Ασκώντας -περίπου- πολιτική στην Eurovision

Club @54, Μύκονος, 18 Μαΐου 2019. Ακριβώς δύο χρόνια και δύο ημέρες πριν από τον σημερινό Β' Ημιτελικό της 65ης διοργάνωσης της Eurovision, στον οποίο διαγωνίζεται η Stefania με το "Last dance", η Κέλλυ Καλτσή, πρώην παίκτρια του X-Factor, κάνει lip-singing πάνω στην "Diva" της Dana International, λίγο πριν αρχίσει να προβάλλεται σε έναν τοίχο ο τελικός της Eurovision. Είναι η χρονιά που όλοι περιμένουν να αρχίσει το interval act της Madonna, με τη συμμετοχή της να έχει επιβεβαιωθεί δύο μόλις ημέρες πριν.

Ξυπνήστε, πρόβατα!

Ενώ το show της βρίσκεται σε εξέλιξη και αφού έχει πετάξει όλο νόημα τον στίχο "they are so naive, they think we are not aware of their crimes", εκεί που αποδεικνύει για μία ακόμα φορά το πόσο μεγάλη καλλιτέχνιδα και πόσο κακή τραγουδίστρια είναι, στην πλάτη του "στρατιωτικής" αισθητικής ρούχου ενός χορευτή της εμφανίζεται η σημαία του Ισραήλ και στο "αγγελικό" λευκό φόρεμα μίας χορεύτριάς της εκείνη της Παλαιστίνης.

Οι δυο τους αγκαλιάζονται, με τις σημαίες να φαίνονται πεντακάθαρα. Σαν να μην έφτανε αυτό, με το τέλος του show, εμφανίζεται σε ένα τεράστιο video wall η φράση "WAKE UP". Όλοι στο club, ενώ μέχρι πριν από λίγο κορόιδευαν τη "Βασίλισσα της Ποπ" για τις φωνητικές της επιδόσεις, κοιτιούνται μεταξύ τους με το ύφος του "αλήθεια, συνέβη όντως αυτό;".

> Διάβασε ακόμα: Memes και tweets από τον Α' ημιτελικό της Eurovision

Εννοείται ότι η Madonna δεν είχε παρουσιάσει το show της ακριβώς έτσι στις πρόβες. Γι’ αυτό και μπόρεσε να το μετατρέψει σε δούρειο ίππο και να περάσει ένα πολιτικό μήνυμα ενότητας και ειρήνης. Κι έτσι έγινε από σκηνής, όχι φιλόσοφος, αλλά πολιτικός. Την επόμενη ημέρα, βέβαια, τα περισσότερα μέσα την χλεύασαν δίχως αύριο: Τα πολιτικά μηνύματα (υποτίθεται ότι) απαγορεύονται στη Eurovision.

Πολιτική: Κάθε διοργάνωση και το δικό της παρατράγουδο

Πολιτικοί είναι και οι λόγοι που οδήγησαν φέτος, πολύ δίκαια, στον αποκλεισμό της συμμετοχής της Λευκορωσίας. Κι αυτό γιατί και τα δύο τραγούδια που υποβλήθηκαν θεωρήθηκε από την EBU ότι αποτελούν όχημα προπαγάνδας υπέρ του Ουκρανού προέδρου Alexander Lukashenko. Με ποιον τρόπο; Οι στίχοι του πρώτου χλεύαζαν τις διαδηλώσεις εναντίον του, ενώ του δεύτερου περνούσαν ένα μήνυμα πολιτικής καταστολής.

Μπορεί αυτή η τακτική της λογοκρισίας σε εμάς να θυμίζει εποχές χούντας, τότε που απαγορεύονταν οι δίσκοι του Μίκη Θεοδωράκη, οι ρόγες των μοντέλων στα εξώφυλλα των περιοδικών ερωτικού περιεχομένου καλύπτονταν με αυτοκόλλητα και οι ελληνοπρεπείς φιέστες των συνταγματαρχών στο Καλλιμάρμαρο ενθουσίαζαν τη φασιστική νεολαία, αλλά η EBU δεν θέλει σε καμία περίπτωση να κάνει τον διαγωνισμό πλατφόρμα πολιτικής εκμετάλλευσης. 

Εθνική προπαγάνδα και "κοινωνική πολιτική"

Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις, πολλές, που οι συμμετοχές στη Eurovision έχουν "κοινωνικό πρόσωπο". Που περνούν πολιτικά-κοινωνικά μηνύματα συμπερίληψης ή υποστηρίζουν τη γυναικεία ενδυνάμωση και τις LGBTQI+ διεκδικήσεις. Στις πολύ καλές τέτοιες συμμετοχές ήταν εκείνη του ηλεκτροπόπ ντουέτου Madame Monsieur που εκπροσώπησε τη Γαλλία στη Eurovision του 2018 με το υπέροχο "Mercy" για τους πρόσφυγες, αλλά και η φετινή της Μάλτας, με τη Destiny και το "Je me casse", που μιλάει για τη γυναικεία ενδυνάμωση.

Κάποιες φορές, όμως, το κοινωνικό πρόσωπο των συμμετοχών, είτε γίνεται "πολιτικό προσωπείο", είτε χρησιμοποιείται για ψηφοθηρικούς σκοπούς. Πολιτική είναι φέτος, λοιπόν, η επιλογή της Ρωσίας να στείλει ως εκπρόσωπό της τη Manizha με το "Russian Woman", για να περάσει μία πιο ωραιοποιημένη της εικόνα τη στιγμή που ως χώρα κατηγορείται ανοιχτά για την καταπάτηση (πολλών) ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Κι όμως, στον ίδιο πολυδιαφημισμένα συμπεριληπτικό διαγωνισμό, το 2003, όταν τη Ρωσία είχε εκπροσωπήσει το τότε εξαιρετικά δημοφιλές σε όλη την Ευρώπη αμφιλεγόμενο ντουέτο των t.A.T.u. με το τραγούδι "Ne Ver Ne Boysia Ne Prosi", είχαμε δει τις δύο τραγουδίστριες στην οθόνη μας κυρίως από πολύ μακρινά πλάνα. Γιατί; Από τον φόβο μη και φιληθούν μεταξύ τους και "σκανδαλιστεί" το τηλεοπτικό κοινό. Παρόλα αυτά, κατάφεραν να έρθουν στην 3η θέση. Βρε, πώς αλλάζουν οι καιροί…

Τι γυρεύουν τα "εθνικά δίκαια" και η διαφήμιση των "εθνικών ομορφιών" σε έναν διαγωνισμό τραγουδιού;

Στην ιστορία των ελληνικών και κυπριακών συμμετοχών, πέρα από τις πολλές περιπτώσεις που οι αποστολές αντιμετωπίστηκαν από τις επιτροπές ως καμπάνιες του ΕΟΤ και του ΚΟΤ, προβάλλοντας μία εξαιρετικά εξιδανικευμένη αφήγηση για την εικόνα κάθε χώρας, υπάρχουν και ουκ ολίγες που χρησιμοποιήθηκαν για την προβολή των "εθνικών δικαίων".

Το 1976 η υπέροχη Μαρίζα Κωχ τραγούδησε τον στίχο "σκηνές αν δείτε, αν δείτε στη σειρά / δε θα ’ναι κάμπινγκ για τουρίστες, όι όι, μάνα μου / θα ’ναι μονάχα, μονάχα προσφυγιά" και υπέγραψε ότι θα βγει στη σκηνή με δική της ευθύνη, καθώς υπήρχε ο φόβος δολοφονικής επίθεσης εναντίον της από ελεύθερο σκοπευτή.

Το 1995, στη συμμετοχή του για την Κύπρο, ο Άλεξ Παναγή ερμήνευσε το "Κι όμως δεν πίστεψα, όρους αντέστρεψα, είμαι ο Έλληνας που πολεμά", ενώ δύο χρόνια πριν η Καίτη Γαρμπή είχε περάσει στο ντούκου (;) το "Ελλάδα χώρα του φωτός, πολεμιστής ειρηνικός".

Αλλά δεν είναι μόνο οι στίχοι. Είναι και τα ρούχα, τα σκηνικά, οι χορογραφίες. Το 1992 η Κλεοπάτρα φόρεσε τον ήλιο της Βεργίνας σε τεράστια αγκράφα στη μέση της, συνδυάζοντάς τον με ασορτί σκουλαρίκια. Η Ελπίδα βγήκε να τραγουδήσει με χιτώνα το 1979. Και ο Λούκας Γιώρκας, το 2011, πλημμύρισε τη σκηνή με κίονες και ζεϊμπεκιές. 

> Διάβασε ακόμα: Οι πιο trash στιγμές της Eurovision

Τέλος, ας μιλήσουμε για την ανταλλαγή ψήφων

Βέβαια, ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο ύψιστης πολιτικής σημασίας είναι και οι συμμαχίες των χωρών, τα λεγόμενα μπλοκ, που ανταλλάζουν μεταξύ τους ψήφους για να κάνουν διπλωματία μέσω του πολιτισμού και όχι για να επιβραβεύσουν την καλή συμμετοχή μίας χώρας. Γιατί, σε περίπτωση που το έχουμε ξεχάσει, η Eurovision είναι διαγωνισμός τραγουδιού. 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr