To δριμύ κατηγορώ του David Attenborough για την καταστροφή του πλανήτη

O Sir David Attenborough κάθεται ήσυχος σε έναν βράχο. Παρατηρεί προσεκτικά, με βλέμμα που θα ταίριαζε περισσότερο στην περιέργεια μικρού παιδιού, έναν αμμωνίτη. Ή αλλιώς το απολίθωμα ενός προϊστορικού πλάσματος με καβούκι που έζησε 180 εκ. χρόνια πριν από την εποχή μας. Ο διάσημος Βρετανός τηλεοπτικός παρουσιαστής και ντοκιμαντερίστας, η εικόνα του οποίου είναι απόλυτα συνυφασμένη με τις εκπομπές για την άγρια φύση, διατηρεί, στα 94 του χρόνια, ακέραιη τη φλόγα που τον ταξίδεψε στις εσχατιές του πλανήτη. Απλά, σε λίγες δεκαετίες από σήμερα, η άγρια ζωή που τόσο αγάπησε ίσως να μην υπάρχει πια στον πλανήτη.

"Ο πλανήτης έχει ζήσει πέντε συνολικά μαζικές εξαφανίσεις ειδών" τον βλέπουμε να λέει με νόημα σε άλλο σημείο του νέου του ντοκιμαντέρ με τίτλο A life on our Planet που προβάλλεται στο Netflix. Κάποτε, οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν επειδή ένας μετεωρίτης χτύπησε τον κόσμο μας και άλλαξε τις συνθήκες διαβίωσης στην μπλε, πράσινη και καφέ σφαίρα που ονομάζεται Γη. Εκείνο ήταν ένα τυχαίο γεγονός. 

Τώρα, εμείς είμαστε οι απόλυτοι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Αριθμούμε περισσότερα από 7 δισ. μέλη ως είδος καταστρέφοντας σχεδόν τα πάντα στο πέρασμά μας: Οι πάγοι λιώνουν, οι παρθένες περιοχές του πλανήτη εξαφανίζονται με ταχύτατους ρυθμούς, οι ωκεανοί πεθαίνουν, τα άγρια ζώα λιγοστεύουν, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι σβήνουν στα αβαθή νερά. Ο Attenborough δεν μασά τα λόγια του: Ο πλανήτης εκπέμπει SOS με μεγάλα νέον γράμματα.

Μία κραυγή, όχι απλά ένα ντοκιμαντέρ

"Θα ήθελα να μη χρειαζόταν να συμμετέχω στον αγώνα ενάντια στην κλιματική αλλαγή"

Οι αριθμοί σχετικά με τον Attenborough εντυπωσιάζουν. Είναι 94 ετών και όμως μοιάζει 30 χρόνια μικρότερος. Ασχολείται εδώ και 7 δεκαετίας με τα Media και κυρίως με την τηλεόραση, για την οποία αποτελεί έμβλημα καθώς θεωρείται, όχι άδικα, μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες φιγούρες της. Είναι ο μόνος άνθρωπος που έχει λάβει βραβείο Bafta σε κάθε διαφορετικό format: Ασπρόμαυρη τηλεόραση, έγχρωμες εκπομπές, HD ντοκιμαντέρ, 3D προγράμματα και αισίως εντυπωσιακές 4Κ λήψεις. Μάλιστα, ο αειθαλής Βρετανός κατάφερε πριν λίγες μέρες να σπάσει το φράγμα του ενός 1 εκ. followers στο Instagram μέσα σε ελάχιστες ώρες. Ναι, η δική του φωνή πραγματικά μπορεί να επηρεάσει τον κόσμο.

Τι ακριβώς όμως είναι το Α life on our planet; Σίγουρα, δεν είναι το τυπικό ντοκιμαντέρ στο οποίο μας έχει συνηθίσει ο Attenborough. Δεν αποτελεί μία ολοκληρωμένη τηλεοπτική πραγματεία γύρω από έναν οικοσύστημα - είτε αυτό είναι οι ωκεανοί, οι σαβάνες ή οι πόλοι. "Θα ήθελα να μη συμμετέχω σε αυτόν τον αγώνα [σ.σ: ενάντια στην κλιματική αλλαγή]. Να μη χρειαζόταν" λέει προς το τέλος της νέας του παραγωγής.

Επί της ουσίας, ο Attenborough γύρισε ένα αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ ως μία κραυγή αγωνίας απέναντι σε αυτό που συμβαίνει σήμερα. Στις εξαιρετικές λήψεις και τα πλάνα αρχείου τον βλέπουμε να διατρέχει τον 20ο αλλά και τον 21ο αιώνα πιασμένους χέρι χέρι με την άγρια ζωή του πλανήτη.

Από τις πρώτες του εκπομπές πάνω σε ιστιοφόρα μέχρι τη συγκινητική συμβίωσή του με τους γορίλες στη δεκαετία του '70, και από τις δραματικές εικόνες με τη σφαγή των φαλαινών μέχρι την αυτοκτονία των θαλάσσιων ίππων που, πρόσφατα, συγκλόνισε τον πλανήτη, ο Attenborough έχει γράψει ιστορία. Το έργο του αποτελεί -κυριολεκτικά- κτήμα ες αεί για τις επόμενες γενιές.

Ο Sir David Attenborough, σε πολύ νεαρή ηλικία, πιάνει φιλίες με δύο λεμούριους.

Για τον 94χρονο Sir David το περιβάλλον κινδυνεύει περισσότερο από ποτέ. Όταν εκείνος ήταν 11 ετών τα παρθένα τοπία του πλανήτη καταλάμβαναν το 65% της Γης, σήμερα έχει απομείνει μόλις το 35% από αυτά. Στο ενδιάμεσο η ανεξέλεγκτη υλοτομία και η γεωργική εκμετάλλευση έχουν μειώσει τα τροπικά δάση στο μισό. Το 70% των πτηνών στον κόσμο είναι κότες ενώ αν εξαιρεθούν τα οικόσιτα θηλαστικά, όλα τα υπόλοιπα είδη μαζί δεν ξεπερνούν το 4% του συνολικού πληθυσμού. Όσο για τους πάγους; Με αυτόν τον ρυθμό που πηγαίνουμε υπάρχει κίνδυνος να εξαφανιστούν μέχρι το 2100.

---

Μία "αγριότητα" που εξασφάλιζε ισορροπία όχι μόνο στα οικοσυστήματα αλλά και στη δικιά μας ζωή. 

---

Σε αντίθεση όμως με ότι ακούμε συνήθως, όπου οι κινδυνολογίες και οι προειδοποιήσεις με υψωμένο τον δείκτη δε συνδυάζονται με αντιπροτάσεις, ο Attenborough έχει πολύ συγκεκριμένες λύσεις. Μιλάει με στοιχεία, με νούμερα, με καλογυρισμένες σκηνές - είτε πρόκειται για την ανάγκη να στραφούμε προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε πρόκειται για την Κόστα Ρίκα που παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να αναζωογονήσει τα τροπικά της δάση.

Η λύση ονομάζεται rewilding

Rewilding. Αυτή είναι η λέξη που χρησιμοποιεί ξανά και ξανά αυτός ο ζωντανός θρύλος. Η ανάγκη, δηλαδή, σε ελεύθερη μετάφραση να βοηθήσουμε ολόκληρες περιοχές του πλανήτη ώστε να επιστρέψουν και πάλι στην άγρια κατάσταση στην οποία κάποτε βρίσκονταν. Μία "αγριότητα" που εξασφάλιζε ισορροπία όχι μόνο στα οικοσυστήματα αλλά και στη δικιά μας ζωή. 

Αν εξελιχθήκαμε ως ανθρώπινο είδος, αυτό το οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό στη γεωργία και στις τέσσερις εποχές που εκμεταλλευτήκαμε δεόντως για χιλιάδες χρόνια. Σήμερα, όμως, η δικιά μας πλεονεξία και άναρχη δραστηριότητα έχει οδηγήσει τον πλανήτη σε κρίση ταυτότητας αλλά και εποχών. Το να επιστρέψουν τα οικοσυστήματα σε ισορροπία, κατά τον Sir David Attenborough, δεν έχει να κάνει μόνο με τον κίνδυνο να εξαφανιστεί η άγρια ζωή μία για πάντα. Τα πλάνα προς το τέλος του Α life on or planet όπου τα ζώα κοιτούν μες στα μάτια τον θεατή μόνο τυχαία δεν είναι: Η ισορροπία μέσω του rewilding έχει να κάνει και με τη δική μας επιβίωση.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr