Πόσο κοντά βρίσκεται σε νέα κατάρρευση το αμερικανικό χρηματιστήριο

Ο 12ετής ανοδικός κύκλος της αγοράς (bull market), η μανία των εταιρειών "λευκής επιταγής" (SPACs), το φαινόμενο υπερδιπλασιασμού των νεοεισαχθέντων μετοχών στο ταμπλό ήδη από την πρώτη ημέρα διαπραγμάτευσης, ο "στρατός” των ερασιτεχνών επενδυτών και η πρόσφατη φρενίτιδα τύπου GameStop, σίγουρα αποτελούν σημάδια μιας παράλογης χρηματιστηριακής ευφορίας. Σημάδια που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σε εκείνους που θυμούνται τη φούσκα των dot-com στα τέλη της δεκαετίας του 1990.

"Οι ομοιότητες του σήμερα με παλαιότερες εποχές είναι πολύ, πολύ ανησυχητικές”, σημειώνει ο Jim Stack, πρόεδρος των InvesTech Research και Stack Financial Management, με έδρα το Whitefish της Μοντάνα. "Τα ήδη ορατά σημάδια φούσκας είναι το κερασάκι στην τούρτα, και αν τα εξετάσει κανείς πιο προσεκτικά, βλέπει ότι υποκρύπτονται πολλά βαθύτερα θέματα”, προσθέτει.

Παρά την απότομη διόρθωση των μετοχών κατά 30% πέρυσι, η αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά καταγράφει τον μακροβιότερο ανοδικό κύκλο στην ιστορία της που βοήθησε τον δείκτη σηματωρό S&P 500 να εκτιναχθεί σχεδόν κατά 300% τα τελευταία δέκα και πλέον χρόνια. Αύξηση σχεδόν ανάλογη αυτής που καταγράφηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που προηγήθηκε της κατάρρευσης των dot-com το 2000 και οδήγησε τις μετοχές σε βουτιά "40%” σε διάστημα δύο ετών.

Το Forbes ανέλυσε 11 βασικές παραμέτρους της χρηματιστηριακής αγοράς που είχαν δώσει προειδοποιητικά σημάδια και για την κατάρρευση τον Μάρτιο του 2000. Τα πτωτικά σημάδια (bearish signals) υπερτερούν των ανοδικών (bullish signals), ωστόσο οι επενδυτές που πάνε "κόντρα στο ρεύμα” θα μπορούσαν να αντλήσουν κάποια αισιοδοξία από το παλιό ρητό που υποστηρίζει ότι οι χρηματιστηριακές αγορές τείνουν να σκαρφαλώνουν στο "τείχος της ανησυχίας” (Wall of Worry - σ.μ. τάση που σηματοδοτεί την αποστροφή των επενδυτών προς τους κινδύνους).

Ο δείκτης CAPE του Shiller για τον S&P 500 
↘ BEARISH

Στο βιβλίο του Irrational Exuberance (Παράλογη Ευφορία) ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος του Yale, Robert Shiller, εισήγαγε τον δείκτη CAPE (cyclically adjusted price-to-earnings ratio - κυκλικά προσαρμοσμένος λόγος τιμής προς κέρδη) ο οποίος υπολογίζει τον λόγο της τιμής μιας μετοχής προς τον μέσο όρο των πληθωριστικά προσαρμοσμένων κερδών τα τελευταία 10 χρόνια, σε μια προσπάθεια να εξαλείψει τις κυκλικές μεταβολές (σ.μ. με απλά λόγια καταδεικνύει πότε η αγορά είναι υπερβολικά ακριβή ή φθηνή). 

Παρότι σήμερα δεν είναι τόσο αυξημένος όσο κατά την κορύφωση του δείκτη P/E που οδήγησε στο σκάσιμο της φούσκας των dot-com τον Μάρτιο του 2000, ο πολλαπλασιαστής κερδών Shiller P/E σήμερα βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο δύο δεκαετιών. "Οι εκτιμήσεις στη Wall Street βρίσκονται σε επίπεδο στρατόσφαιρας", λέει ο Stack.

Δείκτης κλίματος της Αμερικανικής Ένωσης Ατομικών Επενδυτών
↗ BULLISH

Κατά τους μήνες που οδήγησαν στο σκάσιμο της φούσκας των dot-com το 2000, ο δείκτης αισιοδοξίας των επενδυτών άγγιξε το 75%, έναντι 46% που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα, σύμφωνα με την εβδομαδιαία έρευνα της Αμερικανικής Ένωσης Ατομικών Επενδυτών, που καταγράφει την αισιοδοξία, απαισιοδοξία ή ουδέτερη στάση των επενδυτών για τις προοπτικές της χρηματιστηριακής αγοράς το επόμενο εξάμηνο. 

Οι έμπειροι επενδυτές θεωρούν το βαρόμετρο αυτό των μικροεπενδυτών ως "αντιθετικό” δείκτη (σ.μ. contrarian indicator), οπότε η υψηλή τιμή του δείκτη μεταφράζεται ως πτωτικό σήμα.

Δείκτης Μεταβλητότητας VIX
↘ BEARISH

Η επενδυτική αισιοδοξία πιθανότατα έχει δεχθεί πλήγμα εξαιτίας της τεράστιας μεταβλητότητας που επικρατεί στην αγορά, τουλάχιστον σύμφωνα με τον δείκτη CBOE VIX, ο οποίος μετρά την προσδοκώμενη μεταβλητότητα και είναι γνωστός και ως "δείκτης φόβου". 

Η μέση τιμή του δείκτη κυμάνθηκε κοντά στις 30 μονάδες πέρυσι, έναντι περίπου 25 μονάδων που ήταν στο αποκορύφωμα της φούσκας των dot-com. Το υψηλό του μέχρι στιγμής φέτος -περίπου 37 μονάδες- έχει ήδη ξεπεράσει το υψηλό των 33 μονάδων του 2000.

Η κεφαλαιοποίησης του S&P 500
↘ BEARISH

Χάρη στο ράλι των τεχνολογικών μετοχών, η συγκεντροποίηση της χρηματιστηριακής αξίας του δείκτη S&P 500 βρίσκεται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, γεγονός που καθιστά τα αμοιβαία κεφάλαια που παρακολουθούν τους χρηματιστηριακούς δείκτες, τα οποία σε τρέχουσες αξίες αντιπροσωπεύουν τρισεκατομμύρια δολάρια, εξαιρετικά ευάλωτα στη μεταβλητότητα λίγων εταιρειών. 

Σήμερα, οι πέντε κορυφαίες από πλευράς κεφαλαιοποίησης εταιρείες του S&P 500 -Apple, Microsoft, Amazon, Tesla και Facebook- αντιπροσωπεύουν το 21% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του δείκτη, ποσοστό ακόμη υψηλότερο από το 18% που κατείχαν το 2000 οι τότε πέντε μεγαλύτερες εταιρείες: Microsoft, Cisco, General Electric, Intel και Exxon Mobil. 

"Οι επενδυτές ανεβαίνουν όλοι στο ίδιο ‘άρμα’, αυξάνοντας τη συγκέντρωση των μετοχών υψηλής κεφαλαιοποίησης", σημειώνει ο Stack.

Προσωπικές αποταμιεύσεις
↗ BULLISH

Ο εγκλεισμός στο σπίτι που έχουν επιφέρει τα μέτρα περιορισμού λόγω της πανδημίας του κορονοϊού έχουν περιορίσει τις καταναλωτικές δαπάνες, με αποτέλεσμα το ποσοστό αποταμίευσης μεταξύ των Αμερικανών να έχει αυξηθεί στο 13,7% του ετήσιου διαθέσιμου εισοδήματός τους, έναντι μόλις 4,5% που ήταν τον Μάρτιο του 2000.

Όταν η πανδημία με το καλό υποχωρήσει και η ζωή επιστρέψει σε κανονικούς ρυθμούς, οι καταναλωτικές δαπάνες ενδεχομένως θα αυξηθούν δυναμικά, που προοιωνίζεται θετικές μέρες για την οικονομία και ενδεχομένως τη χρηματιστηριακή αγορά, αν και ήδη η τελευταία επωφελείται από τον αυξημένο καταναλωτικό πλούτο.

Αρχικές δημόσιες προσφορές (IPOs)
↘ BEARISH

Η επενδυτική μανία των αρχικών δημόσιων προσφορών -με πολλές εξ αυτών να φέρουν τον όρο ".com”- ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα της κερδοσκοπικής φρενίτιδας της τεχνολογικής φούσκας στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Είναι ενδεικτικό ότι το διάστημα από το 1995 έως και το 1999 έκαναν το ντεμπούτο τους στο ταμπλό κατά μέσο όρο 500 εταιρείες κάθε χρόνο. Μόνο το 2020, πραγματοποιήθηκαν 538 αρχικές δημόσιες προσφορές, εκ των οποίων 248 μέσω SPACs (σ.μ. δηλαδή μέσω εταιρειών λευκής επιταγής), που από μόνες τους αποτελούν ένδειξη φούσκας.

Οι μέσες αποδόσεις της πρώτης ημέρας διαπραγμάτευσης των νεοεισαχθέντων εταιρειών το 2020, συμπεριλαμβανομένων των DoorDash και Airbnb, ήταν 35%, έναντι 75% που ήταν η μέση αύξηση για τις μετοχές των νεοεισαχθέντων κατά την πρώτη ημέρα τους στο ταμπλό το 1999. Ωστόσο, οι αποδόσεις της πρώτης ημέρας των SPACs, ενδεχομένως να έχει αμβλύνει τον μέσο όρο του περασμένου έτους.

Δείκτης Buffett
↘ BEARISH

Ο αγαπημένος δείκτης μέτρησης της αγοράς του γνωστού δισεκατομμυριούχου επενδυτή Warren Buffett, που είναι ο απλός λόγος της συνολικής κεφαλαιοποίησης του αμερικανικού χρηματιστηρίου προς το ετήσιο ΑΕΠ των ΗΠΑ, αποτελεί για τους παράγοντες της αγοράς ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για τις τρέχουσες τιμές των μετοχών, σε αντίθεση με τον δείκτη P/E του S&P 500.

Η τρέχουσα χρηματιστηριακή αξία της αμερικανικής αγοράς ανέρχεται σε 42 τρισ. δολάρια, με το ετήσιο ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών στα 21 τρισ. δολάρια.

Ένα χρόνο αφότου έσκασε η φούσκα των dot-com, ο Buffett δήλωσε ότι οι πρωτοφανείς υψηλές αποτιμήσεις θα έπρεπε να είχαν χρησιμεύσει ως ισχυρό προειδοποιητικό σήμα. "Εάν ο λόγος (σ.μ. του δείκτη Buffett) πλησιάζει το 200% -όπως κατά τη διάρκεια του 1999 και ένα διάστημα του 2000- παίζεις με τη φωτιά", είχε δηλώσει τότε ο "Σοφός της Όμαχα”.

Δείκτης Put/Call 
↘ BEARISH

Ο δείκτης put/call (σ.μ. δείκτης δικαιωμάτων προαίρεσης για πώληση/αγορά) μετρά τον λόγο του εβδομαδιαίου όγκου των δικαιωμάτων πώλησης (put options - τα οποία αγοράζονται όταν οι επενδυτές πιστεύουν ότι οι μετοχές θα πέσουν) προς τον όγκο των δικαιωμάτων αγοράς (call options - συμβόλαια που αγοράζονται από επενδυτές που διαβλέπουν άνοδο). 

Δυστυχώς, οι αγοραστές των δικαιωμάτων προαίρεσης είναι αποδεδειγμένα κακοί επενδυτές, και σύμφωνα με τον οργανισμό εκκαθάρισης δικαιωμάτων προαίρεσης CBOE, περίπου το 90% αυτών χάνουν χρήματα. 

Ως εκ τούτου, ο δείκτης put/call θεωρείται ως αντιθετικός δείκτης. Έτσι, εάν ο όγκος των δικαιωμάτων αγοράς (bullish) υπερτερεί του όγκου δικαιωμάτων πώλησης, ο λόγος αμβλύνεται. 

Σήμερα, δείκτης put/call βρίσκεται στο 0,4, σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με το 0,39 που καταγράφηκε τον Μάρτιο του 2000, στο αποκορύφωμα της αγοραστικής μανίας των ιντερνετικών μετοχών.

Δάνεια έναντι μετρητών
↘ BEARISH

Χάρις εν μέρει στα χαμηλά επιτόκια, οι αγοραπωλησίες μετοχών μέσω λογαριασμών περιθωρίου (σ.μ. πρόκειται για λογαριασμούς πίστωσης με σκοπό την αγορά μετοχών, οι οποίοι παρέχονται με εγγύηση χαρτοφυλακίου ασφαλείας) έχουν εκτοξευθεί στη Wall Street, αγγίζοντας πρόσφατα το ιστορικό υψηλό των 778 δισ. δολαρίων - ποσό σχεδόν 37 φορές υψηλότερο από ό,τι τον Μάρτιο του 2000, που ήταν 21 δισ. δολάρια.

Ωστόσο, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η αναλογία των αγοραπωλησιών μετοχών μέσω λογαριασμών περιθωρίου και μέσω μετρητών. Επί του παρόντος, οι αγοραπωλησίες μέσω δανείων είναι κατά 72% υψηλότερες από αυτές με μετρητά, έναντι 79% που ήταν στο αποκορύφωμα της φούσκας των dot-com.

"Η κερδοσκοπία είναι μεταδοτική", εξηγεί ο Stack, επισημαίνοντας ότι οι λογαριασμοί περιθωρίου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πρόσφατη περίπτωση της GameStop, συμβάλλοντας στην αύξηση της τιμής της μετοχής.

Federal Reserve
↗ BULLISH

Χάρη στην προσέγγιση "προς ολοταχώς” του Jerome Powell για την τόνωση της αμερικανικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο ισολογισμός της Federal Reserve έχει εκτοξευθεί κατά 3 και πλέον τρισ. δολάρια, σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, με το ενεργητικό της να είναι σχεδόν 13 φορές υψηλότερο από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της φούσκας των dot-com.

Σήμερα, τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει η Fed ανέρχονται στο 35% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, έναντι λιγότερο του 4,5% του ΑΕΠ που ήταν πριν από 20 χρόνια.

Η Fed αγοράζει ομόλογα και ενυπόθηκα χρεόγραφα ύψους 120 δισ. δολαρίων τον μήνα, σε μια προσπάθεια τόνωσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, κάτι που φυσικά αποτελεί "καύσιμο” και για το χρηματιστήριο. Μέχρι στιγμής, πάντως, ο πληθωρισμός παραμένει υπό έλεγχο.

Επιτόκια Fed
□ NEUTRAL

Η θεωρία της οικονομίας υπαγορεύει ότι τα επιτόκια συσχετίζονται αντιστρόφως ανάλογα με τις τιμές των μετοχών. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σταθερή δέσμευση της Fed να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά συνέβαλε στην άνοδο της χρηματιστηριακής αγοράς -σχεδόν αδιάκοπα- για περισσότερο από μια δεκαετία. 

Με το επιτόκιο του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου να κυμαίνεται στο 1% και τα επιτόκια δανεισμού της Fed στο 0,1%, η περαιτέρω μείωση των επιτοκίων καθίσταται δύσκολη.

"Το πρόβλημα σήμερα είναι ότι έχουμε την πιο ευαίσθητη στα επιτόκια χρηματιστηριακή αγορά στην ιστορία της Wall Street", σημειώνει ο Stack.

Από: Capital.gr

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr