειας περίπου 150 λεπτών; Καταρχάς, να σηκώσουν ένα γιγαντιαίο μεσαίο δάχτυλο στη δισκογραφική που τους είχε απαγορεύσει να κυκλοφορήσουν το London Calling ως διπλό LP - την ίδια δισκογραφική που λίγους μήνες μετά είχε επιτρέψει στον Bruce Springsteen να κυκλοφορήσει ως διπλό LP το The River.

Reggae ακροβασίες, dup περάσματα, calypso ρυθμοί, punk riffs, βιολιά, "παιδικές χορωδίες" (στην επανεκτέλεση του Career Opportunities), πλήκτρα, ηχητικά εφέ, βιολιά, λαμπρές φιλικές συμμετοχές όπως ο Tymon Dogg στο συγκλονιστικό Lose this skin, lead vocals από όλα τα μέλη της μπάντας, στίχοι που όπως πάντα έκοβαν σαν ξυράφι και ασκούσαν σκληρή πολιτική κριτική. Ας μην ξεχνάμε ότι τότε βρισκόμαστε στην αυγή του Θατσερισμού όσον αφορά τη Μεγάλη Βρετανία και στα υπέροχα αμερικανικά 80s, όπου ο Ronald Reagan, ο Donald Trump της εποχής δηλαδή, έγραψε τις δικές του "χρυσές" πολιτικές σελίδες.

Ο Stephen Thomas Erlewine σημειώνει πολύ εύστοχα στο Allmusic στην κριτική του για τον δίσκο:  "Στο London Caling οι Clash έδειξαν ότι μπορούν να κάνουν τα πάντα. Στο Sandinista! προσπάθησαν να κάνουν τα πάντα". Έτσι, αν ο αναμφισβήτητα καλύτερός τους δίσκος είναι ένα ατόφιο "δεκάρι" από το πρώτο έως το τελευταίο του λεπτό, τα 3 LPs του 1980 είναι πανέμορφο μουσικό χάος που κουβαλά μυρωδιές από τα λονδρέζικα γκέτο των μεταναστών, τα punk προβάδικα και τις pub όπου τα μέλη των Clash επιδίδονταν σε ατέλειωτες πολιτικές συζητήσεις.

Μία ξεκάθαρα πολιτική δήλωση

Οι Clash είχαν συγκεκριμένες πολιτικές πεποιθήσεις και δε φοβούνταν να τις δηλώσουν

"The killing clowns, the blood money men / Are shooting those Washington bullets again" ακούμε στο Washington Bullets. Οι Clash ποτέ δε μασούσαν τα λόγια τους. Αργότερα, στο ίδιο τραγούδι, υπάρχουν αναφορές στον Κόλπο των Χοίρων και την αποτυχημένη απόβαση των Αμερικανών στην Κούβα, στη Χιλή και τις (έμμεσες ή άμεσες) δολοφονίες των Salvador Allende-Victor Jara, και, γενικά, στην επεμβατική πολιτική των Η.Π.Α στη Λατινική Αμερική που κόστισε χιλιάδες ζωές. Αντίστοιχα, δεν αφήνουν ασχολίαστες τις "ομορφιές" του Ανατολικού Μπλοκ σε Θιβέτ και Αφγανιστάν. Σε πιο απλά λόγια: Πρόκειται για έναν punk ύμνο ενάντια στον απανταχού ιμπεριαλισμό.

Όσο για τον τίτλο του άλμπουμ και το ποιοι ήταν οι Sandinistas; Είναι οι σοσιαλιστές αντάρτες της Νικαράγουας που είχαν καταφέρει, έναν χρόνο πριν κυκλοφορήσει το συγκεκριμένο άλμπουμ, να ανέβουν στην εξουσία ρίχνοντας τη στρατιωτική δικτατορία της χώρας τους. Στον Joe Strummer και την παρέα του, άλλωστε, ποτέ δεν άρεσαν οι πολιτικές ίσων αποστάσεων. Είχαν συγκεκριμένες πολιτικές πεποιθήσεις και δε φοβούνταν να τις δηλώσουν. Ακόμα και φαρδιά πλατιά, στον τίτλο του πιο υποτιμημένου και παρεξηγημένου άλμπουμ τους. 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr