Ο Μίκης δεν έφυγε στις οχτώ, ταξίδι για την Κατερίνη

Τι να πει κανείς για τον Μίκη Θεοδωράκη; Πώς να περιγράψει μία καριέρα που συνδέθηκε με όλη τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας και τους αγώνες της Αριστεράς; Αλλά και έναν άνθρωπο που τα τελευταία χρόνια οι δηλώσεις και η στάση ζωής του όχι μόνο δεν κυμαίνονταν εντός του continuum της πολιτικής ορθότητας αλλά φλέρταραν με πολιτικές απόψεις άτοπες, αδιανόητες, που δεν θα έπρεπε καν να τις είχε φανταστεί ανθρώπου νους;

Οι νεκρολογίες των σπουδαίων καλλιτεχνών ξεκινούν συνήθως με τα βιογραφικά στοιχεία τους και περιλαμβάνουν τα "highlights" της καριέρας τους. Ο Μίκης Θεοδωράκης, όμως, ξεπέρασε τα όρια της τέχνης του, εκλέχθηκε μάλιστα τέσσερις φορές βουλευτής με το ΚΚΕ και μία με τη Νέα Δημοκρατία. Γεννήθηκε στη Χίο, στις 29 Ιουλίου του 1925, ως Μιχαήλ, και πέθανε σήμερα 2 Σεπτεμβρίου, το πρωί, στο σπίτι του στου Φιλοπάππου.

Το σπουδαίο καλλιτεχνικό έργο

Η καλλιτεχνική του παρακαταθήκη περιλαμβάνει από όπερες και συμφωνικά έργα μέχρι πιο λυρικά λαϊκά άσματα και μελοποιημένη ποίηση. Έγραψε το ίσως πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό μουσικό θέμα, τον Ζορμπά, ενώ τραγούδια του διασκεύασαν σε άλλες γλώσσες ακόμα και οι Beatles, το Αν θυμηθείς τ' όνειρό μου, που το έκαναν Honeymoon.

Η εμπλοκή με την πολιτική

Όπως διαβάζουμε στο The TOC, η εμπλοκή του Μίκη Θεοδωράκη με την πολιτική ξεκίνησε από πολύ νωρίς, όταν αμέσως μετά τα Δεκεμβριανά άρχισε να διώκεται από τις αστυνομικές αρχές. Το 1947, σε ηλικία 27 ετών, συνελήφθη και εστάλη στην Ικαρία. Μετά τη γενική αμνηστία που έδωσε η κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη πέρασε στην παρανομία και συμμετείχε στη δράση του Δημοκρατικού Στρατού για να καταλήξει εκ νέου στην Ικαρία και στη συνέχεια στη Μακρόνησο. Μετά από παρέμβαση του πατέρα και του θείου του, που ήταν ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι, απελευθερώθηκε ως ανάπηρος (τα βασανιστήρια του είχαν προκαλέσει παράλυση).

Το 1963, όταν ιδρύθηκε η Νεολαία Λαμπράκη μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ο Μίκης Θεοδωράκης εκλέχθηκε πρόεδρος και στη συνέχεια βουλευτής της ΕΔΑ. Με την επιβολή της δικτατορίας, στις 21 Απριλίου του 1967, πέρασε πάλι στην παρανομία και έναν μήνα αργότερα ίδρυσε την αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΜ, κηρύσσοντας πανστρατιά εναντίον του καθεστώτος. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς φυλακίστηκε  στο κτίριο της Ασφάλειας επί της οδού Μπουμπουλίνας. Ακολούθησαν απομόνωση, φυλακές Αβέρωφ, μεγάλη απεργία πείνας, αποφυλάκιση και κατ' οίκον περιορισμός, εκτόπιση με την οικογένειά του στη Ζάτουνα και, τέλος, στρατόπεδο Ωρωπού.

Στον Ωρωπό ο Θεοδωράκης αντιμετώπισε εκ νέου προβλήματα με την υγεία του και στο εξωτερικό ξέσπασε θύελλα διαμαρτυριών με διασημότητες από τον χώρο των τεχνών και της διανόησης να ζητούν την απελευθέρωσή του. Κάπως έτσι κατέληξε το 1970 στο Παρίσι, απ' όπου και απεύθυνε ξανά έκκληση για την ανάγκη πτώσης του δικτατορικού καθεστώτος. 

Η επιστροφή στην Ελλάδα μετά την πτώση της χούντας

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, είχε μετατραπεί σε κάτι περισσότερο από έναν καλλιτέχνη-σύμβολο της Αριστεράς. Πλέον ήταν ένα πρόσωπο με διεθνή αναγνώριση και καταξίωση και δεν δίστασε να προτείνει τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ως τον μόνο πολιτικό ηγέτη που θα μπορούσε να εγγυηθεί τη διαδικασία της μετάβασης στη δημοκρατία. Έκτοτε, θα συνεχίσει για πολλά χρόνια την πολιτική του δράση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

> Διάβασε ακόμα: Η Μίλβα και μία ζωή γεμάτη μουσική

Τα λάθη και οι αντιδράσεις

Το 2015 υποστήριξε την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά αργότερα της άσκησε έντονη κριτική. Το 2018, μίλησε στο συλλαλητήριο "για τη Μακεδονία" που έλαβε χώρα στην Αθήνα, στο οποίο ανέφερε ότι "Η Μακεδονία είναι μία, ήταν, είναι και θα είναι πάντα ελληνική", με τις δηλώσεις του να επικροτούνται από βουλευτές της Χρυσής Αυγής.

Τότε, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και ο Γιάννης Μπουτάρης τις σχολίασαν αρνητικά, ενώ μία ημέρα πριν από το συλλαλητήριο μία ομάδα αναρχικών είχε πετάξει μπογιές στην είσοδο του σπιτιού του και στη συνέχεια είχε γράψει διάφορα μηνύματα εναντίον του.

Δεν ήταν, όμως, η πρώτη φορά που βρισκόταν στο στόχαστρο κατηγοριών για τις τοποθετήσεις του. Το 2013, είχε δηλώσει: "Αν είχα δύναμη, θα έλεγα στη Ρεπούση, είναι προσόν που ζεις στην Ελλάδα και είσαι Έλληνας. Αν δεν το καταλαβαίνεις πήγαινε αλλού, πήγαινε να ζήσεις στη Νιγηρία".

Δέκα χρόνια νωρίτερα, στην παρουσίαση του βιβλίου Πού να βρω την ψυχή μου, είχε πει: "Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι αυτός ο μικρός λαός είναι στη ρίζα του κακού, που σημαίνει ότι η πολλή αυτογνωσία και η πολλή επιμονή κάνουν κακό" ενώ το 2011 παραδέχθηκε δημόσια ότι είναι αντισημίτης και πως "οι Εβραίοι ευθύνονται για την παγκόσμια οικονομική κρίση". Αργότερα ανασκεύασε επικαλούμενος φραστικά λάθη και ανέφερε ότι οι δηλώσεις του παρερμηνεύτηκαν.

Σε κάθε περίπτωση όμως, ο Μίκης Θεοδωράκης αποτέλεσε μία τεράστια μορφή, το έργο και η ζωή της οποίας θα μείνουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη και τις καρδιές των Ελλήνων. Αλλά όχι μόνο αυτών. 

 

---

Κεντρική φωτογραφία ©Wiki Commons

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr