Ρωσία & Ιράν συμμαχούν για το πετρέλαιο και η Ευρώπη τρέμει

Ο πόλεμος στην Ουκρανία αναγκάζει τη Ρωσία να προσεγγίσει κράτη-παρίες: Λευκορωσία, Ιράν, Βόρεια Κορέα και Βενεζουέλα, μεταξύ άλλων. Αυτός μάλλον δεν είναι ο πολυπολικός κόσμος που οραματιζόταν ο Vladimir Putin, και πριν από αυτόν ο "γεωπολιτικός εγκέφαλος" Yevgeny Primakov – αλλά έτσι έχει η κατάσταση. 

Ο πρόεδρος της Ρωσίας συνάντησε τον Ιρανό και τον Τούρκο ομόλογό του, Ebrahim Raisi και Tayyip Erdoğan, στην Τεχεράνη στις 19 Ιουλίου. Στην ατζέντα τους: ενεργειακή πολιτική, ασφάλεια στη θάλασσα και Συρία. Πολλοί παρουσιάζουν την πολυδιαφημισμένη αυτή συνάντηση ως μια σύγκλιση αντι-δυτικών ηγετών που αμφισβητούν το διεθνές σύστημα. Στα πιο απτά αποτελέσματα, Ρωσία και Ιράν φαίνεται πως ανοίγουν δίαυλο συνεργασίας, δεδομένου ότι ο Ιρανός ηγέτης επαίνεσε τον Putin για την εισβολή στην Ουκρανία.

Η χρονική συγκυρία της συνάντησής τους για να διαβουλευθούν επί των απειλών του Erdogan περί νέας επίθεσης στη βόρεια Συρία κατά των Κούρδων μαχητών, και μάλιστα στον απόηχο της επίσκεψης του Joe Biden στη Σαουδική Αραβία, υποδηλώνουν μαξιμαλιστικά πλάνα, και όχι υψηλής ποιότητας στρατηγική. Η Ρωσία ανακοίνωσε επιπλέον την αγορά 1.000 ιρανικών ένα ταπεινωτικό βήμα για τη χώρα που άλλοτε πρωτοπορούσε στην ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Στην τριμερή συνάντηση υπήρξαν και διαφωνίες. Το Ιράν επέπληξε την Τουρκία για την πολιτική που ακολουθεί στη Συρία και ο Raisi τάχθηκε χωρίς περιστροφές υπέρ της Ρωσίας – κάτι που δεν πολυάρεσε στην Τουρκία ή έστω δεν το υποστήριξε. Η επιλογή αυτή προκάλεσε τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Κίεβου και Τεχεράνης. Εν ολίγοις, θα λέγαμε ότι η εικόνα δεν θύμιζε Σύνοδο Κορυφής μεταξύ συμμάχων, αλλά μάζωξη ιδιόρρυθμων φίλων.

Παρόλα αυτά, Ιράν και Ρωσία έχουν στα σκαριά τη διεύρυνση της συνεργασίας τους και προσπαθούν να συντονιστούν προς αυτό τον σκοπό, παρά τις δυσκολίες. Putin και Raisi ανακοίνωσαν τη σύναψη μιας συμφωνίας μεταξύ Gazprom και Εθνικής Ιρανικής Εταιρείας Πετρελαίου. Βρίσκοντας στήριξη στις ρωσικές επενδύσεις, το Ιράν έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε σημαντικό παραγωγό φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Το σχέδιο προβλέπει ότι το Ιράν θα αγοράζει φυσικό αέριο από τη Ρωσία και θα πουλάει το δικό του σε χώρες της περιοχής, συμβάλλοντας στην υπονόμευση των δυτικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί και στα δύο κράτη.

Μπορεί Ρωσία και Ιράν να κινούνται προς την οδό της ενεργειακής συνεργασίας, εντούτοις διατηρούν και αποκλίνοντα συμφέροντα. Ο πειρασμός να υποσκάψεις τον ανταγωνιστή για να υπονομεύσεις τις τιμές του πετρελαίου είναι εδώ – ιδίως εν καιρώ πολέμου. Η συνεργασία Μόσχας – Τεχεράνης έχει εξαρχής ρωγμές: η μία προσπαθεί να υποσκελίσει την άλλη και να κατακτήσει τη ζωτικής σημασίας κινεζική αγορά. Η Ρωσία αναζητά εναλλακτικούς αγοραστές για το πετρέλαιό της και αυτή η στροφή πλήττει έναν εκ των στενότερων συμμάχων της. Τραγική ειρωνεία: ενώ η Ρωσία θα εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις αγορές της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, το Ιράν ίσως θα πρέπει να στραφεί στη Δύση για να διατηρήσει στα επιθυμητά επίπεδα τις εξαγωγές του. 

Η ρωσο-ιρανική συνεργασία βρίσκει προσκόμματα καθώς η Μόσχα προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των διμερών της σχέσεων με το Ριάντ, τη Δαμασκό και την Τεχεράνη και της επιθυμίας της να χρησιμοποιήσει το Ιράν ως ρόπαλο για να διαλύσει τα δυτικά συμφέροντα. Η συνεργασία Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας στο πλαίσιο του OPEC+ είναι επωφελής και για τα δύο μέρη –και θα συνεχίσει να αποτελεί σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου– ακόμα και όταν πλήττει τα συμφέροντα του Ιράν. 

Κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, οι ρωσικές εξαγωγές μαζούτ-πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Σαουδική Αραβία αυξήθηκαν και απελευθέρωσαν περισσότερο σαουδαραβικό αργό προς εξαγωγή (όπως ζητούσαν οι ΗΠΑ). Με την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή να μετατοπίζεται, τη συμμαχία ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας να κλονίζεται και τη σαουδαραβική-ιρανική αντιπαλότητα να βρίσκεται σε "ιστορικό υψηλό", οι σχέσεις Μόσχας - Ριάντ απειλούν την Τεχεράνη.

Η τρέχουσα γεωπολιτική ένταση σε συνδυασμό με τη συνεργασία των δύο χωρών στα πεδία της πολιτικής και της ασφάλειας δίνουν κίνητρο στη Ρωσία και στο Ιράν να διατηρούν στενούς δεσμούς, ακόμη και αν παραμένουν αντίπαλοι στην αγορά εμπορευμάτων. Παρόλο που υπήρξαν διαφωνίες στην ενεργειακή πολιτική, η δέσμευση της Ρωσίας να κατασκευάσει δύο νέους πυρηνικούς αντιδραστήρες στον σταθμό της Μπουσέχρ στα τέλη του 2021, σε συνδυασμό με την τεχνική βοήθεια που παρείχε σε Ιρανούς πυρηνικούς μηχανικούς και επιστήμονες, δείχνει ότι η Μόσχα επιδιώκει να συνεχίσει τη συνεργασία της με την Τεχεράνη στον στρατηγικό τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Η αναγκαία βοήθεια για την ανάπτυξη των ιρανικών υποδομών, με τη δημιουργία ακόμη και ενός αγωγού προς το Πακιστάν, έχει εξασφαλιστεί μέσω της ρωσικής Gazprom.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας ωθούν Μόσχα και Τεχεράνη σε μεγαλύτερη στρατιωτική, πυρηνική και ενεργειακή συνεργασία στον τομέα των ορυκτών καυσίμων.

Να μην επεκταθεί η συμμαχία των δύο και ενεργειακά

Τα δύο κράτη είναι ήδη σύμμαχοι, με ταυτόσημους γεωπολιτικούς στόχους. Η Ρωσία είναι η μοναδική πηγή πυρηνικής τεχνολογίας για το Ιράν. Η Ρωσία είναι ο κύριος προμηθευτής του Ιράν σε προηγμένα συμβατικά όπλα, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας βαλλιστικών πυραύλων αλλά και προγραμμάτων χημικού και βιολογικού πολέμου. Επιπλέον, τα ρωσικά σχέδια για την προμήθεια ιρανικών στρατιωτικών drones που θα ρίξει στη μάχη στην Ουκρανία καταδεικνύουν ότι οι δύο χώρες επιδιώκουν να διευρύνουν τη συνεργασία τους στον τομέα της ασφάλειας.

Η de facto ρωσο-ιρανική συμμαχία είναι ήδη εδώ – αλλά δεν έχει εδραιωθεί πλήρως. Και δεν θα εδραιωθεί μέχρι η Μόσχα και η Τεχεράνη να μπορέσουν να συνεργαστούν σε μια αγορά ενέργεια όπου προς το παρόν είναι ανταγωνίστριες. Η Δύση πρέπει να κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να αποτρέψει την ευθυγράμμιση των ενεργειακών συμφερόντων μεταξύ Ρωσίας και Ιράν.

Από: Capital.gr

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr