O πόλεμος και ο ρόλος της Γερμανίας στην Ευρώπη μετά από αυτόν

Το Σοβιετικό Πολεμικό Μνημείο στο Tiergarten του Βερολίνου ήταν εδώ και πολύ καιρό αμφιλεγόμενο. Χτισμένο για να τιμήσει τους στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού που έχασαν τη ζωή τους στη μάχη για τη γερμανική πρωτεύουσα το 1945, φέρνει πλέον συνειρμικά στο νου τη φρίκη που εξαπέλυσαν στην Ουκρανία οι ρωσικές δυνάμεις.

Η έντονη αστυνομική παρουσία εκεί, στις 9 Μαΐου (Ημέρα της Νίκης επί του ναζισμού στη Ρωσία), σε απόσταση αναπνοής από την Πύλη του Βρανδεμβούργου, χρησίμευσε για να τονίσει πόσο η περίπλοκη σχέση Γερμανίας-Ρωσίας έχει αλλάξει από τον πρόσφατο πόλεμο. Δεν είναι μόνο η γερμανική πολιτική προς Ανατολάς (Ostpolitik), που έχει πια διαφοροποιηθεί. Σχεδόν ολόκληρη η μεταπολεμική συναίνεση στο Βερολίνο έχει καταρρεύσει και η γερμανική κυβέρνηση παλεύει να αντιμετωπίσει τη νέα πραγματικότητα. Το πώς θα επιλύσει το ζήτημα θα έχει συνέπειες για ολόκληρη την Ευρώπη.

Τρεις ημέρες αφότου ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία με το πρόσχημα της "αποναζιστικοποίησης", ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε μια ιστορική μετατόπιση-ορόσημο. Σηματοδότησε τον τερματισμό της επί δεκαετίες εξάρτησης της Γερμανίας από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες και την επιτάχυνση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια, την ανατροπή της πολιτικής κατά της προμήθειας όπλων σε ζώνες συγκρούσεων και την αντιστροφή χρόνων υποχρηματοδότησης του στρατού, σε ένα κύμα δαπανών που θα καταστήσει τη Γερμανία το κράτος με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ.

Συνολικά, οι κινήσεις αυτές ισοδυναμούν με την κατάργηση του πολιτικού θεμέλιου λίθου πάνω στο οποίο οικοδομήθηκαν διαδοχικές γερμανικές κυβερνήσεις εδώ και δεκαετίες. 

"Πρόκειται για μια διαταραχή που θα διαρκέσει χρόνια, που ήδη φέρνει αλλαγή και θα συνεχίσει να την επιβάλλει", λέει η Constanze Stelzenmueller του ιδρύματος Brookings. "Το πρόβλημα με την εφαρμογή της αλλαγής είναι ότι το γερμανικό σύστημα έχει σχεδιαστεί για να αποτρέπει τις ριζοσπαστικές ανατροπές".

"Διαλέξεις"

Καθώς το Βερολίνο εντείνει την απάντησή του στη ρωσική εισβολή, ο τρικομματικός συνασπισμός του Σολτς δεν στέκεται πλέον εμπόδιο στο εμπάργκο της Ε.Ε. στο ρωσικό πετρέλαιο, ενώ εργάζεται για να μειώσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου έως το 2024 ή και νωρίτερα. Παρέχει βαρέα όπλα στην Ουκρανία, ενώ η Bundestag υποστήριξε διακομματική πρόταση που καλεί την κυβέρνηση να προμηθεύσει κι άλλον οπλισμό στους Ουκρανούς. Το επικρατούν δημόσιο αίσθημα είναι ότι η Γερμανία έχει ευθύνη να βοηθήσει την Ουκρανία. Αυτό, ωστόσο, δεν έχει εμποδίσει τα παλιά ζητήματα γερμανικών ενοχών από το να συζητούνται δημόσια. 

Ο πρόεδρος της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, κάποτε επιτελάρχης του καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος έγινε αργότερα λομπίστας της Ρωσίας, εξέδωσε ένα άνευ προηγουμένου mea culpa στις 5 Απριλίου. Δήλωσε ξεκάθαρα ότι οι απόπειρες χτισίματος γεφυρών με τον Πούτιν είχαν εμφανώς αποτύχει και ότι οι προειδοποιήσεις των συμμάχων της Γερμανίας στην ανατολική Ευρώπη είχαν –κακώς– αγνοηθεί. 

"Για τριάντα χρόνια, οι Γερμανοί έδιναν διαλέξεις στους Ουκρανούς για τον φασισμό", ανέφερε ο Τίμοθι Σνάιντερ, καθηγητής Ιστορίας στο Yale. "Όταν ο φασισμός έφτασε πραγματικά, οι Γερμανοί τον είχαν χρηματοδοτήσει και οι Ουκρανοί πέθαναν πολεμώντας τον".

Οι διεργασίες στη γερμανική κοινωνία είναι τρομερά επίπονες, έχοντας υπ’ όψιν τις προηγούμενες επτά δεκαετίες πάλης με την κληρονομιά των φρικαλεοτήτων που διέπραξαν οι Γερμανοί στις πεδιάδες της ανατολικής Ευρώπης..

Ορισμένοι, όπως ο φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας, υποστηρίζουν ότι το Βερολίνο κάνει λάθος που υποστηρίζει την Ουκρανία με όπλα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Γερμανία να γίνει μέρος μιας πυρηνικής σύγκρουσης.

Οι Γερμανοί πρέπει επίσης να προσαρμοστούν σε μια εναλλακτική πραγματικότητα. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος οδήγησε τη χώρα του εκτός ΕΕ και αντιμετωπίζει βαθύ διχασμό στο εσωτερικό, είναι ευπρόσδεκτος στο Κίεβο, ενώ ο δικός τους πρόεδρος προφανώς δεν ήταν- μέχρι το τηλεφώνημα με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις 5 Μαΐου που "ξεκαθάρισε το παρελθόν". Μετά την επανεκλογή του Εμανουέλ Μακρόν, οι Γερμανοί ακούνε συχνά ότι είναι το Παρίσι και όχι το Βερολίνο που ηγείται στην Ευρώπη. Το κέντρο της ηθικής εξουσίας έχει μετατοπιστεί ανατολικότερα, σε χώρες όπως τα κράτη της Βαλτικής ή η Πολωνία, που είναι οι πιο εχθρικές έναντι της Ρωσίας.

Ευθύνες

Μία από τις κατηγορίες που απευθύνονται στο Βερολίνο είναι εκείνη περί υποκρισίας – ότι δηλαδή λέει "ποτέ ξανά ναζισμός", ενώ διστάζει να χρησιμοποιήσει τη δύναμή του για να αντιμετωπίσει εκείνο που ο Ζελένσκι αποκαλεί γενοκτονία. Η αποτυχία της Γερμανίας να ασκήσει ηγεσία βρίσκεται στη ρίζα της κριτικής. Η εγγενής επιφυλακτικότητα και η έλλειψη επικοινωνιακού χαρίσματος του Σολτς, επίσης δεν έχουν βοηθήσει το Βερολίνο. 

Ο καγκελάριος πέρασε πρόσφατα στην επίθεση. Επέλεξε την 8η Μαΐου, επέτειο της συνθηκολόγησης της Γερμανίας το 1945, για να απευθύνει μια τηλεοπτική ομιλία στο έθνος στην οποία κατηγόρησε τον Πούτιν για "επαίσχυντη διαστρέβλωση" της ιστορίας όταν εξισώνει τον πόλεμό του στην Ουκρανία με τη νίκη επί των ναζί, ενώ επικαλέστηκε την ιστορική ευθύνη της Γερμανίας "να υπερασπιστεί τη δικαιοσύνη και την ελευθερία". Την επόμενη ημέρα, φιλοξένησε τον Μακρόν στο Βερολίνο, σε μια επίδειξη σύμπνοιας απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.

Από την επανένωσή της το 1990, η Γερμανία έχει γίνει η μεγαλύτερη οικονομία και το πολυπληθέστερο έθνος της Ευρώπης. Τώρα θα πρέπει να αναλάβει το βάρος της ευθύνης τού να είναι επίσης εξέχουσα στρατιωτική δύναμη στην ήπειρο. Είναι μια δύσκολη προοπτική, που άλλοτε θα πυροδοτούσε φόβο στους Ευρωπαίους γείτονές της, ειδικά στα ανατολικά. Η επιθετικότητα της Ρωσίας, ωστόσο, το έχει αλλάξει αυτό οριστικά. Η αλλαγή εντός και εκτός Γερμανίας είναι το λιγότερο εντυπωσιακή.

Από: Capital.gr

 

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr