Edward Hopper, ο ζωγράφος της καραντίνας

Ένας άντρας κάθεται μόνος του στο μπαρ. Απέναντί του, διακριτικά και χωρίς να τον κοιτάζει στα μάτια, ο μπάρμαν ετοιμάζει τα ποτά του ζευγαριού που βρίσκεται στην απέναντι πλευρά της μπάρας. Είναι πολύ αργά μέσα στη νύχτα και τα φώτα του μπαρ αποτελούν τη μοναδική πηγή φωτός μέσα στο απόλυτο σκοτάδι της πόλης. Η εικόνα του μοναχικού άντρα, μία εικόνα ζωγραφισμένη το 1942 από τον Edward Hopper (1882-1967) που ερχόταν στη ζωή μία μέρα σαν και αυτή, συνεχίζει να αποτελεί μέχρι σήμερα σύμβολο για ένα αναφαίρετο δικαίωμα: Στο Nighthawks αποθεώνεται η διακριτική γοητεία του να πίνεις μόνος σου ποτό στην μπάρα. Ή μήπως όχι;

Ο Hopper πρόλαβε να αναγνωριστεί όσο ήταν εν ζωή - δεν ενθουσιαζόταν, όμως, από τις πολλές προσωπικές επαφές, τα επίσημα δείπνα και τις κοινωνικές συναναστροφές που απαιτούσαν πολυκοσμία και εξωστρεφή διάθεση. Φαίνεται πως το γνωστό τετράστιχο του Κ.Π. Καβάφη (Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, / τούτο προσπάθησε τουλάχιστον / όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις / μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου / μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες) του ταίριαζε γάντι. Η γυναίκα του άλλωστε είχε πει ότι το να μιλάς στον "Eddie" ήταν σαν να πετάς μία πέτρα σε πηγάδι. Με τη διαφορά ότι εκεί, τουλάχιστον, θα άκουγες κάποια στιγμή τον κρότο από τη σύγκρουση με τον πάτο.

Οι πίνακες του Hopper μεταμορφώθηκαν στην καραντίνα

Ακολουθώντας τον δικό του προσωπικό δρόμο, χωρίς να είναι ιδιαίτερα επηρεασμένος από τις καλλιτεχνικές τάσεις του καιρού του και δίχως να συνομιλεί με την πρωτοπορία της εποχής κατάφερε να φτιάξει ένα ολόδικό του σύμπαν: Σκηνές από την αμερικανική καθημερινότητα, εικόνες σε μία έκθεση όπου οι άνθρωποι, συνήθως λίγοι (ή και τελείως μόνοι), βρίσκονται αποτραβηγμένοι στον δικό τους μικρόκοσμο. Έναν κόσμο που πίσω από τη φαινομενική του γοητεία κρύβει μία σκληρή στωικότητα, μία σχεδόν μοιρολατρική αποδοχή του σύγχρονου τρόπου ζωής που μας αποξενώνει και μία βαθιά αίσθηση μοναξιάς που καταπίνει ολόκληρη την ύπαρξη.

Ο Αμερικανός ζωγράφος που παιδεύτηκε αρκετά χρόνια εργαζόμενος ως εικονογράφος στα Media και τη διαφήμιση -μία δουλειά που σιχαινόταν- χαιρετίζεται πολύ συχνά ως ο άνθρωπος που κατέγραψε τη γοητεία του να πίνεις μόνος σου ένα ποτό στην μπάρα. Μία συνήθεια πολύ προσφιλή στο αντρικό κοινό, μία δήλωση ανεξαρτησίας από όλους και από όλα, μία κραυγή ενάντια στις κοινωνικές συμβάσεις που απαιτούν "παρέα". 

Όλη εκείνη η ροπή προς μία γοητευτική μελαγχολία απέναντι στις βαρετές βεβαιότητες που κατέκλυζαν την καθημερινότητά μας έπεσε σαν χάρτινος πύργος την περίοδο της καραντίνας. Όχι, ο Hopper δεν είχε στο μυαλό του την πανδημία του Covid-19 όταν κατέθετε την ψυχή του στον καμβά -όπως, αντίστοιχα, ο Albert Camus είναι πολύ αμφίβολο πως ήθελε να προειδοποιήσει με την Πανούκλα την ανθρωπότητα για μελλοντικές επιδημίες. Οι δημιουργίες του όμως βρήκαν νέες και πιο ζωηρές αναγνώσεις μέσα στην καραντίνα.

Αν, ακόμη, αναρωτιέσαι το πού ακριβώς πήγαν οι πρωταγωνιστές του πίνακα Nighthawks στην κεντρική φωτογραφία του κειμένου, τότε μάλλον δεν έπεσε το μάτι σου όλον αυτόν τον καιρό στους (παραλλαγμένους) πίνακες του Hopper που κατέκλυζαν ο ένας μετά τον άλλο το ίντερνετ. Ήταν ο ιδανικός καλλιτέχνης για την πιο κατάλληλη στιγμή. Ένα ζωγράφος που κατέγραψε τη σύγχρονη αστική μοναξιά όσο κανείς άλλος πριν ή μετά από εκείνον. Η δραματική, όμως, διαφορά που παρουσιάστηκε εν μέσω κορονοϊού είναι ότι οι πίνακες του άρχισαν να εμφανίζονται χωρίς του μοναχικούς πρωταγωνιστές τους.

Έπαψαν πια, δηλαδή, οι άνθρωποι να αισθάνονται μόνοι μέσα στο πλήθος. Άρχισαν, πολύ απλά, να μην είναι εκεί. Κι έτσι οι πίνακες που μιλούσαν για βαθιά μοναξιά μετεξελίχθηκαν σε έργα που ούρλιαζαν γεμάτα υπαρξιακή αγωνία· μεταμορφώθηκαν σε προειδοποιητικές αφίσες του τι μπορεί να συμβεί· σε μία φάρσα που κανείς δε θέλει να πιστέψει και κανείς δεν μπορεί να χωνέψει ότι μπορεί να συνεχιστεί. Γιατί πόσο καιρό ακόμη θα αντέξουμε άραγε να απουσιάζουμε από τις ζωές μας;

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr