Γιατί το Everything Everywhere All at Once κέρδισε 'Τα Πάντα Όλα' στα Oscars 2023

Ίσως όλα ξεκίνησαν το 2008, με το No Country for Old Men το οποίο επικράτησε των Atonement και Juno στην κούρσα των Oscars. Δεν αποκλείεται βέβαια, η τάση αυτή να καθιερώθηκε δύο χρόνια αργότερα, το 2010, όταν το έπος Avatar έχασε το Oscar Καλύτερης Ταινίας από The Hurt Locker ή ακόμα "χειρότερα" το 2012, όταν το The Artist, μία ασπρόμαυρη, βουβή και χωρίς αμερικανούς αστέρες ταινία, τα πήρε όλα κι έφυγε. Έκτοτε, με λίγη παρατηρητικότητα, εύκολα διακρίνει κανείς ότι η τελευταία δεκαετία αποτελεί για τα Oscars ολοένα και περισσότερο υπόθεση ανεξάρτητων και σε ορισμένες περιπτώσεις εμπορικά αποτυχημένων ταινιών. Ναι, σε περίπτωση που δεν το κατάλαβες, προσπαθούμε να εξηγήσουμε με λογικά επιχειρήματα την επέλαση του Everything Everywhere All At Once (Τα Πάντα Όλα) στη φετινή διοργάνωση.

Για την ακρίβεια, μόνο μερικές από τις ταινίες που τα πήγαν καλά στα Oscars, παρουσίασαν ικανοποιητικές εισπράξεις άνω των 100 εκατ. δολαρίων στο αμερικανικό box office, που είναι το όριο της επιτυχίας. Από την άλλη, το πιο εμπορικό, αλλά μαγικό La La Land του Damien Chazelle που είχε σοδειά από αγαλματίδια, δεν κατάφερε να κερδίσει στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας, καθώς η Ακαδημία προτίμησε το κοινωνικό μήνυμα του Moonlight. Στις περιπτώσεις των νικητήριων Parasite, Nomadland και Birdman, είχαμε ταινίες φεστιβαλικές, από εκείνες που συνήθως δεν κατορθώνουν να φτάσουν ως τα βραβεία, ενώ σε αυτήν του Coda, μία σχεδόν ξεχασμένη επένδυση του Apple TV. Δεδομένου του ότι τα Oscars διαχρονικά επιβραβεύουν τις πιο δημοφιλείς ταινίες, προφανώς κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας ή στο άλλο άκρο, κάτι πολύ πιο "υγιές", μετά από χρόνια. 

Εντωμεταξύ, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 τα περισσότερα μεγάλα στούντιο άρχισαν να επενδύουν σε cinecomics, σειρές ταινιών -από το Fast & Furious μέχρι το Jurassic World- και σε υπερήρωες, ενώ από την πλευρά της η Ακαδημία συνέχισε να τα αντιμετωπίζει με ένα είδος αλαζονείας δίνοντας ψήφο εμπιστοσύνης σε ανεξάρτητες παραγωγές με χαμηλό κόστος. Τα ταμεία διαφώνησαν στην πράξη μαζί της, καθώς οι υπερήρωες σάρωναν και εξακολουθούν να τα πηγαίνουν εξαιρετικά σε εισιτήρια. 

Μία μίνι εξήγηση

Οπωσδήποτε, η φετινή πρωτιά του Everything Everywhere All At Once δεν ξεφεύγει από αυτό το μοτίβο: Είναι ένα σχετικά οικονομικό φιλμ (15 εκατ. έναντι 100 και άνω που ξοδεύονται για τα μεγάλα blockbusters) που συγκεντρώνει ετερόκλητες κριτικές. Μπροστά στις εισπράξεις του Top Gun: Maverick, αντικειμενικά είναι σα να μην υπάρχει. 

Ωστόσο, το σκεπτικό "όσο πιο μικρή παραγωγή, τόσο πιο ιδιαίτερη" δεν είναι η μοναδική εξήγηση για το εν λόγω φαινόμενο του οσκαρικού αναπροσανατολισμού. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε η επιτακτική ανάγκη για περισσότερη προβολή στις μειονότητες πάσης φύσεως. Η "εκστρατεία" #OscarSoWhite μεταξύ 2015 και 2016 έφερε στο προσκήνιο την αδυναμία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου να αναγνωρίσει επαγγελματίες που δεν είναι λευκοί, παρακινώντας την να εμπλουτίσει τη σύνθεση των ψηφοφόρων με πολλά περισσότερα μέλη διαφορετικών χαρακτηριστικών, καταγωγής και κουλτούρας. Η αρχή συντελέστηκε με το Green Book (Oscar καλύτερης ταινίας και Α᾽ανδρικού ρόλου στον Mahershala Ali) και συνεχίστηκε με τα Parasite και Nomadland, με το τελευταίο να έχει γυναίκα σκηνοθέτιδα και πρωταγωνίστρια. Όσο για φέτος, η Michelle Yeoh του Everything Everywhere All At Once έγραψε ιστορία ως η πρώτη ηθοποιός με ασιατική καταγωγή που απέσπασε αγαλματίδιο στην κατηγορία Α᾽γυναικείου ρόλου. 

Η αλήθεια είναι πως το Everything Everywhere All At Once της A24 κατέκτησε κριτικούς - ακόμη και όσοι δεν ενθουσιάστηκαν, δεν ακύρωσαν το συναισθηματικό βάθος, το ταλέντο ή τις εξαιρετικές ερμηνείες των Michelle Yeoh και Ke Huy Quan - και κοινό που άσχετα με την "ετυμηγορία" του, το τίμησε δεόντως στις αίθουσες. Με προϋπολογισμό μόλις 25 εκατ. δολάρια, έχει ξεπεράσει τα 100 εκατ. παγκοσμίως και αυτό κανείς δε μπορεί να το αμφισβητήσει. 

Αντιθέτως όμως, δε συγκεντρώνει τα κλασικά κουτάκια που ιντριγκάρουν συνήθως την Ακαδημία: Δεν πρόκειται για αληθινή ιστορία ή έστω βιογραφία, κανείς από το cast ούτε πήρε ούτε έχασε κιλά, δεν ξύρισε το κεφάλι του και δε δούλευε το ρόλο του επί τρία χρόνια για να τον υποδυθεί σωστά. Ίσα ίσα, πρόκειται για μία χολιγουντιανή παραγωγή με Ασιάτες κατά βάση ηθοποιούς, ενώ ο Quan που αναδείχθηκε νικητής στην κατηγορία Β᾽ ανδρικού ρόλου, είναι καταχωρημένος στη μνήμη μας ως το παιδάκι από το Indiana Jones και το Goonies. Το σενάριο της δικαίωσης για τον ίδιο μετά από σχεδόν 40 χρόνια και του αμερικανικού ονείρου πως ως ιδέα δε λέει να ξεφτίσει, φάνταζε και πράγματι, αποδείχτηκε συναρπαστικό.  

"Και τώρα τι", ενδεχομένως να σκέφτεσαι, δικαιολογημένα κιόλας. Τώρα που "οι πρώτες φορές" δείχνουν να έχουν "καταρριφθεί", ποιος θα βραβεύεται στο εξής; Είναι πια απαραίτητη προϋπόθεση και θεμελιώδες κριτήριο η διαφορετικότητα για να ανέβει κανείς στη σκηνή ως θριαμβευτής; Αλλιώς δεν έχει στον ήλιο μοίρα;

Θυμίζουμε ότι ο θεσμός έχει περάσει από διάφορες φάσεις. Για παράδειγμα, τη δεκαετία του '60 και του '70 αρκετά βραβεία αποδόθηκαν σε ταινίες με πολιτικό προσανατολισμό που αντανακλούσαν το συναίσθημα της εποχής. Τα Oscars είναι και αυτό, ένα γεγονός που μιλάει για το παρόν και το οποίο, εκ των υστέρων ιδωμένο, αφηγείται ένα κομμάτι της ιστορίας της αμερικανικής κουλτούρας. Βέβαια, δίχως καμία αμφιβολία, σήμερα αντιμετωπίζουν μείζονα κρίση δημοτικότητας· αν θέλουν να παραμείνουν επίκαιρα, πρέπει να συμπλέουν με τις τρέχουσες τάσεις, να αφουγκράζονται το κοινό και τις ανάγκες του και κυρίως, να προσαρμόζονται αναλόγως, στοχεύοντας στην ποιότητα και όχι ντε και σώνει σε κάτι που προσεγγίζει την ψυχαναγκαστική διαφοροποίηση από τα μέχρι πρότινος δεδομένα.

Σαφέστατα το έχουν παρακάνει, έχουν αποκλίνει προς το άλλο άκρο. Σχεδόν θυμίζουν παιδί που του είπαν οι γονείς του ότι η σοκολάτα κάνει κακό, τρόμαξε και δεν ξαναδοκίμασε. Ούτε είναι ιδιαίτερα κολακευτικό για τους επαγγελματίες του είδους να σκέφτονται πως άσχετα αν αξίζουν να διακριθούν για την ποιότητα της δουλειάς τους, η Ακαδημία προτίθεται να τους θυσιάσει στο βωμό του ρατσιστικού ξεπλύματος χρόνων και της διαφορετικότητας για τη διαφορετικότητα. Μεταξύ μας, δεν είναι τιμητικό ούτε για όσους βραβεύονται απλά για να βραβευθούν επειδή ξεχωρίζουν ως κομμάτια κάποιου είδους μειονότητας και μόνο. Γενικώς, τα Oscars για να απομακρυνθούν από την υποκρισία, πρέπει να διανύσουν μεγάλη απόσταση, αλλά εδώ που τα λέμε, από αυτήν την άποψη, δεν έχουμε άλλη επιλογή από την ελπίδα ότι στο τέλος, θα βρουν πυξίδα, θα ισορροπήσουν και θα ορθοδρομήσουν. Αρκεί να μην έχουμε βαρεθεί εντελώς μέχρι τότε. 

Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr