Τα τραγούδια της εξέγερσης στη Χιλή

"Η τιμωρία μας είναι η βία που δεν βλέπεις" τραγουδούσαν, κατά τη διάρκεια των ταραχών στη Χιλή, εκατοντάδες γυναίκες έχοντας δεμένα τα μάτια με ένα μαύρο μαντήλι, σε μία προσπάθεια να ρίξουν φως στο σκοτεινό ζήτημα της κακοποίησης. Σε μία εποχή που οι βιασμοί και οι γυναικοκτονίες δεν αποτελούν παρελθόν -όπως θα όφειλαν- αλλά αντίθετα μοιάζουν να επιβιώνουν σαν πρωτόγονα τέρατα στις σύγχρονες κοινωνίες, οι γυναίκες της Λατινικής Αμερικής έδειξαν τον δρόμο μέσα από ένα flash mob.

Στη δικιά τους κραυγή έρχονται, σιγά σιγά, να προστεθούν και οι φωνές των υπόλοιπων χωρών του πλανήτη - το Λονδίνο, το Παρίσι, το Μεξικό δήλωσαν ήδη παρών ενώ αναμένεται να ακολουθήσει σύντομα και η Αθήνα. Μάλιστα, πέρα από τους στίχους που δεν αφήνουν περιθώρια σε κανέναν να αμφισβητήσει την ωμή πραγματικότητα, σε κάποια σημεία κάνουν βαθιά καθίσματα. Όχι, δεν πρόκειται για γυμναστική επίδειξη στη μέση της χορογραφίας αλλά για την χαρακτηριστική στάση την οποία αναγκάζονται να πάρουν όταν συλληφθούν από την αστυνομία.

Ο χορός και η μουσική αποτελούν βασικό στοιχείο της Λατινικής Αμερικής. Επιβιώνουν, με κάποιον μαγικό τρόπο, ακόμα και στις πιο δύσκολες δοκιμασίες στις οποίες υποβάλλεται η ταλαιπωρημένη οικονομικά και πολιτικά ήπειρος στα νότια των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι εικόνες με Χιλιανούς διαδηλωτές να χτυπούν ρυθμικά τενεκεδένια σκεύη κάνουν εδώ κι αρκετές εβδομάδες τον γύρο του πλανήτη.

---

Πώς όμως είναι δυνατόν σήμερα μία τέτοια λαϊκή μουσική να μιλήσει για τα προβλήματα του θαυμαστού καινούργιου κόσμου που ζούμε;

---

Πίσω, όμως, από αυτές τις εκδηλώσεις υπάρχει μία μακριά παράδοση διαμαρτυρίας μέσα από το τραγούδι. Το 1973, όταν ο Augusto Pinochet άρπαξε την εξουσία από τα χέρια του Salvador Allende, οι διώξεις που πραγματοποιήθηκαν ενάντια στους αντιφρονούντες ήταν φρικώδεις. Αν, όμως, σε άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις ο καλλιτεχνικός κόσμος είχε κρατήσει απόσταση από τα πολιτικά τεκταινόμενα, στην Χιλή είχε βρεθεί στην πρώτη γραμμή πυρός: το μουσικό κίνημα "Nueva Canción Chilena" είχε εντονότατη πολιτική χροιά ενώ στην αιχμή του βρισκόταν o θρυλικός Víctor Jara, ένας τραγουδοποιός με έντονη ακτιβιστική δράση. Έτσι, το δικτατορικό καθεστώς φρόντισε να δώσει ένα μάθημα μέσα από αυτόν: του επέβαλε ένα μαρτύριο βασανιστηρίων πριν, τελικά, τον δολοφονήσει.

  

Αν έχεις ταξιδέψει στη Λατινική Αμερική ή έχεις εντρυφήσει σε ethnic ήχους, ίσως γνωρίζει την cueca, την παραδοσιακή μουσική που συναντά κανείς σε Χιλή, Βολιβία και Αργεντινή. Πώς όμως είναι δυνατόν σήμερα μία τέτοια λαϊκή μουσική να μιλήσει για τα προβλήματα του θαυμαστού καινούργιου κόσμου που ζούμε, εκεί όπου οι ταχύτητες είναι διαστημικές και η διάδοση της πληροφορίας χρησιμοποιείται πολύ συχνά με όλους τους λάθους τρόπους;

Οι νέοι ηλεκτρονικοί καλλιτέχνες από τη Χιλή φαίνεται να έχουν βρει έναν τρόπο για να συνταιριάξουν την παράδοση με τη διαμαρτυρία και τους ηλεκτρονικούς ήχους. Ονόματα όπως οι Dj Raff, Tomas Urquieta και Imaabs αναδύθηκαν από underground σκηνές (hip hop, techno, EDM) και καταφέρνουν μέσα από πρωτοποριακές παραγωγές να αναμεταδίδουν τον πραγματικό παλμό της χώρας του. Στην περίπτωση μάλιστα του πρώτου, ο Instagram λογαριασμός που διατηρεί δεν αφήνει περιθώρια σχετικά με το, όπως έλεγε και το τραγούδι του Woody Guthrie, "Which side are you on?".

Όχι, βέβαια, ότι οι άλλοι δύο καλλιτέχνες πηγαίνουν πίσω. Απλά αν ο Dj Raff κρατά ζωντανή τη σχέση του με τα τοπία της Χιλής αλλά και, κατά κάποιον τρόπο, την παραδοσιακή μουσική της cueca, οι Tomas Urquieta (σ.σ: με το εξαιρετικό ντεμπούτο του Dueños De Nada να έχει κυκλοφορήσει πριν κάποιους μήνες) και Imaabs βουτούν σε πολύ πιο σκοτεινούς ωκεανούς: Η αγωνία, η εξωτερικευμένη ένταση, η κοινωνική αδικία και η αστική ζούγκλα είναι πανταχού παρούσες στον ήχο τους.

Γιατί, τελικά, μπορεί κάθε χώρα να έχει τη δική της παράδοση, ο ήχος ομως της διαμαρτυρίας απέναντι στην καταπίεση είναι κοινός. Από το Χονγκ Κονγκ μέχρι τον Λίβανο κι από το Σαντιάγκο μέχρι την Αθήνα η πρωτοποριακή ηλεκτρονική μουσική είναι εκείνη που, με μαγικό τρόπο, όχι απλά καταγράφει το τώρα αλλά προβλέπει και το μέλλον· ένα μέλλον που δείχνει να έρχεται γεμάτο (δυστυχώς) κοινωνικές εκρήξεις.

---

φωτογραφίες © Getty Images

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr