Ένας Αμερικανός οικονομολόγος εξηγεί γιατί το Brexit δεν ήταν τελικά τόσο κακή ιδέα

Με το τέλος του έτους να πλησιάζει, σκέφτομαι ποιες από τις απόψεις μου αναθεώρησα μέσα στους τελευταίους 12 μήνες. Να μία εξ αυτών: δεν πιστεύω πια ότι το Brexit είναι κακή ιδέα.

Του Tyler Cowen

Δεν είμαι έτοιμος να το υποστηρίξω, γιατί δεν νιώθω άνετα με τον εθνικισμό και τον λαϊκισμό που περιέβαλε τόσο μεγάλο μέρος του κινήματος για την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Leave), ωστόσο δεν εύχομαι πλέον το δημοψήφισμα να είχε λάβει άλλη τροπή.

Για να είμαι ξεκάθαρος, εξακολουθώ να θεωρώ ισχυρά τα επιχειρήματα υπέρ του Bremain τα οποία εγώ και πολλοί άλλοι χρησιμοποιήσαμε πριν από τέσσερα χρόνια. Ακόμα και πριν από δύο χρόνια, θα υποστήριζα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα ήταν σε καλύτερη θέση ως μέρος της ΕΕ, για όλους τους γνωστούς λόγους που σχετίζονται με τις ελευθερίες του εμπορίου και της μετανάστευσης, καθώς και με τη διακρατική συνεργασία.

Το πρόβλημα είναι ότι, ειδικά τον τελευταίο χρόνο, η ΕΕ έχει καταστεί μια λιγότερο λειτουργική πολιτική ένωση, ειδικά για μια χώρα σαν το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο κομβικός ρόλος της πανδημίας

Η κρίση της Covid-19 με βοήθησε να ξεκαθαρίσω τις σκέψεις μου. Παρ’ όλο που η πανδημία είναι προφανώς ένα διεθνές ζήτημα, πολλές από τις πλέον αποτελεσματικές απαντήσεις και αντιδράσεις σε αυτήν δόθηκαν σε εθνικό επίπεδο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ενέκρινε το εμβόλιο των Pfizer-BioNTech για διανομή στον γενικό πληθυσμό πριν από την ΕΕ, προς όφελος του βρετανικού λαού. Αυτή η εθνική διαδικασία έγκρισης ήταν πλήρως συμβατή με το δίκαιο της ΕΕ, αν και η ΕΕ επιδιώκει ολοένα και μεγαλύτερες ρυθμιστικές εξουσίες και μάλιστα ρυθμιστική ενοποιήση των χωρών - μελών με την πάροδο του χρόνου.

Όταν χρειάζονται ταχείες αντιδράσεις σε ζητήματα έκτακτης ανάγκης, η υπεράσπιση της παραμονής στην ΕΕ μοιραία εξασθενεί.

Ένα δεύτερο ζήτημα αφορά τη δημοσιονομική πολιτική. Τα προβλεπόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα στην ΕΕ θα μπορούσαν να φθάσουν το 9% του ΑΕΠ εξαιτίας - κατά κύριο λόγο - της πανδημίας. Αυτά τα ελλείμματα είναι σε μεγάλο βαθμό αναπόφευκτα και το Ηνωμένο Βασίλειο κάνει ακριβώς το ίδιο.

Η διατήρηση, ωστόσο, της ενότητας μιας Ευρωζώνης με δημοσιονομικά ελλείμματα αυτού του μεγέθους πρόκειται να απορροφήσει πολλή από την ενέργεια της ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Τι  θα συμβεί εάν αποδειχθεί απαραίτητο να διαγραφεί μεγάλο μέρος του χρέους της Ιταλίας προκειμένου να κρατηθεί ενωμένη η ζώνη του ευρώ; Μπορείτε να φανταστείτε μια πιο περίπλοκη και συγκρουσιακή διαπραγμάτευση;

Για να το ξεκαθαρίσουμε, αυτό δεν αποτελεί "λάθος" κανενός. Ένα κοινό νόμισμα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς δημοσιονομικούς κανόνες κάποιου είδους, για τη διατήρηση της ακεραιότητας μιας νομισματικής ένωσης.

Ωστόσο, είναι ένα αρκετά ασφαλές στοίχημα ότι η ΕΕ θα αναπτύξει "εμμονή" με θέματα που βρίσκονται μακριά από τις βρετανικές ανησυχίες, τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον.

Από την άποψη του Ηνωμένου Βασιλείου, η έμφαση της ΕΕ σε τέτοια ζητήματα θα φαντάζει όλο και περισσότερο ξένη με όσα απασχολούν το Λονδίνο. Εάν γίνετε μέλος ενός κλαμπ παικτών μπριτζ, αλλά όλοι οι υπόλοιποι μέσα σε αυτό ασχολούνται με το σκάκι, ίσως αρχίσετε να αναρωτιέστε εάν η προσοχή σας είναι στραμμένη προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η πρόκληση της "αντιφιλελεύθερης δημοκρατίας" τύπου Ουγγαρίας

Από εκεί και πέρα, υπάρχει η άνοδος του αντι-φιλελευθερισμού στην Ουγγαρία και, σε μικρότερο βαθμό, στην Πολωνία, γεγονός που ίσως αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα της ΕΕ αυτήν τη στιγμή.

Η ΕΕ εξετάζει την παρακράτηση πόρων από αυτά τα κράτη - μέλη εξαιτίας της αποδυνάμωσης της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης εκ μέρους των κυβερνήσεών τους, ενώ εκείνα, με τη σειρά τους, απειλούν να ασκήσουν βέτο στο πακέτο του Προϋπολογισμού της ΕΕ (2021-2027) και του Ταμείου Ανάκαμψης, αθροιστικού όγκου 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η έγκριση του οποίου απαιτεί ομόφωνη υποστήριξη από τους "27".

Σε απάντηση, η ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο να εγκρίνει αυτό το πακέτο δια της πλαγίας και χωρίς τη συναίνεση των δύο χωρών, εκτός των φυσιολογικών της διαδικασιών.

Το πιο πιθανό είναι ότι θα βρεθεί ενός είδους συμβιβασμός. Πρέπει ωστόσο να αναρωτηθεί κανείς πόσον καιρό μπορεί μια φυσιολογικά λειτουργούσα ΕΕ να ανεχθεί ένα ανελεύθερο καθεστώς όπως εκείνο της Ουγγαρίας.

Η ΕΕ σίγουρα δεν βρίσκεται στα πρόθυρα του να "πετάξει" την Ουγγαρία εκτός του μπλοκ (η Γερμανία, κατά πρώτο λόγο, δεν θα χαιρέτιζε μια τέτοια κίνηση, δεδομένων των ισχυρών οικονομικών της συμφερόντων στην Ανατολική Ευρώπη). Όμως, οι προκλήσεις για το μοντέλο της ΕΕ που παρουσιάζονται από χώρες όπως η Ουγγαρία είναι πολύ βαθύτερες απ’ όσο ήταν το 2016, όταν πραγματοποιήθηκε το δημοψήφισμα για το Brexit.

Ακόμη και αν η ΕΕ καταφέρει να διαχειριστεί την Ουγγαρία - και ελπίζω να τα καταφέρει - αυτό δενθα ήταν απαραίτητα ένα καλό αποτέλεσμα για το Ηνωμένο Βασίλειο. Μια τέτοια πολιτική θα απαιτούσε αποδυνάμωση των απαιτήσεων για ομοφωνία εντός της ΕΕ σε πολλές αποφάσεις - και αυτό είναι κάτι για το οποίο Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα μπορούσε παρά να νιώσει άβολα. Εάν η Ουγγαρία μπορεί να γίνει αντικείμενο χειρισμού και υποταγής από πλευράς της Ένωσης, το ίδιο θα μπορούσε δυνητικά να συμβεί και με το Η.Β.

Τεχνολογία και ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο

Η νοτιοανατολική Αγγλία, τέλος, αναδύεται ως παγκόσμιο κέντρο τεχνολογίας, ειδικά στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και της βιοϊατρικής έρευνας. Αυτά είναι υπέροχα νέα για το Ηνωμένο Βασίλειο. Πώς συνδυάζεται όμως αυτό με τη μακροπρόθεσμη επιδίωξη της ΕΕ για αυστηρότερους κανονιστικούς περιορισμούς για τις εταιρείες του κλάδου της τεχνολογίας, υψηλότερα πρότυπα απορρήτου για πλατφόρμες και εφαρμογές και πιο αυστηρούς κανονισμούς για αλγόριθμους AI;

Θα έκρινε το Ηνωμένο Βασίλειο ότι τα συμφέροντά του εξυπηρετούνται μέσα από μια τέτοια διαδικασία; Θα ήταν σε θέση να αναπτύξει καινοτομίες και προϊόντα AI, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη άδεια από τις Βρυξέλλες; Ίσως ναι, ωστόσο και η απλή ύπαρξη αυτής της αβεβαιότητας θα μπορούσε να εμποδίσει τις βρετανικές προσπάθειες και να καθυστερήσει τις επενδυτικές αποφάσεις.

Πολλοί Αμερικανοί, ειδικά συντηρητικοί, υποτιμούν λαθεμένα την αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχει συμβάλει στη διατήρηση της ειρήνης, της σταθερότητας και του σχετικά ελεύθερου εμπορίου εδώ και πολλές δεκαετίες. Τα γεγονότα, ωστόσο, του τελευταίου έτους με ώθησαν να επανεξετάσω τις αρετές της.

Ακόμη και σήμερα, δεν βλέπω το Brexit ως μια εξαιρετική απόφαση, ούτε όμως το αντιμετωπίζω πια ως τρομερό λάθος.

Από: capital.gr

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr