Η πραγματική ιστορία πίσω από το Einstein and the Bomb

Δε χόρτασες τις ιστορίες προέλευσης της πυρηνικής βόμβας; Μην ανησυχείς, το Netflix είναι εδώ για εσένα. Μετά την εμφάνισή του στην ταινία Oppenheimer, ο Albert Einstein βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο με τη δική του εκδοχή των γεγονότων στη νέα σειρά, Einstein and the Bomb.

Ακριβώς όπως και η υποψήφια για Όσκαρ βιογραφική ταινία του Oppenheimer, το Einstein and the Bomb θα εξερευνήσει τα συναισθήματα του αείμνηστου φυσικού γύρω από τη μοιραία επιστημονική ανακάλυψη.

Δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ

Το Einstein And The Bomb είναι αυτό το περίεργο κράμα, που είδαμε και στην πρόσφατη σειρά του Μέγα Αλέξανδρου: ένα ντοκιμαντέρ, με πλάνα από τον πραγματικό κόσμο και με δραματοποιημένες σκηνές του Γερμανού θεωρητικού φυσικού, που, σύμφωνα με την επίσημη σύνοψη, θα αφηγηθεί "τι συνέβη στον Einstein αφού διέφυγε από τη ναζιστική Γερμανία. Χρησιμοποιώντας αρχειακό υλικό και τα δικά του λόγια, θα βυθιστεί στο μυαλό της βασανισμένης ιδιοφυΐας".

Στο trailer λέει τα εξής: "Αν ήξερα ότι οι Γερμανοί δεν θα κατάφερναν να κατασκευάσουν ατομική βόμβα, δεν θα συμμετείχα στο άνοιγμα αυτού του κουτιού της Πανδώρας". Ποια ήταν όμως η πραγματική εμπλοκή του Einstein σε αυτό το συγκεκριμένο κομμάτι της ιστορίας; Και μήπως όντως μια κομβική στιγμή έλαβε χώρα σε μια ξύλινη καλύβα στο Νόρφολκ;

H ιστορία

Τον Μάιο του 1933, ο 54χρονος Albert Einstein, παρά το γεγονός ότι αναγνωριζόταν πλέον ως ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες στην ιστορία της ανθρωπότητας, ήταν καταζητούμενος.

Στη ναζιστική Γερμανία, δημοσιεύτηκε ένα φυλλάδιο με τίτλο "Οι Εβραίοι σε παρακολουθούν". Κατηγορούσε τον Einstein ότι παρήγαγε "ψεύτικη προπαγάνδα κατά του Αδόλφου Χίτλερ". Κάτω από τη φωτογραφία του έγραφε: "Δεν έχει ακόμη κρεμαστεί".

Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, το σπίτι του στο Βερολίνο είχε διαρρηχθεί και είχε προσφερθεί αμοιβή 1.000 λιρών για τη δολοφονία του, οπότε την επόμενη ημέρα διέφυγε με τη σύζυγό του, Elsa, και δεν επέστρεψαν ποτέ ξανά στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Αντ' αυτού, ο Einstein κατευθύνθηκε σε μια απομονωμένη καλύβα στο Roughton Heath, στη βρετανική κομητεία του Νόρφολκ, όπου έμεινε για τρεις εβδομάδες και έδωσε αρκετές συνεντεύξεις στον Τύπο. Οι εμπειρίες του οδήγησαν τον μεγάλο στοχαστή σε ένα ιστορικό συμπέρασμα, σύμφωνα με τον σεναριογράφο της ταινίας, Philip Ralph.

"Πριν από εκείνο το σημείο, ο Einstein ήταν δηλωμένος, παθιασμένος υποστηρικτής του ειρηνισμού", δήλωσε στην εφημερίδα The Guardian. "Αλλά στο τέλος αυτών των τριών εβδομάδων, έδωσε μια ομιλία σε 10.000 ανθρώπους στο Royal Albert Hall, όπου ουσιαστικά είπε ότι έχουμε μια υπαρξιακή απειλή για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και θα πρέπει να την πολεμήσουμε".

Η βόμβα

Δύο ημέρες μετά την ομιλία του στο Royal Albert Hall, έφυγε από το Ηνωμένο Βασίλειο και κατευθύνθηκε προς το Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, όπου συνάντησε για πρώτη φορά τον Oppenheimer. Το ζευγάρι δεν ήταν ιδιαίτερα δεμένο εκείνη την εποχή. Όπως είχε γράψει ο Oppenheimer στους New York Times το 1966: "Αν και γνώριζα τον Einstein για δύο ή τρεις δεκαετίες, μόνο την τελευταία δεκαετία της ζωής του γίναμε στενοί συνάδελφοι και κάτι σαν φίλοι".

Αλλά η πιο διάσημη ανακάλυψη του Einstein το 1905, η εξίσωση E=mc², ήταν αυτή η οποία οδήγησε στην ιδέα ότι η ατομική ενέργεια θα ξεκλειδωνόταν κάποτε. Σε λάθος χέρια, θα μπορούσε να είναι καταστροφική.

Το 1933, ο Ουγγρογερμανός φυσικός Leo Szilard, ο οποίος είχε προηγουμένως συνεργαστεί με τον Einstein, ανακάλυψε την έννοια της πυρηνικής αλυσιδωτής αντίδρασης. Αλλά πέντε χρόνια αργότερα, όταν επιστήμονες στη Γερμανία διέλυσαν το άτομο του ουρανίου, ο Szilard άρχισε να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στους συναδέλφους του και προειδοποίησε τον Einstein για το πρόβλημα το 1938.

Τον Αύγουστο του 1939, έναν μήνα πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ευρώπη -και μαστιζόμενος από το φόβο ότι οι Ναζί θα ανέπτυσσαν πρώτοι το όπλο-, ο Einstein έγραψε στον πρόεδρο Franklin Roosevelt -σε μια επιστολή που συνέταξε ο Szilard- για την ανάγκη να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της πυρηνικής βόμβας από τις ΗΠΑ.

Universal History Archive/Universal Images Group

Ο Einstein γράφει, με τη βοήθεια του Szilard, στον πρόεδρο Franklin Roosevelt

Σύμφωνα με το The Atlantic, ο Einstein έγραψε: "Η απελευθέρωση της ατομικής ενέργειας δεν δημιούργησε ένα νέο πρόβλημα. Απλώς έκανε πιο επείγουσα την ανάγκη επίλυσης ενός ήδη υπάρχοντος... Όσο υπάρχουν κυρίαρχα έθνη που διαθέτουν μεγάλη ισχύ, ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος. Αυτή η δήλωση δεν αποτελεί προσπάθεια να πούμε πότε θα έρθει ο πόλεμος, αλλά μόνο ότι είναι βέβαιο ότι θα έρθει. Αυτό το γεγονός ίσχυε πριν από την κατασκευή της ατομικής βόμβας. Αυτό που έχει αλλάξει είναι η καταστροφικότητα του πολέμου.

Δεν πιστεύω ότι ο πολιτισμός θα εξαλειφθεί σε έναν πόλεμο που θα διεξαχθεί με την ατομική βόμβα. Ίσως να σκοτωθούν τα δύο τρίτα των ανθρώπων της γης, αλλά θα μείνουν αρκετοί άνθρωποι ικανοί να σκεφτούν και αρκετά βιβλία για να ξεκινήσουν ξανά και ο πολιτισμός θα μπορούσε να αποκατασταθεί".

Bettmann Archive/GettyImages

Ως αποτέλεσμα, ο Roosevelt οργάνωσε ένα πρόγραμμα με επιστήμονες που εργάζονταν πάνω σε αλυσιδωτές αντιδράσεις με χρήση ουρανίου, οι οποίες θα μπορούσαν στη συνέχεια να εξελιχθούν σε ατομικές βόμβες.

Δύο μήνες μετά την επιστολή του Einstein, ο Roosevelt τού είπε ότι θα συγκροτούσε μια επιτροπή από πολιτικούς και στρατιωτικούς εκπροσώπους για τη μελέτη του ουρανίου, η οποία αργότερα εξελίχθηκε στο Σχέδιο Μανχάταν. Ο Einstein έγραψε και άλλες επιστολές στον Roosevelt, συνιστώντας περαιτέρω βήματα για την ανάπτυξη του πυρηνικού πολέμου.

Παρότι ο Einstein δεν συμμετείχε ποτέ στο Σχέδιο Μανχάταν, υπό την ηγεσία του Oppenheimer, το 1940, η Υπηρεσία Πληροφοριών του αμερικανικού στρατού αρνήθηκε στον Einstein την άδεια που χρειαζόταν για να εργαστεί στο Σχέδιο Μανχάταν, καθώς θεωρήθηκε "πιθανός κίνδυνος για την ασφάλεια". Όταν έπεσε η πρώτη βόμβα στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου 1945, ο Einstein αναφέρεται ότι είπε: "Αλίμονο σε μένα".

Ο Einstein είχε σαφώς μετανιώσει για τη συμμετοχή του στη δημιουργία των πυρηνικών όπλων. Αναφέρθηκε επανειλημμένα λέγοντας: "Δεν θεωρώ τον εαυτό μου πατέρα της απελευθέρωσης της ατομικής ενέργειας". Σε συνέντευξή του στο περιοδικό Newsweek, είχε πει ότι "αν ήξερα ότι οι Γερμανοί δεν θα κατάφερναν να αναπτύξουν την ατομική βόμβα, δεν θα είχα κάνει τίποτα".

GettyImages

O Albert Einstein δίνει λόγο κατά της βόμβας υδρογόνου το 1950

Και το 1954, έναν χρόνο πριν πεθάνει, έγραψε σε μια επιστολή προς τον φίλο του, τον χημικό Linus Pauling, το εξής: "Έκανα ένα μεγάλο λάθος στη ζωή μου, όταν υπέγραψα την επιστολή προς τον πρόεδρο Roosevelt με την οποία συνιστούσα την κατασκευή ατομικών βομβών".

Ο Einstein πέθανε σε ηλικία 76 ετών το 1955, μετά από ρήξη αιμοφόρου αγγείου κοντά στην καρδιά του. Τα τελευταία του λόγια; "Είμαι στο έλεος της μοίρας και δεν έχω κανέναν έλεγχο πάνω της".

Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr