Πόσο πιθανό είναι να τελειώσει το νερό στη Γη;

Ας ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα από την αρχή. Στη Γη, το νερό δεν μπορεί να τελειώσει. Αν όχι ποτέ, τουλάχιστον όχι άμεσα. Τουναντίον, η ποσότητά του παραμένει σταθερή. Ανέρχεται σε 1,386 δισεκατομμύριο κυβικά χιλιόμετρα και ο υδρολογικός κύκλος μάς εγγυάται το ότι στον πλανήτη μας υπάρχει τώρα όσο ακριβώς νερό υπήρχε και δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Το πρόβλημά μας είναι άλλο: η συντριπτική πλειονότητα του νερού δεν είναι προσβάσιμη ή κατάλληλη για χρήση από τον άνθρωπο.

Πού βρίσκεται το νερό;

Το 97% του νερού βρίσκεται στους ωκεανούς, κάτι το οποίο το κάνει αλμυρό και ακατάλληλο για χρήση, ενώ το 2% είναι εγκλωβισμένο σε παγετώνες και πολικά παγοκαλύμματα.

iStock

Από το 1% που απομένει, σχεδόν το μισό είναι μη προσβάσιμο. Έτσι, μας μένει για κατανάλωση κυρίως το επιφανειακό νερό των λιμνών και των ποταμιών, αλλά και αυτό που κυλάει σε υδροφορείς κάτω από την επιφάνεια της Γης και αναβλύζει σε πηγές και πηγάδια.

Γιατί μειώνονται τα αποθέματα;

Το μεγάλο μας θέμα είναι ότι αυτό το νερό που χρησιμοποιούμε υφίσταται συνεχείς και όλο και πιο αυξανόμενες πιέσεις.

Για παράδειγμα, το 70% του γλυκού νερού χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της γεωργίας. Η ζήτησή του αναμένεται να αυξηθεί κατά 55% έως το 2050 (σε σχέση με το 2000), για να εξυπηρετήσει τον παγκόσμιο πληθυσμό που, σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις, τότε θα ανέρχεται στα 10 δισεκατομμύρια κατοίκους.

Επίσης, οι ανάγκες των εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα αυξηθούν κατά 20% μέχρι το 2035. Και δεν είναι μόνο αυτό.

istock

Ήδη σήμερα, 844 εκατομμύρια άνθρωποι -το 1/9 του παγκόσμιου πληθυσμού- δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό κοντά στα σπίτια τους. Αυτή η κατάσταση γίνεται συνεχώς χειρότερη, λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Επίσης, αυξάνονται τα επίπεδα μόλυνσης σε όλες τις μορφές πόσιμου νερού που διαθέτουμε, ενώ η χρήση λιπασμάτων μπορεί να κάνει το νερό ακατάλληλο ακόμα και για άρδευση.

Η εξάντληση των υπόγειων υδάτων

Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα, είναι η εξάντληση των υπόγειων υδάτων. Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη της NASA, οι περισσότερες υπόγειες πηγές νερού εξαντλούνται πιο γρήγορα απ' ότι μπορεί να τις αναπληρώσει ο υδρολογικός κύκλος. Για να μιλήσουμε με αριθμούς, 21 από τους 37 μεγαλύτερους υπόγειους υδροφορείς του κόσμου σμικρύνονται συνεχώς.

Ποιες περιοχές του πλανήτη αντιμετωπίζουν ήδη πρόβλημα

Σε κάποιες περιοχές, τα δεδομένα μπορεί να οδηγήσουν σε ένα δραματικό μέλλον. Η Κίνα, που συγκεντρώνει το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, έχει πρόσβαση μόνο στο 6% του γλυκού νερού που υπάρχει στη Γη και η κατάσταση γίνεται συνεχώς χειρότερη, τόσο λόγω της μόλυνσης όσο και λόγω της υποχώρησης των παγετώνων σε συγκεκριμένες περιοχές.

iStock

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην Ιταλία, με την υποχώρηση του παγετώνα Βέρα Γκράντε του Μόντε Ρόζα, στις Άλπεις. Ο παγετώνας, τροφοδοτεί το ποτάμι Εβανσόν, το νερό του οποίου καταλήγει στα τεχνητά κανάλια της κοιλάδας της Αόστα που εγγυώνται την άρδευση των καλλιεργειών που υπάρχουν στην περιοχή. Τι θα συμβεί όταν το νερό, πλέον, δεν θα επαρκεί;

Αλλού, τα πράγματα ακολουθούν διαφορετική διαδρομή. Η Καλιφόρνια, για παράδειγμα, έζησε τις χειρότερες ξηρασίες των τελευταίων 1.200 ετών μέσα σε 5 χρόνια (από το 2011 έως το 2016). Στο ίδιο διάστημα, τα αποθέματα των σημαντικότερων υδροφορέων της μειώθηκαν κατά 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και στέρεψαν 1.900 πηγάδια. Η κατάσταση άλλαξε το 2017, όταν η υψηλή βροχόπτωση έδωσε μία ανάσα στα εναπομείναντα αποθέματα πόσιμου νερού.

Τα μέτρα που μπορεί να κάνουν τη διαφορά

Στο Κέιπ Τάουν, τα πράγματα έφτασαν σε κρίσιμο σημείο στα τέλη του 2017 λόγω της σπατάλης του πόσιμου νερού και τότε η κυβέρνηση ενημέρωσε τους πολίτες για μία επικείμενη "μέρα μηδέν" κατά την οποία οι βρύσες θα στέρευαν.

Το σενάριο αποσοβήθηκε μόνο αφού οι κάτοικοι ωθήθηκαν στο να περιορίσουν την κατανάλωση ύδατος, χρησιμοποιώντας το πιο αποτελεσματικά, με την αλλαγή σε κάποιες πρακτικές άρδευσης των καλλιεργειών, με την επαναχρησιμοποίηση του νερού από τα ντουζ και τις μπουγάδες, αλλά και με τη δημιουργία ενός νέου εργοστασίου αφαλάτωσης.

Η Αυστραλία, πάλι, επιβίωσε της Ξηρασίας του Millennium -που διήρκεσε από το 1997 έως το 2009- με την εφαρμογή μέτρων που περιελάμβαναν τη μείωση της χρήσης νερού στο 50%, έτσι ώστε οι πηγές να επιστρέψουν σε αποδεκτά σταθμά. 

iStock

Το πιο λαμπρό παράδειγμα, πάντως, μας το δίνει μέχρι σήμερα το Ισραήλ, χώρα στην οποία το νερό αποτελεί θέμα εθνικής ασφάλειας. Πλέον, εκεί ανακυκλώνεται το 40% του χρησιμοποιημένου ύδατος, δίνοντας πίσω 140 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού για γεωργικούς σκοπούς.

Το πιο εντυπωσιακό; Το Ισραήλ ανακυκλώνει το 86% του νερού που καταλήγει στα σιφώνια, ένα τεράστιο ποσοστό αν σκεφτεί κανείς ότι η επόμενη χώρα στη σειρά που εφαρμόζει αυτή την καλή πρακτική είναι η Ισπανία, με ποσοστό 19%.  

Είναι η αφαλάτωση του θαλασινού νερού το μέλλον;

Τόσο το Ισραήλ όσο και τα εύπορα κράτη της Μέσης Ανατολής, έχουν επενδύσει στη διαδικασία αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού, ακολουθώντας το παράδειγμα του Κέιπ Τάουν. Εύκολα, λοιπόν, θα σκεφτόταν κάποιος: Γιατί να ανησυχούμε με τη μείωση του διαθέσιμου γλυκού νερού όταν μπορούμε απλώς να αφαιρέσουμε το αλάτι από την ανεξάντλητη πηγή των θαλασσών;

Δυστυχώς, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η διαδικασία αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού είναι μία ακριβή και ενεργειακά κοστοβόρα πρακτική που τροφοδοτεί την κλιματική αλλαγή. Αλλά, δεν είναι μόνο αυτό. Το αλάτι που προκύπτει αποτελεί πρόβλημα κι αυτό γιατί η επιστροφή του στη θάλασσα έχει ολέθριες συνέπειες για το θαλάσσιο οικοσύστημα.

Μία πιο βιώσιμη λύση έρχεται από το μακρινό παρελθόν. Θα μπορούσαμε να έχουμε ως πρότυπο τη Βασιλική Κινστέρνα, τη μεγαλύτερη υπόγεια δεξαμενή νερού που κατασκευάστηκε ποτέ στην Κωνσταντινούπολη από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α', ικανή να αποθηκεύει 80.000 κυβικά μέτρα βρόχινου νερού.

Μιάμιση χιλιετία μετά, παρόμοιες δεξαμενές χρησιμοποιούνται σχεδόν παντού στον κόσμο, από την Ινδία και τις Βερμούδες έως τη Σιγκαπούρη και την Αυστραλία. 

iStock

Άλλες λύσεις περιλαμβάνουν πιο αποτελεσματικές τεχνικές άρδευσης, την ικανότητά μας να μειώνουμε τη σπατάλη νερού και τη βελτίωση των υποδομών στα υδραγωγεία. 

Οι πόλεμοι του νερού

Το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε, είναι το να σπεύσουμε στην εφαρμογή καλών πρακτικών κι αυτό γιατί η σπανιότητα του νερού έχει ήδη φτάσει να αποτελεί αιτία μετανάστευσης πληθυσμών και ίσως σύντομα προκαλέσει πολεμικές διαμάχες. Ο εμφύλιος στη Συρία, θεωρείται από πολλούς ένα χειροπιαστό τέτοιο παράδειγμα.

Ανάμεσα στο 2007 και το 2010, η Συρία ήρθε αντιμέτωπη με μία από τις χειρότερες ξηρασίες στην πρόσφατη ιστορία, η οποία αποδεκάτισε τις αγροτικές κοινότητες και οδήγησε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν την ύπαιθρο και να εγκατασταθούν στις πόλεις, όπου και περιθωριοποιήθηκαν.

iSTOCK

Σύμφωνα με μία αναφορά της UNESCO που δημοσιεύτηκε το 2019, την τελευταία δεκαετία σημειώθηκαν 263 διαμάχες οι οποίες σχετίζονταν με την πρόσβαση στο νερό, ένας αριθμός τριπλάσιος από αυτόν της προηγούμενης δεκαετίας.

Το 1995, ο Ismail Serageldin, πρώην πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, προειδοποιούσε: "Από το Ισραήλ έως την Ινδία και διαμέσου της Τουρκίας, υπάρχουν πολυάριθμες εκρηκτικές καταστάσεις που θα μπορούσαν σύντομα να οδηγήσουν σε ένοπλες διαμάχες. Αν οι πόλεμοι του 20ού αιώνα γίνονταν για το πετρέλαιο, αυτοί του 21ου θα έχουν ως αντικείμενο διαμάχης το νερό".

Από: Esquire IT

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr