Τι συμβαίνει στη Χιλή

Ένας λόφος από ανθρώπους μπροστά από ένα κόκκινο ηλιοβασίλεμα. Αυτός θα μπορούσε να ήταν o τίτλος για έναν πίνακα ζωγραφικής από κάποια άλλη παλιότερη εποχή. Η πρώτη αίσθηση που δημιουργεί η ίσως σημαντικότερη φωτογραφία του 2019 (μίας χρονιάς πλούσιας σε φυσικές καταστροφές και συρράξεις) μπορεί να ταιριάζει στην πιο πάνω περιγραφή, είναι όμως κάτι τελείως διαφορετικό: Νεαροί Χιλιανοί διαδηλωτές, σκαρφαλωμένοι πάνω σε ένα μνημείο και κρατώντας σημαίες της πατρίδας τους, διαδηλώνουν ενάντια στην κοινωνικά αδικία.

Μία σημαντική λεπτομέρεια που αποκαλύπτει αρκετά για το ιστορικό και κοινωνικό background των διαδηλώσεων που έχουν γίνει νούμερο ένα θέμα στον πλανήτη, έχει να κάνει με τη σημαία στην κορυφή του ανθρώπινου λόφου. Τα χρώματά της ανήκουν στους Μαπούτσε, την ιθαγενή φυλή της κεντρικής και νότιας Χιλής, η οποία μέσα από τις δεκαετίες έχει δεχθεί έντονη καταπίεση και διακρίσεις. Τι, όμως, πραγματικά συμβαίνει στην χώρα της Νοτίου Αμερικής που αυτήν την στιγμή κυριολεκτικά βράζει; 

H σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι

Όλα ξεκίνησαν από την αύξηση στην τιμή του εισιτηρίου το μετρό στην πρωτεύουσα Σαντιάγκο: Αντί για 800 πέσος Χιλής (0.98 ευρώ), οι πολίτες θα έπρεπε να πληρώνουν 830 (1.02 ευρώ) κατά τις ώρες αιχμής.  Γιατί, λοιπόν, μία αύξηση που ακούγεται αστεία στα δικά μας ευρωπαϊκά αυτιά δημιούργησε ένα κύμα διαδηλώσεων μετά την ψήφιση του συγκεκριμένου νόμου στις 18 Οκτωβρίου;

---

Στην Χιλή τα πάντα έχουν γίνει ιδιωτικά. Ακόμη και το νερό, κάτι δηλαδή που δεν ισχύει σε καμία άλλη χώρα του πλανήτη.

---

Τα πάντα στην οικονομία και την πολιτική είναι σχετικά. Αυτή η αύξηση ήταν η δεύτερη μέσα στο 2019 για μία τιμή εισιτηρίου που έχει διπλασιαστεί μέσα σε ελάχιστα χρόνια. Παράλληλα, παρότι οι οικονομικοί δείκτες της Χιλής είναι αξιοθαύμαστοι για χώρα της Νοτίου Αμερικής, αυτό δεν μεταφράζεται σε καμία περίπτωση σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Έτσι, μπορεί κανείς να την χαρακτηρίσει ως πλούσια χώρα κυρίως φτωχούς κατοίκους, όπου ο καταμερισμός του πλούτου μόνο δίκαιος δεν είναι.

Η αύξηση αυτή, λοιπόν, λειτούργησε απλά ως η σταγόνα που ξεχείλισε το πικρό ποτήρι. Το παραπάνω γράφημα έχει γίνει viral σε όλα τα social media του πλανήτη και περιγράφει με αδρό τρόπο τη μέση πραγματικότητα της Χιλής. Δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τους λόγους που οδήγησαν τον πληθυσμό της και ιδιαίτερα τις νεαρές ηλικίες σε αυτήν την έκρηξη.

Στην Χιλή τα πάντα έχουν γίνει ιδιωτικά. Ακόμη και το νερό, κάτι δηλαδή που δεν ισχύει σε καμία άλλη χώρα του πλανήτη. Οι διαδηλωτές, μάλιστα, εκτός από καταστροφές στους σταθμούς του μετρό, έβαλαν και φωτιά στα κεντρικά της Enel Chile, της εταιρείας που διαχειρίζεται το δημόσιο ρεύμα και θεωρείται υπεύθυνη για πρόσφατη αύξηση της τάξης του 10%.

Μιλάμε για ένα κράτος όπου το φάντασμα του Pinochet πλανάται ακόμα πάνω την επικράτειά του

Διεφθαρμένοι πολιτικοί με παχυλούς μισθούς, αστυνομία και στρατός που που καρπώνονται απίστευτα προνόμια αποτελώντας επί της ουσίας κράτος εν κράτει, σύστημα δημόσιας υγείας και συντάξεων (σ.σ: η χαμηλότερη αγγίζει τα 180 ευρώ) που αναγκάζει τους πολίτες να δίνουν μέρος του μισθού τους σε ιδιωτικές εταιρείες, κακά εργασιακά ωράρια, εργασιακή ανασφάλεια, τραγικοί μισθοί, δυσανάλογη άνοδος των ενοικίων και μία γενικότερη αίσθηση αδικίας είναι οι σπίθες που έβαλαν φωτιά στον ήδη εύφλεκτο κοινωνικό ιστό της Χιλής.

Μήπως ο ιδιωτικός τομέας δαιμονοποιείται όταν κάποιοι κάνουν λόγο για ακραία αποτυχία του οικονομικού μοντέλου της χώρας; Καλό είναι να μην συγκρίνουμε μήλα με πορτοκάλια, αφού κακά τα ψέματα η πολύπαθη χώρας της Νοτίου Αμερικής δεν είναι ούτε Καναδάς ούτε Ολλανδία. Αντίθετα μιλάμε για ένα κράτος όπου το φάντασμα του Augusto Pinochet πλανάται ακόμα πάνω την επικράτειά του. Το έλλειμμα είναι πρωτίστως δημοκρατικό και δευτερευόντως οικονομικό. Ο δικτάτορας που είχε την εξουσία στα χέρια του για πάνω από δύο δεκαετίες έχει αφήσει την Χιλή γεμάτη χαίνουσες πληγές, μία μισητή κάστα "ημέτερων" και κοινωνικές αδικίες τόσο εξόφθαλμες που βγάζουν μάτι.

Στα όρια της εξέγερσης

Η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο για παραπάνω από 40 νεκρούς

Ο κύβος ερρίφθη με το εισιτήριο του μετρό. Η κοινωνική οργή ήταν δύσκολο να συγκρατηθεί ενώ οι κινήσεις της κυβέρνησης του Sebastián Piñera φαίνεται να έριξαν λάδι στη φωτιά. Προσπαθώντας να παρουσιάζει τις μαζικές διαδηλώσεις ως παιχνιδάκι κάποιων νεαρών ταραχοποιών, δεν δίστασε να κατεβάσει τον στρατό στους δρόμους -κάτι, δηλαδή, που η Χιλή είχε να ζήσει από τις εποχές Pinochet- και να επιβάλλει απαγόρευση κυκλοφορίας. Μάλιστα, οι σχέσεις του Piñera με τον πρώην δικτάτορα (ο αδελφός διετέλεσε υπουργός του τελευταίου) δεν βοήθησαν στο να κατευναστούν τα πνεύματα.

Οι βίαιες συγκρούσεις δεν άργησαν να μετατραπούν σε αιματηρές συρράξεις. Ο τραγικός απολογισμός είναι, μέχρι στιγμής και με βάση τα λεγόμενα της κυβέρνησης, 12 νεκροί, 500 τραυματίες και χιλιάδες συλληφθέντες. Οι αριθμοί, όμως, αυτοί δεν συμφωνούν με τη Διεθνή Αμνηστία, η οποία κάνει λόγο για αριθμό νεκρών που ξεπερνούν τους 40 ενώ παράλληλα μιλά για "παράξενες" εξαφανίσεις πολιτών και περισσότερες από 1000 περιπτώσεις βασανιστηρίων. 

Οι εικόνες δεν βοηθούν ούτε ελαφρύνουν τη θέση της κυβέρνησης Piñera: Υπάρχουν βίντεο όπου αστυνομικοί φαίνεται να κάνουν χρήση μίας σκόνης που μοιάζει με κοκαΐνη πριν συγκρουστούν με τους διαδηλωτές ή ακόμα και πυροβολισμοί στα πόδια διαδηλωτών. Έτσι, οι μαζικές διαδηλώσεις, η τρομερή κοινωνική αντίσταση αλλά και τα δικά της τραγικά λάθη ανάγκασαν την κυβέρνηση να κάνει πίσω.

Ο Piñera μίλησε για "συσσωρευμένες κοινωνικές αδικίες ετών", ανακοίνωσε φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις ενώ, τέλος, προσπάθησε μέσω Twitter να δώσει ένα αισιόδοξο μήνυμα λέγοντας ότι: "Πήραμε το μήνυμα. Όλοι έχουμε αλλάξει και με τη βοήθεια του Θεού θα πάρουμε έναν δρόμο προς μία καλύτερη Χιλή για όλους". Την Παρασκευή που μας πέρασε στο Σαντιάγκο διαδήλωσαν 1 εκ. άνθρωποι σε μία πόλη που ο πληθυσμός της είναι περίπου όσο και της Αθήνας. Το Σάββατο η απαγόρευση κυκλοφορίας έληξε. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να πει με σιγουριά ποιες θα είναι οι εξελίξεις στη Χιλή· σε μία χώρα που φαίνεται να βράζει με δίκαιη οργή.

---

φωτογραφίες © Getty Images

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr