Το μείγμα από ασήμαντες και καθοριστικές στιγμές

Πριν από τον κορονοϊό η νοσταλγία ήταν το μεγαλύτερο trend της εποχής μας – από τη μόδα και το σινεμά μέχρι τα video games και τα social media. Στον καιρό της καραντίνας όμως, απέκτησε μία διαφορετική δυναμική, έγινε αναγκαιότητα. Το Esquire προσκάλεσε τέσσερις συγγραφείς (Γιάννης Γορανίτης, Βασίλης Κατσικονούρης, Βαγγέλης Προβιάς, Γιώργος Σκαμπαρδώνης) να μοιραστούν τις σκέψεις που έκαναν κατά τη διάρκεια της καραντίνας σχετικά με το αποτύπωμα που άφησε πάνω μας η πανδημία. Σήμερα, σε ρόλο αφηγητή βρίσκεται ο Βαγγέλης Προβιάς.

Το μείγμα από ασήμαντες και καθοριστικές στιγμές

Κοιτάζω παλιές φωτογραφίες μου που είμαι κουρεμένος. Τα μαλλιά μου μου φαίνονται αφόρητα έτσι ανοικονόμητα και απεριποίητα. Σήμερα θα μπορέσω να κουρευτώ ξανά.

Του Βαγγέλη Προβιά*

*

Τα βιβλιοπωλεία, όσα καταστήματα κάνουν διαδικτυακές πωλήσεις, εξυπηρετούν, διαπίστωσα, πρώτα πελάτες που θα πληρώσουν, αντικαταβολή, ό,τι αγόρασαν όταν το παραλάβουν. Όσοι πλήρωσαν ήδη, με κάρτα, όταν παράγγειλαν, θα περιμένουν, θα περιμένουν, θα περιμένουν. Ο πιο συνεπής πελάτης, δηλαδή, απολαμβάνει λιγότερο καλής εξυπηρέτησης. Υπάρχει ένα μάθημα ζωής εδώ – μα και η αποκάλυψη, ίσως, του μεγαλύτερου ελαττώματος του καταναλωτισμού. Για να αναπτυχθεί, να κερδίσει νέους πελάτες, οφείλει να παραμελήσει τους παλιούς, πιστούς. Αλλά μήπως και οι άνθρωποι δεν είμαστε έτσι; Ο πιο δοτικός εραστής ή φίλος είναι εκείνος που τον προσέχουμε λιγότερο…

*

Έφτιαξα τις βιβλιοθήκες μου. Διαπίστωσα ποια βιβλία έχω διπλά, έβαλα τους Ρώσους συγγραφείς με τους Ρώσους, τους Αμερικανούς με τους Αμερικανούς, ανακάλυψα εξαντλημένα διαμάντια που είχα αγοράσει κάποτε, όταν κυκλοφόρησαν, αλλά δεν διάβασα ποτέ. Με μια μεγάλη σκάλα άνοιξα το ντουλάπι με τους δίσκους βινυλίου, που επειδή είναι ψηλά δεν έχω τακτοποιήσει από το 2010 που μετακόμισα εδώ. Έβαλα όλα μαζί τα 12ιντσα των Pet Shop Boys, των Depeche Mode και των Erasure (αλλά και των KLF!) σε ένα χαμηλό ντουλάπι, με εύκολη πρόσβαση. Είναι όλα αποκτημένα μέσα σε μια τριετία, τριάντα χρόνια πριν, όταν ήμουν 17. Ένα από τα γνωστότερα ψυχαναλυτικά αξιώματα: Η επιθυμία να στραφείς στο παρελθόν και να τακτοποιήσεις σύμβολα από αυτό, είναι ευθέως ανάλογη με τον βαθμό αβεβαιότητας, αγωνίας και άγχους σου που προκαλεί το παρόν, το μέλλον, ο κόσμος.

*

Απόπειρα αποτύπωσης ψυχολογικής κατάστασης, μέσω καταγραφής των αγορών κατά την εποχή του ιού: Τις πρώτες μέρες αγόραζα μόνο αντισηπτικά μαντιλάκια και υγρά. Έπειτα, εμφιαλωμένο νερό, προϊόντα τομάτας (πώς θα τα χρησιμοποιήσω όλα, προτού λήξουν;), πίτες και μπισκότα, μακαρόνια, ρύζι και όσπρια. Μετά, πέρασα σε φάση αγοράς βιβλίων – για να στηρίξω το τοπικό βιβλιοπωλείο και να συμπληρώσω τα κενά που διαπίστωσα κατά την τακτοποίηση της βιβλιοθήκης. Ύστερα, εγκαταλείποντας κάθε όνειρο/ψυχαναγκασμό για διάκριση στη μαγειρική, αφέθηκα στον βολικό, αμφισβητούμενο κόσμο του delivery – δοκίμασα μεξικάνικο, θιβετιανό, ιταλικό με twist, ελληνικό με απαιτήσεις. Σαν να πήγαινα βόλτα, με τον μόνο διαθέσιμο τρόπο. Το καταληκτικό στάδιο της αγοραστικής μου εκτόνωσης, η αγορά επίπλων. Ναι, σωστά μαντεύει κανείς: ραφιέρες πήρα, για τα βιβλία, τα περιοδικά και τους δίσκους.

*

Υπήρξα και αντιστασιακός. Επιδημιολόγους και υπεύθυνους μέτρων δεν είδα ούτε μια φορά σε ζωντανή μετάδοση. Πείσμα. Ούτε Netflix. Ξεκίνησα με τις καλύτερες προθέσεις, όμως. Αγόρασα ένα blue ray player για να δω επιτέλους τα παλιά μου κλασικά dvd. Μα, προτού διαπιστώσω ότι συνδέεται με το youtube και μου επιτρέπει να βλέπω στη μεγάλη οθόνη της τηλεόρασης τα video clips των αγαπημένων μου τραγουδιών, είδα μόνο μια ταινία. Το Όλα για τη μητέρα μου. Την απόλαυσα, και μου φάνηκε τόσο υπερβολική.

*

Δεν διάβασα συστηματικά και πολύ. Δεν εξάντλησα το έργο συγγραφέων. Δεν έκανα γιόγκα ή γυμναστική (όπως ούτε πριν). Δεν απέκτησα νέες δεξιότητες. Δεν είδα το ποτήρι μισογεμάτο. Δεν εκτίμησα περισσότερο όσα έχασα. Δεν αναθεώρησα. Δεν έσκυψα μέσα στον εαυτό μου. Δεν αισθάνθηκα άσχημα για τίποτε από αυτά.

*

Ώρες ώρες πιστεύω ότι το μυαλό είναι που δέχεται την ισχυρή και πιο ύπουλη επίθεση. Δεν το εννοώ μεταφορικά, εννοώ το μυαλό ως σωματικό όργανο–εργαλείο. Παραδοθήκαμε, με αφορμή τον ιό, στην οθόνη, με μεγάλη προθυμία. Παραδοθήκαμε στον μόνιμο καταιγισμό μικρών, σύντομων και ευσύνοπτων, συναισθηματικά φορτισμένων ερεθισμάτων. Η ανάγκη του εγκεφάλου για αλλεπάλληλες συχνές μικροεντάσεις καλύφθηκε τόσο πολύ και για τόσο πολύ, ώστε εθιστήκαμε πλήρως. Μπορούμε, θα μπορούμε στο μέλλον να αφοσιωθούμε για ώρα πολλή, σε κάτι που θα στερείται εικόνας, χρώματος, κίνησης, έντασης; Θα μπορέσω να διαβάσω για δύο συνεχόμενες ώρες, όπως έκανα κάποτε, ένα βιβλίο; Δεν είμαι σίγουρος.

*

Και τι θα γίνει με τη σταδιακή μετατροπή της οικίας μας, του τελευταίου αυτού ασύλου, σε επέκταση του "γραφείου", με την τηλεργασία και τα zoom meetings;

**

Κάπου είχα διαβάσει πως ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, είναι η τάση του να αναζητά νόημα στα πράγματα. Θέλει να βλέπει τη ζωή του ως έχουσα τη δομή "επειδή έγινε αυτό, συνέβη εκείνο, και εγώ άλλαξα έτσι". Μα, όμως, δεν είναι όλα στη ζωή δομημένα. Ούτε νοηματοδοτημένα. Απλά συμβαίνουν. Αυτό το μείγμα από ασημαντότητες αλλά και καθοριστικές στιγμές δεν έχει κανένα εξωτερικό σχέδιο. Απλά συμβαίνει.

*

Ο Τσέχωφ έχει γράψει σε ένα γράμμα του ότι όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες γνωρίζουν πως τίποτε δεν μπορεί να γίνει κατανοητό σε αυτόν τον κόσμο. Και ο Richard Ford μου θυμίζει σήμερα (4 Μαΐου του 2020), πρώτη μέρα της άρσης των μέτρων, πως δεν είναι η πτώση που πρέπει να φοβάται κανείς, είναι η αιφνίδια και σφοδρή διακοπή της στο τέλος.

---

 

* Ο Βαγγέλης Προβιάς είναι συγγραφέας, μεταφραστής κ συντονιστής της ομάδας πεζογραφίας του Βρετανικού Συμβουλίου. Η συλλογή διηγημάτων του "Πλατεία Μεσολογγίου" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ολκός.

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr