Ποιο είναι το επόμενο βήμα μετά την αποχώρηση του Oruc Reis

Η απόφαση της Άγκυρας να μην ανανεώσει τη NAVTEX για τις ερευνητικές δραστηριότητες του "Ορούτς Ρέις", αποτέλεσε μια μίνι έκπληξη για την ελληνική πλευρά. Η εκτίμηση των περισσοτέρων στην Αθήνα ήταν ότι όχι μόνο η Navtex θα ανανεωθεί αλλά υπήρχε πραγματικός φόβος ότι πλέον το πεδίο της έρευνας θα ήταν πολύ κοντά στα ελληνικά χωρικά ύδατα, ίσως και εντός των 12 μιλίων, με αποτέλεσμα η δυναμική αντίδραση της Ελλάδας να καθίσταται μονόδρομος.

Η αντίδραση της Τουρκίας ήταν διαφορετική. Σε συνδυασμό με εμπρηστικές δηλώσεις, η Αγκυρα ανακοίνωσε την επιστροφή του Oruc Reis στο λιμάνι της Αττάλειας, και 24 ώρες μετά, ο εκπρόσωπος του Ερντογάν- και αυτό έχει τη δική του σημασία- σημείωνε ότι η εξέλιξη αυτή, που δίνει χώρο στην διπλωματία δεν πρέπει να χαθεί. Προσθέτοντας μάλιστα ότι "είναι εφικτή ειρηνική επίλυση των προβλημάτων στην ανατολική Μεσόγειο. Θα συμβάλλουν θετικά οι δίκαιες, ολοκληρωμένες και λογικές προσεγγίσεις. Η Τουρκία δεν έχει βλέψεις στα εδάφη κανενός, πρόσθεσε ο κ. Καλίν, όμως έχει την αποφασιστικότητα να μην επιτρέψει να καταπατηθούν τα δικαιώματα της".

Διαπιστώνουμε μια στροφή στην ρητορική της Αγκυρας; Είναι έτοιμη η Τουρκία να αποδεχθεί την πρόσκληση Μητσοτάκη για διάλογο; Θα το δείξουν οι επόμενες ημέρες. Εχει σημασία πάντως να εξετάσουμε, πώς οδηγηθήκαμε σε αυτήν την εξέλιξη, αφού το διπλωματικό παρασκήνιο που προηγήθηκε, μπορεί να φωτίσει και τις επόμενες κινήσεις της γειτονικής χώρας.

Ποιοι πίεσαν για αποκλιμάκωση

Οι πληροφορίες θέλουν την αποκλιμάκωση να έγινε εφικτή ύστερα από τις ισχυρές πιέσεις που ασκήθηκαν στην Αγκυρα από το Βερολίνο και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ενώ φυσικά και η δυναμική αντίδραση στα σχέδια Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο από πλευράς του Εμμανουέλ Μακρόν, έπαιξε τον ρόλο της.

Αν και αρχικά λίγοι πίστευαν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση θα προχωρούσε σε αυστηρά μέτρα και σε οικονομικές κυρώσεις που θα έπλητταν την τουρκική οικονομία- πόσο μάλιστα που ήταν εμφανείς οι διαφορετικές προσεγγίσεις των μεγάλων χωρών της Ευρώπης- οι τελευταίες εξελίξεις, οι απειλές της Τουρκίας να στείλει το Oruc Reis ακόμα και στα ανοιχτά του Καστελόριζου, ξεπέρασαν το όριο που είχε θέσει το Βερολίνο και τα μηνύματα που έφθασαν στην Αγκυρα ήταν διαφορετικά από αυτά στην αρχή της κρίσης.

Το Βερολίνο έτσι μετέφερε στην Αγκυρα αυστηρή προειδοποίηση ότι η λίστα των κυρώσεων θα ήταν σημαντική και προφανώς αυτό βάρυνε στην απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν που δεν θα ήθελε να δει το τραπεζικό του σύστημα να κλονίζεται και την τουρκική λίρα να βυθίζεται εκ νέου, φέροντας ακόμα πιο κοντά την προσφυγή στο ΔΝΤ.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Αν και οι ΗΠΑ έχουν δώσει προβάδισμα στην παρούσα κρίση στο Βερολίνο, ο ρόλος της Ουάσινγκτον φαίνεται ότι ήταν σημαντικός. Η πρώτη παρέμβαση ήταν το τηλεφώνημα που έκανε ο πρόεδρος Τράμπ στον Κυριάκο Μητσοτάκη και στον Ταγίπ Ερντογάν.

Οπως αποκάλυψε ο Αλέξης Παπαχελάς στον δελτίο ειδήσεων του Σκάι, ο Αμερικανός πρόεδρος επικοινώνησε δυο φορές με τον κ. Μητσοτάκη, μεταφέροντάς του τι αποκόμισε από την επικοινωνία του με τον Ταγίπ Ερντογάν. Αν και επισήμως δεν έχει επιβεβαιωθεί κυκλοφορεί στα δημοσιογραφικά γραφεία ότι ο πρόεδρος Τράμπ είπε στον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι "η Ελλάδα είναι πιο ισχυρή από όσο νομίζουν ορισμένοι”, κάνοντας πιθανώς αναφορά στις συμμαχίες που έχει οικοδομήσει στον αραβικό κόσμο και φυσικά στην στενή σχέση με το Ισραλήλ. Δεν ήταν όμως μόνο η παρέμβαση Τράμπ.

Η παρουσία του Μάικ Πομπέο στη Λευκωσία το Σαββατοκύριακο έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα στην Αγκυρα, πόσο μάλλον που ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών αρνήθηκε να δει τον επικεφαλής του Τουρκοκυπριακής κοινότητας και ηγέτη του ψευδοκράτους Ακιντζί, ενώ η αιφνιδιαστική επίσκεψη ήρθε λίγες ημέρες μετά την άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο, γεγονός που ενόχλησε πολύ την Τουρκία.

Μια λεπτομέρεια που έχει περάσει απαρατήρητη, είναι τα όσα αποκάλυψε την Κυριακή η εφημερίδα Καθημερινή. Οπως έγραψε ο Βασίλης Νέδος, "πλοίο υποστήριξης του Αμερικανικού Ναυτικού USNS Yuma, έπλευσε από τα ανοιχτά της Κύπρου, πέρασε σε ορατή απόσταση από τον στόλο που συνόδευε το "Ορούτς Ρέις" και την περιοχή που δραστηριοποιούταν τις προηγούμενες ημέρες, προτού κατευθυνθεί βορειοδυτικά προς τη Ναυτική Βάση της Σούδας. Αυτή η κίνηση έγινε αντιληπτή διότι, ασυνήθιστη τακτική για πολεμικό πλοίο των ΗΠΑ, οι πομποί του ήταν ανοιχτοί, με αποτέλεσμα να είναι ορατό μέσω του marine-traffic”.

Ποια θα είναι η συνέχεια

Κρίσιμο θα είναι το ραντεβού της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 24-25 Σεπτεμβρίου. Είναι προφανές ότι η πίεση για αυστηρά μέτρα έχει εκτονωθεί και αυτήν την ώρα είναι άγνωστη η θέση της Αθήνας, η οποία προφανώς παρακολουθεί τις εξελίξεις.

Την ίδια στιγμή σε εξέλιξη είναι ένα πρώτο βήμα διαλόγου στο ΝΑΤΟ στα πλαίσια της πρωτοβουλίας του Γενικού Γραμματέας Γενς Στόλτενμπεργκ για να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός για την αποφυγή ατυχημάτων. Αν και περιορισμένους βεληνεκούς, είναι το πρώτο φόρουμ όπου γίνεται ένας υποτυπώδης ελληνοτουρκικός διάλογος.

Ο πρωθυπουργός και πρόσφατα εμφανίστηκε και πάλι πρόθυμος για διάλογο, έστω και αν περιόρισε το εύρος των συζητήσεων- όπως είναι η κλασική ελληνική γραμμή- στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, περιορισμό που δεν δέχεται η Αγκυρα, αφού θέλει να θέσει στο τραπέζι και άλλα θέματα όπως η στρατικοποίηση των νησιών και οι γκρίζες ζώνες. Πιθανώς όμως τα βάζει στο τραπέζι μόνο για λόγους διαπραγματευτικούς.

Η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη ήρθε το μεσημέρι της Δευτέρας, με μια δήλωση του εκπροσώπου του Ερντογάν, που έχει από μόνο του την σημασία του.

O εκπρόσωπος της Τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν, εξέδωσε ανακοίνωση σχολιάζοντας την αποχώρηση του Oruc Reis από την Ανατολική Μεσόγειο.Στην ανακοίνωσή του επισημαίνει μεν τα κλασικά, ότι δηλαδή "η Τουρκία θα υπερασπιστεί τα δικαιώματά της", αλλά προσθέτει ότι αυτό που ζητάει η γειτονική χώρα είναι "ειρηνική επίλυση των προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο". Και σημειώνει με νόημα ότι δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία που δόθηκε στη διπλωματία.

Η ανακοίνωση του Ιμπραχίμ Καλίν

"Η Τουρκία, υπό την ισχυρή ηγεσία του προέδρου μας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ως ισχυρός παίκτης, θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τα δικαιώματα της και στο μέτωπο και στο τραπέζι. Η Ελλάδα και η Ε.Ε. δεν πρέπει να αφήσουν να χαθεί η ευκαιρία που δόθηκε στη διπλωματία και πρέπει να κάνουν αμοιβαία βήματα.

Είναι εφικτή ειρηνική επίλυση των προβλημάτων στην ανατολική Μεσόγειο. Θα συμβάλλουν θετικά οι δίκαιες, ολοκληρωμένες και λογικές προσεγγίσεις,

Η Τουρκία δεν έχει βλέψεις στα εδάφη κανενός, όμως έχει την αποφασιστικότητα να μην επιτρέψει να καταπατηθούν τα δικαιώματα της".

Είναι αυτό το πρώτο βήμα για την έναρξη του διαλόγου. Θα το γνωρίζουμε τις επόμενες ημέρες.

Από: thetoc.gr

---

φωτογραφία Getty Images

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr