Υψώνοντας νέα τείχη στην Ευρώπη

Λίγο πριν από την προσχώρηση της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον Μάιο του 2004, οι Πολωνοί αξιωματούχοι προσκάλεσαν μια ομάδα δημοσιογράφων, και εγώ ανάμεσα τους, να επισκεφτούμε τη χώρα και να δούμε από πρώτο χέρι τις προετοιμασίες που γινόταν για την ένταξη.

Περάσαμε αρκετές ημέρες επισκεπτόμενοι χωριά και μιλώντας με τους ντόπιους. Κάποια στιγμή, οδηγηθήκαμε στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Οι Πολωνοί οικοδεσπότες μας ήθελαν να μας δείξουν πώς η κυβέρνηση προστατεύει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Επρόκειτο για την προετοιμασία της Πολωνίας για να ενταχθεί στη Συνθήκη Σένγκεν, η οποία επιτρέπει στους πολίτες της Ένωσης να ταξιδεύουν σε αυτή χωρίς περιορισμούς.

Δεν υπήρχαν πολλά στοιχεία που να οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι χτίζεται ένα νέο τείχος μεταξύ του τότε επικείμενου νέου μέλους της ΕΕ και της Λευκορωσίας, η οποία όπως και τώρα, κυβερνιόταν από τον απολυταρχικό ηγέτη Αλεξαντερ Λουκασένκο.

Υπήρχε μια παράξενη σκοπιά, κάποια νέα συνοριακά σημάδια και κάμερες. Ήταν το ίδιο στη Λιθουανία, η οποία επίσης έχει σύνορα με τη Λευκορωσία.

Πόσα άλλαξαν από τον προηγούμενο Αύγουστο.

Τότε δόθηκε βίζα για να ταξιδέψουν χιλιάδες μετανάστες από τη Μέση Ανατολή -κυρίως από το Ιράκ- προς τη Λευκορωσία, μια χώρα σε lockdown, όχι εξαιτίας του κορονοϊού αλλά επειδή ο Λουκασένκο καταστέλει κάθε είδους διαφωνία εναντίον του καθεστώτος του. Αυτό δεν απέτρεψε τους μετανάστες -εάν όντως ήξεραν τι συμβαίνει στη Λευκορωσία.

Η βίαιη καταστολή ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2020, όταν οι Λευκορώσοι βγήκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν ειρηνικά εναντίον της νοθείας στις προεδρικές εκλογές και να ζητήσουν την παραίτηση του Λουκασένκο, και έχουν συνεχιστεί έκτοτε.

Οι δύο χώρες της ΕΕ με την πιο έντονη στάση εναντίον τέτοιων δρακόντειων πολιτικών, ήταν η Λιθουανία και η Πολωνία. Και οι δύο κυβερνήσεις, ιδιαίτερα η Λιθουανία, έχουν οδηγήσει την ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις κατά μεμονωμένων προσώπων που εμπλέκονταν στην καταστολή καθώς και διευθυντές κρατικών επιχειρήσεων.

Τότε ήρθαν οι μετανάστες.

Σε αυτούς τους άτυχους ανθρώπους υποσχέθηκαν την προοπτική του να φτάσουν στην ΕΕ μέσω της Λευκορωσίας. Μεταφέρθηκαν με λεωφορεία στα σύνορα της Λιθουανίας και της Πολωνίας. Σε λίγες εβδομάδες, η Λιθουανία είχε να αντιμετωπίσει εισροή μεταναστών. Η κυβέρνηση γρήγορα έχτισε κάποιες εγκαταστάσεις. Ασκήθηκε κριτική στον Λουκασένκο για εργαλειοποίηση των μεταναστών, χωρίς αποτέλεσμα.

Ως απάντηση, το Βίλνιους και η Βαρσοβία οχυρώσαν τα σύνορα τους, χτίζοντας φράχτες από χάλυβα ή συρματόπλεγμα. Στα σύνορα περιπολούσαν στρατιώτες. Οι δύο κυβερνήσεις έχουν επικριθεί από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τη μεταχείριση των μεταναστών.

Η απάντηση της κυβέρνησης της Λιθουανίας είναι ότι οι μετανάστες είναι παράνομοι. Εάν θέλουν να μπουν στη Λιθουανία, μπορούν να υποβάλουν αίτημα. Στο μεταξύ, οι κάτοικοι των χωριών κατά μήκος των συνόρων είναι θυμωμένοι και φοβούνται.

Μέχρι προσφάτως, η Λιθουανία και η Πολωνία είχαν μικρή εμπειρία από πρόσφυγες ή μετανάστες που προέρχονται από τη Μέση Ανατολή, σε αντίθεση με τα νότια κράτη=μέλη της ΕΕ, ιδιαίτερα την Ελλάδα αλλά επίσης και τη Γερμανία.

Πραγματικά, δεν υπήρχε κοινή αντίληψη απειλής που να τη συμμερίζονται όλα τα κράτη-μέλη. Η εργαλειοποίηση των μεταναστών από τον Λουκασένκο, το άλλαξε αυτό. Η μετανάστευση τώρα θεωρείται όλο και περισσότερο ως απειλή και όχι ως ένα asset που βοηθάει στην αντιμετώπιση της αυξημένης έλλειψης εργατικού δυναμικού και της ραγδαίας μείωσης του ποσοστού των γεννήσεων σε όλη την ΕΕ.

Αλλά αντί να σχηματιστεί μια κοινή μεταναστευτική ή προσφυγική πολιτική αφότου η Γερμανίδα Καγκελάριος προσέφερε ασφάλεια σε σχεδόν 1 εκατ. ανθρώπους που έφυγαν από τον πόλεμο στη Συρία το 2015, η ΕΕ έχει αντιμετωπίσει το πρόβλημα, εξάγοντας το. Έχει πληρώσει την Τουρκία να κρατά τους μετανάστες και τους πρόσφυγες στη χώρα και ενίσχυσε τα σύνορα της με την ΕΕ.

Η Αίγυπτος επίσης έχει "ανταμειφθεί” για την ενίσχυση των συνοριακών της ελέγχων. Τον Σεπτέμβριο, η γερμανική εταιρεία Siemens ανακοίνωσε επένδυση 3 δισ. Δολαρίων για την κατασκευή ενός υπερσύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου στην Αίγυπτο.

Η Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, έχουν καταστήσει τη σταθερότητα, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την ανακοπή της ροής των προσφύγων προς την Ευρώπη, προτεραιότητες τους σε ό,τι αφορά στις σχέσεις με την Αίγυπτο. Η δεινή κατάσταση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, που έχει γίνει χειρότερη υπό τον πρόεδρο Φατάχ Αλ Σίσι, είναι δευτερεύουσα σκέψη.

Η Γερμανία έχει διαδραματίσει έναν μεγάλο τόσο στο να δοθεί τέλος σε πολλά χρόνια εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη. Και πάλι, ο φόβος της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης και των προσφύγων που προσπαθούν να μπουν στην Ευρώπη, έχει ωθήσει το Βερολίνο να μεσολαβήσει σε αυτή τη σύγκρουση.

Η σταθερότητα -όπως και αν επιτυγχάνεται- είναι η προτεραιότητα της ΕΕ όταν πρόκειται για τη μέση Ανατολή. Αυτή τώρα είναι μια άποψη που μοιράζονται σχεδόν όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ διότι συνδέεται με την έννοια της μετανάστευσης.

Αυτή είναι μια κοντόφθαλμη πολιτική, καθώς διατηρεί συχνά απολυταρχικούς ηγέτες στην εξουσία. Τέτοια σταθερότητα θα θρέψει τη δική της αστάθεια εάν οι οικονομίες της Μέσης Ανατολής δεν μπορούν να προσφέρουν θέσεις εργασίας, εκπαίδευση, στέγαση, αξιοπρεπή συστήματα υγείας και καλή διακυβέρνηση. Δεν είναι περίεργο που οι μετανάστες όπως αυτοί που προωθήθηκαν από το καθεστώς της Λευκορωσίας στα σύνορα της Πολωνίας και της Λιθουανίας, πλήρωσαν λαθρέμπορους και ταξιδιωτικούς πράκτορες, υπέρογκα ποσά για να φτάσουν στην Ευρώπη.

Τα νέα τείχη της Ευρώπης δεν είναι πανάκεια.

Από την Judy Dempsey/ πηγή: Capital.gr

 

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr