Σε κατάταξη όλες οι ταινίες του Martin Scorsese

Ο Martin Scorsese μετρά πέντε δεκαετίες στην ενεργό δράση, περισσότερα από 30 φιλμ, αμέτρητες κινηματογραφικές στιγμές στα σκοτεινά σοκάκια του crime cinema και μόλις ένα Όσκαρ στην τροπαιοθήκη του (Σκηνοθεσίας για το "Ο πληροφοριοδότης" το 2006) παρά τις συνολικά εννέα υποψηφιότητές του.

Με αφορμή τα 79α γενέθλιά του, γυρίζουμε τον χρόνο πίσω και κάνουμε μία αναδρομή στους πιο σημαντικούς σταθμούς της πορείας του σκηνοθέτη, βάζοντας σε σειρά -από τη χειρότερη στην καλύτερη- τις ταινίες του.

Ενάντια στη βία (1972)

Κάπου στην Αμερική της μεγάλης κρίσης, μία μικροαπατεώνας και ο εραστής συνεργάτης της αρχίζουν να ληστεύουν τρένα για να εκδικηθούν τη διεύθυνση σιδηρόδρομων. Το "Ενάντια στη βία" (Boxcar Bertha) ήταν η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, μία αστυνομική δραμεντί -ελεύθερη διασκευή του μυθιστορήματος Sister of the Road του Ben L. Reitman- για ένα love story τύπου Bonnie and Clyde. Παρακολουθώντας το φιλμ σήμερα είναι αδύνατον να μην διαπιστώσεις ότι ο Scorsese τότε προσπαθούσε να χτίσει όλα όσα έχει καταφέρει σήμερα στο crime cinema.

New York, New York (1977)

Ο Robert De Niro είναι ένας σαξοφωνίστας που ερωτεύεται την τραγουδίστρια Lisa Minnelli σε ένα δραματικό μιούζικαλ ωδή στα όμορφα χρώματα της Νέας Υόρκης, που έμεινε στην ιστορία για τη διασκευή του Frank Sinatra στο κομμάτι New York, New York. Να σημειωθεί ότι αυτή ήταν η αμέσως επόμενη ταινία του Scorsese μετά τον "Ταξιτζή" με τον De Niro. Μία στροφή 180, αν όχι 360 μοιρών τόσο για τον σκηνοθέτη, όσο και για τον ηθοποιό.

Το χρώμα του χρήματος (1986)

Και από την αναπάντεχη επιλογή του να αφηγηθεί μία ιστορία πάθους και έρωτα, περνάμε σε μία ακόμα απρόβλεπτη κίνηση: να γυρίσει ένα sequel για πρώτη και τελευταία φορά. "Το χρώμα του χρήματος" (The Color of Money) είναι ουσιαστικά η συνέχεια του The Hustler (1961) με τον Paul Newman να αναβιώνει τον ρόλο του παίκτη μπιλιάρδου έχοντας στο πλευρό του τον Tom Cruise και να βραβεύεται με το Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου.

Ποιος μου χτυπά την πόρτα; (1967)

Εδώ, έχουμε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Scorsese, γυρισμένη ένα χρόνο μετά την αποφοίτησή του από τη Σχολή Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης, με τον καλό του φίλο Harvey Keitel στον ρόλο ενός άνεργου νέου που βλέπει τη ζωή του να αλλάζει άρδην όταν ερωτεύεται μία φοιτήτρια. Με το "Ποιος μου χτυπά την πόρτα;" (Who's That Knocking at My Door) είναι εμφανές ότι η ευρηματικότητα διέκρινε τον σκηνοθέτη από το πρώτο κιόλας βήμα του στο σελιλόιντ.

Οι συμμορίες της Νέας Υόρκης (2002)

Εμπνευσμένο από το ομότιτλο βιβλίο του Herbert Asbury, το ιστορικό δράμα που είναι βασισμένο στις συγκρούσεις των ντόπιων στη Νέα Υόρκη στις αρχές του 1860 και ενώ μαίνεται ο αμερικάνικος εμφύλιος, καταπιάνεται με την ιστορία εκδίκησης ενός γιου μεταναστών που μόλις βγαίνει από το ορφανοτροφείο αναζητά το φονιά του πατέρα του. Ο Leonardo DiCaprio σε μία από τις πιο ατίθασες ερμηνείες του στην πρώτη του συνεργασία με τον Scorsese και ο Daniel Day-Lewis σε μία από τις καλύτερες στιγμές του στη μεγάλη οθόνη.

Σταυροδρόμια της ψυχής (1999)

Ένας γιατρός-οδηγός ασθενοφόρου στη Νέα Υόρκη αρχίζει να καταρρέει ψυχολογικά όταν η πραγματικότητα και η φαντασία μπλέκονται μες στο μυαλό του με τις εικόνες των ανθρώπων που δεν κατάφερε να σώσει να τον στοιχειώνουν. Στα "Σταυροδρόμια της ψυχής" (Bringing Out the Dead), ο Nicolas Cage μεταμορφώνεται υποκριτικά και ζει κυριολεκτικά τον ρόλο στα χέρια του Scorsese.

Kundun (1997)

Η αμέσως επόμενη spiritual κινηματογραφική στιγμή του μετά το "Τελευταίος πειρασμός" αφορά τη ζωή του Δαλάι Λάμα από το 1937 έως το 1959, από τη στιγμή που δηλαδή που αναγνωρίστηκε ως 14η μετενσάρκωση του θρησκευτικού ηγέτη του Θιβέτ μέχρι την αυτοεξορία του στην Ινδία.

Hugo (2011)

Ύστερα από δεκαετίες ταινιών με γκάνγκστερ, ωμή βία και άγριο πιστολίδι, ο Marty γυρίζει την πρώτη ταινία του 3D ταινία, που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους. Διηγείται την ιστορία του Hugo, ενός αγοριού που ζει μόνο στο σιδηροδρομικό σταθμό Gare Montparnasse του Παρισιού. 

Σιωπή (2016)

Δύο Πορτογάλοι Ιησουίτες καταφθάνουν στην Ιαπωνία του 1640, όπου η χριστιανική πίστη διώκεται, αναζητώντας τον Πατέρα Φερέιρα και δάσκαλό τους, που φέρεται να έχει αλλαξοπιστήσει. Μετά το "Ο τελευταίος πειρασμός" "Kundun", o Scorsese παραδίδει την καθηλωτική και πολύωρη (161 λεπτά) "Σιωπή", διασκευάζοντας το ομώνυμο βιβλίο του Shūsaku Endō, μία αριστουργηματική ιστορία για τη σιωπή του Θεού και τον εκκωφαντικό θόρυβο του ανθρώπινου μαρτυρίου.

Τα χρόνια της αθωότητας (1993)

Στην αριστοκρατική Νέα Υόρκη του 1870, ο νεαρός δικηγόρος Άρτσερ, ερωτεύεται την κόμισσα Ολένσκα, ξαδέλφη της αρραβωνιαστικιάς του και διχάζεται ανάμεσα στο πάθος του και την προοπτική της ασφάλειας του γάμου. Ή αλλιώς πώς ο Daniel Day-Lewis κατάφερε να ξελογιάσει επί οθόνης τόσο την Michelle Pfeiffer, όσο και την Winona Ryder.

Η Αλίκη δε μένει πια εδώ (1973)

Μία από τις πρώιμες -η πρώτη του χολιγουντιανή ταινία για λογαριασμού μεγάλου στούντιο- και λιγότερο γνωστές δουλειές του, που είναι όμως μία από τις πιο βαθιά ανθρώπινες, τρυφερές και συγκινητικές στιγμές της φιλμογραφίας του και η ίσως μοναδική με τη γυναίκα στο επίκεντρο. Η Ellen Burstyn υποδύεται μία μητέρα που ταξιδεύει με τον γιο της στον αμερικανικό Νότο αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης – ρόλος που της χάρισε το Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου. Χρόνια αργότερα, όταν η πρωταγωνίστρια του "Εξορκιστή" ερωτήθηκε για τη συνεργασία της με τον Scorsese την χαρακτήρισε ως μια από τις καλύτερες που είχε ποτέ.

Μετά τα μεσάνυχτα (1985)

Στα μέσα των 80s, ο Scorsese βρίσκεται σε τέλμα. Έχει ήδη γυρίσει δύο από τις ταινίες-θρύλους του όπως "Οργισμένο είδωλο",  "Ο ταξιτζής", "Βασιλιάς για μία νύχτα" και έχει ήδη γνωρίσει την επιτυχία δοκιμάζοντας το κάτι διαφορετικό με το New York, New York. Ποιο πρέπει να είναι το επόμενο βήμα του για να μην χάσει τον ιλιγγιώδη ρυθμό του; Να επιστρέψει σε αυτό που γνώριζε τόσο καλά να κάνει: να αποτυπώνει όλη την παράνοια και την τρέλα της μεγαλούπολης στις κινηματογραφικές του αφηγήσεις. Με ένα άγνωστο τότε καστ ηθοποιών σκηνοθέτησε το "Μετά τα μεσάνυχτα" (After Hours) για έναν υπάλληλο που φτάνει αργά το βράδυ στη συνοικία του Σόχο για να συναντήσει μια όμορφη γυναίκα που γνώρισε σ' ένα μπαρ. Μόνο που η αθώα ερωτική του περιπέτεια μετατρέπεται γρήγορα σε εφιάλτη.

Το νησί των καταραμένων (2010)

Νεο-νουάρ ψυχολογικό θρίλερ με διαρκείς ανατροπές και καταιγιστική δράση με τον Leonardo DiCaprio στον ρόλο ενός αστυνομικού, που καταφθάνει σε ένα απομονωμένο νησί της ανατολικής ακτής για να ερευνήσει την εξαφάνιση ασθενούς από ψυχιατρική κλινική υψίστης ασφαλείας. Μία από τις πιο εντυπωσιακές στιγμές του Scorsese, που αποδεικνύει την ιδιοφυΐα και την ευρηματικότητα που τον διακρίνουν ως δημιουργό – από τις ταινίες που δεν βαριέσαι να δεις δεύτερη φορά για να συνθέσεις τα κομμάτια του παζλ.

Το ακρωτήρι του φόβου (1991)

Ο Robert De Niro είναι η απόλυτη προσωποποίηση του κακού στον ρόλο του βιαστή -εν αντιθέσει με τους χαρακτήρες του σε "Οργισμένο είδωλο" και "Ο ταξιτζής" που είχαν κάποια άλλοθι- στο remake του ομώνυμου θρίλερ του Lee Thompson του 1962. Ένα καταιγιστικό θρίλερ για τη βίαιη πάλη ανάμεσα στο καλό και το κακό.

Ιπτάμενος Κροίσος (2004)

Εδώ, ο Scorsese αποφασίζει να καταπιαστεί με ένα συνάδελφό του και να παραδώσει ένα βιογραφικό δράμα για τη ζωή του εκκεντρικού Howard Hughes επικεντρωμένο στην περίοδο κατά την οποία ο σκηνοθέτης παρήγαγε ταινίες στο Χόλιγουντ, έκανε δοκιμές στο νέο του αεροσκάφος και παράλληλα πάλευε με την ψυχική του ασθένεια. Την παράσταση κλέβει η Cate Blanchett στον ρόλο της Katharine Hepburn -απέσπασε το Όσκαρ Β' Γυναικείας Ερμηνείας- και φυσικά ο DiCaprio σε εκείνον του Hughes να αποδεικνύει ότι μπορεί να είναι μία ταινία μόνος του, δύο χρόνια μετά το "Συμμορίες της Νέας Υόρκης".

Ο λύκος της Wall Street (2013)

Στην πέμπτη τους συνεργασία, Scorsese και DiCaprio μεταφέρουν στην οθόνη την πραγματική ιστορία του Jordan Belfort, χρηματιστή των 80s και 90s, που έγινε πολυεκατομμυριούχος στα 26 του, προτού καταλήξει στη φυλακή για οικονομικά εγκλήματα. Οι γκάνγκστερ ντύνονται golden boys σε αυτήν εδώ τη μαύρη σάτιρα που καταποντίζει το american dream.

Ο πληροφοριοδότης (2005)

Όπως προαναφέραμε πρόκειται για την ταινία που έδωσε στον Scorsese το πρώτο του και μοναδικό Όσκαρ Σκηνοθεσίας. "Ο πληροφοριοδότης" (The Departed) με τους Leonardo DiCaprio, Matt Damon, Jack Nicholson και Mark Wahlber, remake του Infernal Affairs του 2002 από το Χονγκ Κονγκ, μας παρασύρει σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι ποντικού-γάτας με την αστυνομία της Βοστόνης να ανακαλύπτει ότι στα σπλάχνα της υπάρχει ένας πληροφοριοδότης της μαφίας, την ώρα που ο υπόκοσμος της πόλης αντιλαμβάνεται ότι ένας μυστικός πράκτορας έχει διεισδύσει στο εσωτερικό του.

Ο τελευταίος πειρασμός (1988)

Ένα αριστούργημα με πολλαπλές αναγνώσεις που δίχασε και λογοκρίθηκε όταν πρωτοκυκλοφόρησε και συνεχίζει να διχάζει. Μία ταινία-σταθμός στο είδος του θρησκευτικού σινεμά με τον σκηνοθέτη να μεταφέρει στην οθόνη το ομώνυμο βιβλίο του Καζαντζάκη και να παρουσιάζει έναν εξαιρετικά ανθρώπινο Χριστό, ο οποίος μπαίνει στον τελευταίο πειρασμό να αρνηθεί τη θεϊκή υπόστασή του και να γλυτώσει το μαρτύριο του Σταυρού. Ο Willem Dafoe σε έναν από τους πιο καθηλωτικούς και βασανιστικούς ρόλους της καριέρας του.

Καζίνο (1995)

Πέντε χρόνια μετά τα "Καλά παιδιά" (Goodfellas), ο Scorsese επιστρέφει στο μαφιόζικο σινεμά  με έναν διαφορετικό τρόπο, αλλά με τους De Niro και Joe Pesci και πάλι στο πρωταγωνιστικό καστ. Ο πρώτος παρουσιάζεται περισσότερο σαν λογιστή παρά σαν γκάνγκστερ που μπλέκει με βρώμικα χρήματα κάτω από τα νέον φώτα του Λας Βέγκας, ενώ ο δεύτερος ως ο παιδικός του φίλος και αχίλλειος πτέρνα του.

Ο Ιρλανδός (2019)

Από το 2004 τού είχε καρφωθεί η ιδέα να γυρίσει μία ταινία για μία από τις διασημότερες άλυτες υποθέσεις της αμερικάνικης εγκληματολογίας, τη δολοφονία του αρχισυνδικαλιστή Jimmy Hoffa. Δεκαπέντε χρόνια μετά, το φιλόδοξο γκανγκστερικό έπος "O Ιρλανδός" (The Irishman) για την ιστορία του Hoffa (Al Pacino) μέσα από τις αναμνήσεις του εκτελεστή Frank Seeran (Robert De Niro) είναι γεγονός και αποτελεί το magnum opus του δημιουργού. Μην σε φοβίζουν τα 209 λεπτά του. Η υπόθεσή του ξεδιπλώνεται επιδέξια σαν να διαβάζεις ένα καλό, αστυνομικό μυθιστόρημα με γερές δόσεις μαύρου χιούμορ και τον Scorsese να καταδύεται στον εσωτερικό κόσμο των αληθινών αυτών προσώπων, προκειμένου να φανερώσει τι είναι αυτό που ωθεί τον άνθρωπο σε αυτή την απερίγραπτη βία και διαφθορά. 

Βασιλιάς για μια νύχτα (1982)

Μετά το "Οργισμένο είδωλο", σκιαγραφεί μία ακόμα μοναχική ψυχή και σκηνοθετεί και πάλι τον De Niro στον ρόλο ενός προβληματικού 30αρη που μένει με τη μητέρα του και θέλει πάση θυσία να μπει στον χώρο του stand up, κλέβοντας ιδέες από έναν διάσημο κωμικό (Jerry Lewis) που είναι το πρότυπό του. Το δράμα του αποτυχημένου καλλιτέχνη ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας την ώρα που το αμερικανικό όνειρο καταρρέει γύρω του. Μία ιστορία που μας θυμίζει επικίνδυνα το πολυσυζητημένο Joker του Todd Phillips.

Κακόφημοι δρόμοι (1973)

Με φόντο τα σκοτεινά σοκάκια της Νέας Υόρκης και ένα budget που δεν ξεπερνούσε το μισό εκατομμύριο δολάριο ευοδώθηκε η παρθενική συνεργασία των Scorsese και του De Niro, αποτελώντας τον καλύτερο πρόλογο για την μετέπειτα κοινή πορεία τους. Το "Κακόφημοι δρόμοι" (Mean Streets) είναι ένα ωμό, βίαιο και επικίνδυνα όμορφο φιλμ που σκιαγραφεί τη ζωή στην ιταλική συνοικία της Νέας Υόρκης.

Ο ταξιτζής (1976)

"Are you talking to me" λέει ο Travis Bickle , ο ψυχικά ασθενής απόστρατος που υπηρέτησε στον Πόλεμο του Βιετνάμ και για να καταπολεμήσει τις αϋπνίες του εργάζεται τα βράδια ως ταξιτζής δια στόματος του De Niro. Η ίσως πιο εμβληματική ατάκα της καριέρας του ηθοποιού στην ίσως πιο εμβληματική του ταινία γυρισμένη από τον Scorsese σε μία στιγμή-σταθμό για την καριέρα του, αλλά και για το Χόλιγουντ, όσο και για το παγκόσμιο σινεμά.

Οργισμένο είδωλο (1980)

Μία τετραετία μετά την πρώτη τους συνεργασία στον "Ταξιτζή", οι Scorsese, De Niro και ο σεναριογράφος Paul Schrader συναντήθηκαν ξανά για να αφηγηθούν την ιστορία του Jake LaMotta, ενός πυγμάχου πρωταθλητή μεσαίων βαρών που με την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, την υπέρμετρη οργή, τη σεξουαλική ζήλια και τη ζωώδη του όρεξη κατέστρεψε τη σχέση του με τη σύζυγό του και αποξενώθηκε από την οικογένειά του. Οι τρεις τους έγραψαν ιστορία παραδίδοντας ένα συγκλονιστικό φιλμ με έναν επίσης συγκλονιστικό De Niro να μεταμορφώνεται σωματικά -άλλαξε δύο φορές το σώμα του για τις ανάγκες του ρόλου- και να διεισδύει στην ταραγμένη ψυχοσύνθεση του ήρωα με τις μυθικές, γεμάτες ανασφάλεια, εκρήξεις με τον πιο σπαρακτικό τρόπο.

Τα καλά παιδιά (1990)

Κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει ότι δεν πειραματίστηκε, ότι δεν δοκιμάστηκε σε διάφορα και διαφορετικά είδη (New York, New York, Ο τελευταίος πειρασμός, Η Αλίκη δε μένει πια εδώ, Τα χρόνια της αθωότητας) στην πορεία του στο σινεμά. Όμως αν σε κάτι είναι ειδήμων ο Martin Scorsese αυτό δεν είναι άλλο από το να ξεδιπλώνει με μαεστρία σκοτεινές, μαφιόζικες ιστορίες και "Τα καλά παιδιά" (Goodfellas) είναι η πιο επική που μας έχει παρουσιάσει. Η άνοδος και η πτώση ενός γκάνγκστερ (Ray Liotta), με το δίδυμο Robert De Niro- Joe Pesci να αναλαμβάνουν τους δύο κομβικότερους χαρακτήρες της πλοκής, σε ένα φιλμ που η απειλή της βίας είναι ανυπόφορα ζωντανή και στα 148 λεπτά του.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr