Το American History X παραμένει δραματικά επίκαιρο

Πόσο άρρωστη μπορεί να ακουστεί μία γνωστή μελωδία; "Πλένουμε τα χέρια μας στο αίμα των αράπηδων. Διαλύουμε τη σιωνιστική μηχανή σκοτώνοντας τον έναν Εβραίο μετά τον άλλο. Ο λευκός άντρας παρελαύνει" τραγουδά (σε ελεύθερη μετάφραση) ο υπερτραφής Seth, ένα από τα μέλη νεοναζιστικής συμμορίας στις Η.Π.Α των 90s. Θα μπορούσε να είναι απλά το σενάριο μίας εμβληματικής ταινίας του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά με τίτλο American History X - αν δεν είχε γίνει κοινός τόπος για κάθε πρωτεύουσα, για κάθε πόλη του πλανήτη.

Τι άλλαξε όμως από το 1998 μέχρι σήμερα; Πολλά και, δυστυχώς, σχεδόν τίποτα προς το καλύτερο.

"Δάγκωσε το πεζοδρόμιο" ουρλιάζει ο Derek Vinyard (Edward Norton) καθώς αναγκάζει έναν μαύρο να κάνει ακριβώς αυτό που του λέει, επειδή ο τελευταίος προσπάθησε να τον κλέψει. Αυτό πριν τον δολοφονήσει με τον πλέον φρικιαστικό τρόπο. Πριν μοστράρει με τιμή και καμάρι τα ναζιστικά τατουάζ την ώρα που η αστυνομία του περνά χειροπέδες. Μετά θα ακολουθήσει η τρομακτική σκηνή του βιασμού στις φυλακές· ο άγριος καυγάς με τον αρχηγό των Νεοναζί (μετά την αποφυλάκιση κι ύστερα από τη μεταστροφή του πρωταγωνιστή)· το συγκλονιστικό φινάλε που μόνο happy end δεν το λες. Μερικές μόνο από τις σκηνές του American History Χ, οι οποίες χαράχθηκαν σαν πυρωμένο σίδερο στο μυαλό όσων το είδαμε στην εποχή του.

Τότε, βέβαια, λειτουργούσε ως μία πολύ τρομακτική αλλά συνάμα πολύ μακρινή προοπτική. Μία σκοτεινή προειδοποίηση και τίποτα περισσότερο. Άλλωστε τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής το 1998 ήταν μηδαμινά. Ποιος της έδινε ιδιαίτερη σημασία; Κανείς. Ή μάλλον ελάχιστοι. Έπρεπε να ψάξεις -και να ψαχτείς πολύ- για να συναντήσεις τους φανατικούς "πατριώτες" με τα ξυρισμένα κεφάλια και τα flight μπουφάν. Όλοι τους αντιμετώπιζαν ως μία περίεργη, βίαιη αλλά -κυρίως- παρωχημένη σέχτα. Κακώς, πολύ κακώς όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων. Ιδιαίτερα στις 18 Σεπτεμβρίου του 2013, τη μέρα που δολοφονήθηκε ο Παύλος Φύσσας.

Η πραγματικότητα ξεπερνά τη φαντασία

Όλα όσα έμοιαζαν εξωφρενικά το 1998, άρχισαν να γίνονται πράξη μερικά χρόνια αργότερα

Πριν τη στυγερή δολοφονία του Πειραιώτη rapper από μέλη της νεοναζιστικής οργάνωσης είχαν πέσει οι προειδοποιητικές βολές: σφαλιάρες σε γυναίκες on air, δηλώσεις για "βοθροκάναλα" -στον ίδιο τόνο που ο Edward Norton ξεσπάθωνε ενάντια στα liberal media (σ.σ: προοδευτικά μέσα), πογκρόμ ενάντια σε μετανάστες, δολοφονίες φτωχοδιάβολων, απειλές κατά της Δημοκρατίας. Όλα όσα έμοιαζαν σχεδόν εξωφρενικά το 1998, μέσα από τις σεκάνς του American History X, άρχισαν να θυμίζουν σιγά σιγά μία παγιωμένη πραγματικότητα μερικά χρόνια αργότερα. Κι όχι πια για μικρές μεμονωμένες και φανατισμένες ομάδες νεοναζιστών αλλά -πόσο τρομακτικό;- για ολόκληρες κοινωνίες ανά την υφήλιο.

Στις μέρες μας, η Χρυσή Αυγή κατάφερε να γίνει ένα κόμμα με μόνιμη εκπροσώπηση στην ελληνική βουλή - στο ίδιο "μπουρδέλο" που ζητούσε εναγωνίως να καεί. Ο Janusz Korwin-Mikke, ευρωβουλετής της Πολωνίας, δηλώνει ότι οι γυναίκες είναι συνήθως λιγότερο ευφυείς από τους άντρες· όταν, φυσικά, δεν χαιρετά ναζιστικά ή δεν καταπιάνεται με το να στολίζει αδύναμες κοινωνικά ομάδες χρησιμοποιώντας "κοσμητικά" επίθετα.

Στην Βραζιλία, ο ομοϊδεάτης κι υποστηρικτής της πρώην δικτατορίας, Jair Bolsonaro,  εκλέχθηκε πρόεδρος με άγνωστες μελλοντικές συνέπειες για τη χώρα -από χώρα της σάμπα, του καφέ και του καρναβαλιού σε χώρα φυλετικών εκκαθαρίσεων; Ίσως, μπορεί, γιατί όχι;

Στις Φιλιππίνες, ο Πρόεδρος Rodrig Duterte το έχει δηλώσει ευθαρσώς "Ναι, το παραδέχομαι, είμαι φασίστας". Όσο για την πρώτη δύναμη στον κόσμο; O Donald Trump δε δείχνει διατεθειμένος να τραβήξει το αυτί στην κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας -ενός καθεστώτος που διαμελίζει δημοσιογράφους που ασκούν κριτική- όταν δεν ασχολείται με το να εφαρμόζει τις δικές του παρανοϊκές ιδέες περί δημοκρατίας.

Η ταινία μοιάζει δραματικά επίκαιρη, ακριβώς επειδή δεν κάναμε τίποτα για να αλλάξει αυτό

Οι λόγοι που μας οδήγησαν μέχρι εδώ; Τόσοι πολλοί και τόσο περίπλοκοι που χρειάζονται μονογραφία για να εξηγηθούν. Σίγουρα όμως η ιστορία μοιάζει να επιβεβαιώνει μία παλιότερη παραδοχή της: οι οικονομικές κρίσεις γεννούν φασισμούς. Κάτι που κάνει το American History X να μοιάζει πιο σύγχρονο από ποτέ, ακριβώς επειδή καταπιάνεται με τη γέννηση του "κακού", κάπου εκεί στο περιθώριο, κάπου εκεί στην ευάλωτη ομάδα της καταπιεσμένης και χωρίς ιδιαίτερο μέλλον νεολαίας. Το δυστύχημα είναι, βέβαια, πως ενώ γνωρίζαμε σαν κοινωνίες τι θα πει φασισμός δεν κάναμε και πολλά πράγματα για να αποτρέψουμε την ραγδαία επανεμφάνισή του. Αντί να τον στείλουμε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, φροντίσαμε να ξεθάψουμε ότι ναζιστικούς σκελετούς έκρυβε η ντουλάπα μας.

Το American History X μοιάζει δραματικά επίκαιρο ακόμα και σήμερα, ακριβώς γιατί δεν κάναμε τίποτα για να αλλάξει αυτό. Όπως ο Derek Vinyard πλήρωσε το τίμημα των ναζιστικών αντιλήψεών του -ακόμα κι αφού τις αποκήρυξε- έτσι κι ο κόσμος μας κινδυνεύει σήμερα να επαναλάβει τα ίδια λάθη. Τα ίδια πολιτικά αμαρτήματα με τις ίδιες αποκρουστικές συνέπειες.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr