Η ανθρώπινη πλευρά του ελληνικού σινεμά

Γιουγκοσλαβία στα τέλη της δεκαετίας του '80. Μία οικογένεια βγαλμένη από μία άλλη εποχή υποδέχεται φορώντας τα καλά της τον πολυαγαπημένο της θείο, ο οποίος επέστρεψε από τη Γερμανία για τις χειμερινές του διακοπές. Μία περίεργη αμηχανία πλανάται στον αέρα, ο θείος ξεστομίζει μερικές άβολες ατάκες και όλα θα έμοιαζαν να βαίνουν από βαρετά έως καλώς, αν από το πουθενά δεν ακουγόταν ο ήχος ενός κινητού τηλεφώνου. Το "αιχμηρό θρίλερ δωματίου" The Uncle (Stric) των David Kapac και Andrija Mardešić, πραγματοποίησε την παρθενική του εμφάνιση στο 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (03-13/11) και στους περισσότερους από εμάς θύμισε δουλειές του Γιώργου Λάνθιμου και του Αλέξανδρου Αβρανά.

Λίγα χρόνια νωρίτερα και αφήνοντας εκτός τον παράγοντα της γλώσσας, η εν λόγω κροατική παραγωγή θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει άξιο τέκνο του ελληνικού weird wave, αφού και οι ίδιοι οι δημιουργοί του αισθάνθηκαν κολακευμένοι εισπράττοντας το εν λόγω σχόλιο από το κοινό που παρακολούθησε την πρεμιέρα της. Το ελληνικό σινεμά εντούτοις, διαθέτει πληθώρα αποχρώσεων πια ή τουλάχιστον περισσότερες από αυτές είναι ορατές εντός και εκτός ελληνικών συνόρων.

Την ευθύνη σε μεγάλο βαθμό από ό,τι φαίνεται, φέρει ο πασίγνωστος Έλληνας σκηνοθέτης που διαπρέπει στο εξωτερικό. "Όταν έχεις αυτόν τον άνθρωπο ως εκπρόσωπο στο εξωτερικό, μόνο ευοίωνα μπορούν να είναι τα πράγματα, για τις επιτυχίες του πρέπει να υπερηφανευόμαστε και να είμαστε χαρούμενοι όλοι. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε την παλέτα να ανοίγει, έχει περισσότερες αποχρώσεις και αυτό είναι πολύ θετικό διότι όλα χρειάζονται, όλα πρέπει να υπάρχουν. Δεν πρέπει να παράγουμε ένα πράγμα μόνο π.χ. μόνο εμπορικές κωμωδίες, μόνο ψαγμένα ψυχαναλυτικά, μόνο weird... Πρέπει να υπάρχουν όλα, έχουμε ανάγκη την εξωστρέφεια. Αν δεν υπήρχε η πανδημία κιόλας, πιστεύω πως αυτή η άνθηση θα ήταν ακόμη πιο έντονη", δήλωσε σε συνέντευξή του στο Esquire ο φετινός παρουσιαστής της τελετής έναρξης του 63ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ambassador του τμήματος "Αγορά", Γιώργος Καπουτζίδης.

Την ίδια οπτική μοιράζεται και η σκηνοθέτης Ασημίνα Προέδρου που σάρωσε στην εν λόγω διοργάνωση με το κινηματογραφικό της ντεμπούτο "Πίσω από τις Θημωνιές" συγκεντρώνοντας 6 βραβεία (Γνωρίστε τους Γείτονες: Ειδική Μνεία, Βραβείο FIPRESCI για ελληνική ταινία του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου, Βραβείο ΠΕΚΚ, Βραβείο ΕΚΚ για ελληνίδας πρωτοεμφανιζόμενης σκηνοθέτιδας, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου / Greek Film Centre location award, Βραβείο ΕΡΤ)): "Ένας λόγος για τον οποίο ο ελληνικός κινηματογράφος πήρε περισσότερη προβολή στο εξωτερικό είναι σίγουρα η δουλειά του Γιώργου Λάνθιμου που κέντρισε το ενδιαφέρον των ξένων φεστιβάλ. Το weird σινεμά συνεχίζει να υφίσταται, απλά σιγά σιγά αυξάνονται οι σκηνοθέτες που τείνουν περισσότερο προς τον ρεαλισμό και τις ανθρωποκεντρικές ιστορίες."

Στροφή στον άνθρωπο

Ρίχνοντας μία ματιά στις μετά Covid-19 κυκλοφορίες, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι οι ελληνικές παραγωγές δείχνουν αρκετά πιο απελευθερωμένες και πολύ πιο εύγλωττες ως προς αυτό που θέλουν να περάσουν στο κοινό. Για παράδειγμα, το Broadway του σκηνοθέτη Χρήστου Μασσαλά, προέκυψε ως παζλ από εικόνες καθαρής μυθοπλασίας και δικών του ερεθισμάτων, όπως ανέφερε πρόσφατα στο Esquire: "Oύτως ή άλλως όταν γράφεις μία ιστορία από κάπου αντλείς στοιχεία, αντλείς και από προσωπικά βιώματα και προβληματισμούς, εγώ τουλάχιστον δε μπορώ να τα διαχωρίσω. Από την άλλη, το Broadway είναι μία ταινία πλοκής, δηλαδή για να την παρακολουθήσει κάποιος δε χρειάζεται να έχει μία σινεφιλική ανησυχία, αναλύοντάς την. Λειτουργεί ψυχαγωγικά και αυτό ήταν και ένα από τα ζητούμενα, χωρίς να στερείται καλλιτεχνικών εξερευνήσεων."

Προς αυτήν την κατεύθυνση ωστόσο, τείνει και το ίδιο το κοινό παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Θανάση Νεοφώτιστο, τον σκηνοθέτη της μικρού μήκους ταινίας "AirHostess-737" που απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο του 28ου L’Etrange Festival: "Πιστεύω πως ο θεατής αναζητά περισσότερο καλές ιστορίες και όχι καλλιτεχνικά ρεύματα. Οι κινηματογραφιστές το έχουν αντιληφθεί αυτό και γι' αυτό ίσως και σε παγκόσμιο επίπεδο βλέπουμε περισσότερες ανθρωποκεντρικές ιστορίες. Επίσης, υπάρχει υπάρχει μία ανάγκη να εκφραστούμε καλλιτεχνικά και βγαίνει πολύ ωραία μέσα από τις ιστορίες. είμαστε καλοί storytellers. Προς αυτήν την κατεύθυνση σίγουρα έχει βοηθήσει το μεταίχμιο ανατολής και δύσης στο οποίο βρίσκομαστε, αλλά και η συνεχής κρίση την οποία βιώνουμε και που τροφοδοτεί περισσότερο αυτήν μας την ανάγκη."

Animation made in Greece 

Το 2022 στο μεταξύ, ήταν σίγουρα η χρονιά του Σέργιου Κοτσόβουλου, καθώς η εντεκάλεπτη ταινία animation Echo που φέρει τη σκηνοθετική του υπογραφή, διαπρέπει εδώ και μήνες στο εξωτερικό, αποσπώντας πληθώρα βραβείων και διακρίσεων, μεταξύ των οποίων στα επιφανή φεστιβάλ animation του Λος Αντζελες και των Καννών.

"Το ελληνικό animation στεκόταν πάντα πολύ καλά σε παγκόσμιο επίπεδο στον χώρο της διαφήμισης και γι’ αυτό είχαμε και μεγάλες επιτυχίες. Τώρα μπορούμε να υπηρετήσουμε και εμείς ένα καλλιτεχνικό όραμα, να πούμε τις ιστορίες μας", ανέφερε σε σχετική του δήλωση ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης και σκηνογράφος, γνωστός και ως "Please Insert Coin” στις παραγωγές του.

Παρά την προφανή άνθηση στη βιομηχανία του ελληνικού κινηματογράφου, είναι ακόμη αρκετά επισφαλές να κάνουμε λόγο για τη δημιουργία μίας νέας, αποκλειστικά ανθρωποκεντρικής "σχολής", τη στιγμή που προέχουν πρακτικά ζητήματα. "Η ποικιλία σε είδη και τάσεις προφανώς είναι προς όφελος όλων μας και καταδεικνύει πως ο κάθε σκηνοθέτης μπορεί να εκφράζεται με τον δικό του τρόπο και να δημιουργεί ταινίες αυθεντικές. Εντούτοις, είναι πολύ νωρίς να μιλάμε για επικείμενες τάσεις στην εγχώρια βιομηχανία. Πιο σημαντικό για μένα είναι αφενός το αποτέλεσμά του εκάστοτε σκηνοθέτη να έχει αντίκτυπο στο κοινό -να μην είναι δηλαδή τέχνη για την τέχνη- και να ξεπεραστεί η κρίση που έχει δημιουργηθεί εξαιτίας της πανδημίας στις κινηματογραφικές αίθουσες", επισημαίνει η Ασημίνα Προέδρου.

To be continued λοιπόν.

 

Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr