Γιατί η Ρωσία εξακολουθεί να αγνοεί την κλιματική αλλαγή

Η αγορά ρωσικών ενεργειακών αγαθών από την Ευρώπη αποτελεί αντικείμενο διαμάχης μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον από τον Ψυχρό Πόλεμο και πλέον τίθεται ξανά στο προσκήνιο και στο θέμα που αφορά την κλιματική αλλαγή. Παραδοσιακά, η κύρια ένσταση της αμερικανικής πλευράς ήταν ότι η Ευρώπη θα ήταν εξαρτημένη από τη Ρωσία, η οποία ήταν κάτι παραπάνω από ικανή να χρησιμοποιήσει τη θέση της ως ενεργειακός προμηθευτής για να ασκήσει πίεση σε άλλες χώρες. Σήμερα υπάρχει επίσης ένα περιβαλλοντικό επιχείρημα. Αν και οι ΗΠΑ και η ΕΕ λαμβάνουν όλο και πιο αυστηρά μέτρα για την καταπολέμηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, η Ρωσία προσπαθεί ουσιαστικά να διατηρήσει το status quo.

Η διαφορά με τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου

Θα είναι όλο και πιο δύσκολο να αγνοηθεί η διαφορά μεταξύ αυτών των προσεγγίσεων. Ο Αμερικανός πρόεδρος Joe Biden έχει θέσει ως προτεραιότητα την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η ΕΕ σύντομα αναμένεται να περάσει νέο φόρο: τον μηχανισμό προσαρμογής των ορίων άνθρακα. Ακόμη και η Κίνα, σύμμαχος της Ρωσίας στην αντιπαράθεση της με τη Δύση, έχει ανακοινώσει φιλόδοξους στόχους για το κλίμα.

Οι μεγαλύτερες οικονομίες παγκοσμίως έχουν δεσμευτεί να γίνουν ουδέτερες από άνθρακα. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα μέχρι το 2050 και η Κίνα μέχρι το 2060. Αυτή τη στιγμή, αναπτύσσονται συστήματα διαπραγμάτευσης πιστώσεων άνθρακα, στα οποία μια εταιρεία αγοράζει πιστώσεις εκπομπών από μια άλλη. Το πιο αναπτυγμένο από αυτό τα σύστημα είναι το ETS της ΕΕ, και οι επικείμενες αυστηρότερες απαιτήσεις με βάση αυτό το σύστημα, δημιουργούν ήδη πονοκεφάλους στις ρωσικές επιχειρήσεις.

Το σύστημα ουσιαστικά υποχρεώνει τις επιχειρήσεις που είναι υπεύθυνες για την απελευθέρωση επιβλαβών ρύπων στην ατμόσφαιρα, είτε να χρησιμοποιήσουν νέες τεχνολογίες και να διαφοροποιήσουν τις ενεργειακές τους προμήθειες είτε να εγκαταλείψουν την αγορά συνολικά. Ως απάντηση, ορισμένες εταιρείες έχουν απλώς μεταφέρει την παραγωγή σε άλλες χώρες με λιγότερους περιορισμούς για συνεχίζουν να διαπραγματεύονται με την ΕΕ. Για να βάλε ένα τέλος σε αυτό, η ΕΕ έχει αναπτύξει τον μηχανισμό προσαρμογής των ορίων άνθρακα.

Το τελικό προσχέδιο του μηχανισμού θα παρουσιαστεί τον Ιούνιο του 2021. Ορισμένες ρωσικές επιχειρήσεις προσπαθούν να ασκήσουν πιέσεις στην ΕΕ για επιλογές που θα ήταν πιο αποδεκτές σε αυτές. Η Rusal για παράδειγμα, ο κολοσσός στον κλάδο του αλουμινίου, προτείνει να εξετάσει το ίδιο το προϊόν και εάν ευθυγραμμίζεται με τα περιβαλλοντικά κριτήρια της ΕΕ, αντί να το κρίνει μόνο από τη χώρα παραγωγής.

Οι συμφωνίες

Η ρωσική απάντηση σε αυτές τις αλλαγές μοιάζει μέχρι στιγμής με προσπάθειες να αποφευχθούν οι νέοι κανόνες παρά με προθυμία να γίνει ένας υπεύθυνος παράγοντας στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η Ρωσία δεν έχει πρόβλημα να πετύχει τους επίσημους στόχους που ορίζουν παγκόσμιες συμφωνίες. Η μείωση των ρύπων υπολογίζεται από τη βασική γραμμή του 1990, και η κατάρρευση της βαριάς βιομηχανίας μετά τη Σοβιετική Ένωση, σημαίνει ότι η Ρωσία μπορεί να πετύχει εύκολα τους όρους (ο ΟΗΕ εκτιμά ότι από το 1990 μέχρι το 2000, οι ρωσικές εκπομπές ρύπων μειώθηκαν κατά 40%).

Ωστόσο η επίσημη εφαρμογή των υποχρεώσεων είναι απίθανο να είναι αρκετή για πολύ περισσότερο. Σήμερα η Ρωσία είναι ένας από τις 10 χώρες με τις μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων, και αντιστοιχεί στο 5% των εκπομπών παγκοσμίως. Πρόκειται για διπλάσιο ποσοστό κατά κεφαλή από ό,τι ο μέσος όρος των G20. Και αυτοί οι υπολογισμοί δεν λαμβάνουν υπό τις εκπομπές από το πετρέλαιο, το αέριο και τον άνθρακα που εξάγει η Ρωσία σε άλλες χώρες.

Η κλίμακα αυτών των εκπομπών καθιστά τη ρωσική οικονομία πολύ ευάλωτη στη δυτική περιβαλλοντική οικονομία, η οποία θα μπορούσε να γίνει πιο σκληρή με τον Biden στον Λευκό Οίκο. Οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ προετοιμάζονται επιταχύνοντας την έρευνα για τη δέσμευση άνθρακα, αλλά η Ρωσία είναι πίσω σε αυτόν τον τομέα.

Χωρίς λοιπόν να διαφοροποιήσει τις περιβαλλοντικές της πολιτικές, η Ρωσία θα είναι σχεδόν αδύνατο να μειώσει τις εκπομπές της με σταθερό ρυθμό. Ωστόσο δεν έχει άλλη επιλογή από το να ακολουθήσει την παγκόσμια τάση και να μειώσει τις εκπομπές.

Η Ρωσία δεν έχει καν το δικό της σύστημα παρακολούθησης των εκπομπών. Η ρωσική κυβέρνηση κατέθεσε ένα νομοσχέδιο στη Δούμα στα τέλη Φεβρουαρίου, με τίτλο "περιορισμός των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου”, το οποίο προβλέπει τη δημιουργία δύο μητρώων: ένα για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και το άλλο για τις μονάδες άνθρακα. Αλλά ένας που γνωρίζει τον κλάδο εκ των έσω και έχει δει το νομοσχέδιο, δηλώνει πως ακόμη και το πρώτο draft είναι ιδιαίτερα επιεικές προς τη βιομηχανία και είναι πιθανό να γίνει ακόμη περισσότερο, χάρη στο ισχυρό λόμπι πετρελαίου και άνθρακα.

Κάποιες πρωτοβουλίες

Υπάρχουν ωστόσο θετικές πρωτοβουλίες στη Ρωσία σε αυτόν τον τομέα, όπως πιλοτικά σχέδια για τη μείωση των ρύπων σε επτά ρωσικές περιφέρειες, το σχέδιο της Μόσχας για την έκδοση "πράσινων” ομολόγων (δάνεια για περιβαλλοντικά projects), μια συμφωνία μεταξύ BP-Rosneft για τη μετάβαση στην ουδετερότητα άνθρακα, και σχέδια από μεμονωμένες εταιρείες (όπως η lukoil, η X5 Retail group, και η ΕΝ+) για να γίνουν ουδέτερες άνθρακα. Ωστόσο, η συνολική εντύπωση είναι πως για την ώρα, ούτε οι ρωσικές επιχειρήσεις ούτε η κοινωνία κατανοούν το πρόβλήμα της κλιματικής αλλαγής και γιατί θα πρέπει να κάνουν κάτι για αυτό.

Αυτή η έλλειψη κατανόησης θα μπορούσε να κοστίσει ακριβά στη Ρωσία, όχι απλώς από περιβαλλοντική άποψη, αλλά επίσης με το να γίνει μια νέα πηγή έντασης στις σχέσεις με τη Δύση. Οι διεθνείς εμπειρογνώμονες έχουν ερωτήματα για τις υφιστάμενες περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες από τις ρωσικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στη διαφάνεια και στην εποπτεία. Η με μισή καρδιά συμμετοχή των ρωσικών επιχειρήσεων στις διεθνείς συμμαχίες καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, έχει επίσης δεχθεί κριτική. Οι δυτικοί θεσμικοί επενδυτές όλο και περισσότερο εξετάζουν τις περιβαλλοντικές πολιτικές των επιχειρήσεων όταν αποφασίζουν που θα επενδύσουν. Στο μέλλον, αυτό θα μπορούσε να καταλήξει σε πολύ πιο σοβαρά προβλήματα και περιορισμούς για τη ρωσική οικονομία από όλες τις τρέχουσες δυτικές κυρώσεις.

Από: Capital.gr

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr