Το προσωπικό ταξίδι αναμνήσεων του Alfonso Cuarón

Στην 91η τελετή απονομής των φετινών βραβείων Όσκαρ ο Alfonso Cuarón αποχώρησε με τρία συνολικά χρυσά αγαλματίδια (Σκηνοθεσίας, Φωτογραφίας και Ξενόγλωσσης Ταινίας), τα οποία πρόσθεσε στην προσωπική του τροπαιοθήκη ισοφαρίζοντας το συμπατριώτη, συνάδελφο και καλό του φίλο Alejandro Iñarritu. Από τα δύο Όσκαρ της καριέρας του (Σκηνοθεσίας και Μοντάζ για το Gravity) εκτοξεύτηκε στα πέντε προσπερνώντας τον τρίτο της παρέας, το βραβευμένο με δύο Όσκαρ Guillermo del Toro.

Ο 57χρονος Μεξικανός παρέδωσε το κατά πολλούς καλύτερο φιλμ της 38χρονης πορείας του στον κινηματογράφο: το ασπρόμαυρο με βιογραφικές αναφορές Roma. Η υπόθεσή του τοποθετείται στο Μεξικό το 1970 και το 1971 και αναφέρεται στη ζωή της υπηρέτριας Cleo στο σπίτι μιας μεσοαστικής οικογένειας.

Τι ήταν πιο περίπλοκο: Να γυρίζεις ταινία στο διάστημα ή στη γειτονιά Colonia Roma στο Μεξικό; Να ταξιδεύεις στο χρόνο. Αστειεύομαι. Ήταν σαφώς πιο δύσκολο να κάνουμε γυρίσματα στη Roma, μιας και οι προκλήσεις στο Gravity ήταν ως επί το πλείστον τεχνικής φύσεως. Ναι μεν είχαμε να κάνουμε με μια ιστορία που είχε ελάχιστο διάλογο και περιστρεφόταν γύρω από έναν ήρωα, αλλά έπρεπε να γυρίσουμε μια ταινία που διαδραματιζόταν σε ένα περιβάλλον που κανείς από εμάς δεν είχε επισκεφθεί. Προφανώς και δεν έχω ταξιδέψει στο διάστημα, τουλάχιστον όχι ακόμη. Προσπαθήσαμε να είμαστε όσο πιο ακριβείς στην πραγματικότητα. Ήταν ζόρικη υπόθεση. Στο Roma δεν είχα να ασχοληθώ με διαγαλαξιακά ταξίδια, αλλά με μια πραγματικότητα την οποία γνώριζα από πρώτο χέρι, κάτι που αυτομάτως περιέπλεκε πολύ τα πράγματα.

Κάθε φορά που επέστρεφες στο Μεξικό, και συγκεκριμένα στη γειτονιά σου, τι νοσταλγούσες περισσότερο; Δεν ήταν κάτι συγκεκριμένο που μου έλειπε, δεδομένου ότι επισκέπτομαι συχνά τη γενέτειρά μου. Όμως ποτέ δεν είχα διαμείνει τόσο πολύ καιρό όσο με τα γυρίσματα. Έμπαινα συνέχεια στη διαδικασία της σύγκρισης του τότε με το τώρα. Δυστυχώς την Πόλη του Μεξικού δεν μπορώ να τη δω όπως είναι σήμερα. Τη συγκρίνω συνέχεια με το πώς ήταν στο παρελθόν και τις περισσότερες φορές εκπλήσσομαι, άλλοτε ευχάριστα και άλλοτε δυσάρεστα. Δεν έχω συνηθίσει ακόμα τις αλλαγές που συμβαίνουν.

Δεδομένου αυτού, όπως και του ότι το κοινό του Netflix είναι ως επί το πλείστον νέο σε ηλικία, πώς θα ήθελες να εισπράξει την ταινία; Την εποχή που λαμβάνει χώρα η ταινία, στις αρχές των ’70s, η Roma ήταν μια εντελώς διαφορετική συνοικία απ’ ό,τι είναι σήμερα. Ήταν μια περιοχή σε παρακμή. Όμως το θέμα της ταινίας δεν έχει να κάνει με την ιστορία του μέρους, αλλά με μια αξία που είναι παγκόσμια, όχι μεξικανική: την οικογένεια. Το Roma είναι ένα φιλμ για τη γυναίκα, τη θέση της στην κοινωνία, τη μητριαρχία, το μισογυνισμό, τις επιπτώσεις της μάτσο συμπεριφοράς και την εγκατάλειψη. Είναι επίσης μια ταινία για τους συναισθηματικούς δεσμούς. Για το πώς κάποιοι άνθρωποι εμφανίζονται στη ζωή σου και δε φεύγουν πότε. Άνθρωποι ξένοι, εντελώς διαφορετικοί από σένα.

Είναι κατανοητό ότι πρόκειται για μια βαθιά προσωπική ταινία για την παιδική σου ηλικία. Με ποιον τρόπο αντανακλώνται σ’ αυτήν οι αναμνήσεις από τη μητέρα σου; Το Roma ήταν μια επιδραστική εμπειρία, που με έφερε αντιμέτωπο με το παρελθόν μου και ταυτόχρονα με την πραγματικότητα στην οποία έζησα όταν ήμουν παιδί. Σκοπός μου δεν ήταν να παραδώσω ένα φιλμ που θα ωραιοποιούσε την παιδική μου ηλικία. Ήθελα να δείξω τις αναμνήσεις μου όπως ακριβώς ήταν, χαρούμενες και στενόχωρες, χωρίς καμία πρόθεση να κρίνω ανθρώπους και καταστάσεις, ήθελα να καταγράψω με ειλικρίνεια εκείνες τις στιγμές. Άλλωστε, η ζωή αυτή καθεαυτή δεν έχει ηθικές αρχές. Ηθικές αρχές έχουν προσθέσει οι άνθρωποι στη ζωή.

Τι πιστεύεις ότι έχει παραμείνει αμετάβλητο στη χώρα σου; Οι μικροπωλητές στους δρόμους που διαφημίζουν με μεγάφωνα την πραμάτεια τους και είναι πλέον κομμάτι της φωνής αυτής της πόλης. Αυτά είναι τα όμορφα. Σε κοινωνικό επίπεδο πάντως υπάρχουν πολλά που δεν έχουν αλλάξει ούτε στο ελάχιστο προς το καλύτερο. Ένα από αυτά είναι οι έντονες ανισότητες στην κοινωνία λόγω του ρατσισμού που επικρατεί, τον οποίο υποκινεί η διεστραμμένη σχέση μεταξύ τάξης και φυλής. Ένα ακόμη ζήτημα είναι η βία, όχι αυτή του οργανωμένου εγκλήματος στο Μεξικό, που κατά κάποιον τρόπο από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα έχει μειωθεί σε έκταση, αλλά της βίας που έχει να κάνει με την ανέχεια. Αυτή είναι η πιο αιματοβαμμένη όλων.

Αν και στην ταινία υπάρχει το στοιχείο της ελπίδας, θεωρείς ότι αυτά τα προβλήματα είναι ένας φαύλος κύκλος χωρίς τέλος; Η αλήθεια είναι ότι δε με ενδιαφέρει να περάσω κάποιο μήνυμα, ούτε να παραδώσω κάποιο μάθημα ιστορίας. Όπως προανέφερα, σκοπός μου δεν είναι να ασκήσω κριτική. Το Μεξικό είναι κομμάτι της ανθρωπότητας και της ιστορίας. Θα ήταν λοιπόν πιο φρόνιμο να απαντήσουμε πρώτα στο ερώτημα αν η ιστορική εξέλιξη ακολουθεί μια κυκλική ή μια γραμμική πορεία και κατά πόσον οι ανθρώπινες εμπειρίες είναι κυκλικές ή εξελίσσονται. Δεν πιστεύω σε αυτή την ιδέα της προόδου από την ανθρωπιστική άποψη, της επικράτησης δηλαδή του ανθρώπου στη φύση. Νομίζω ότι είμαστε μέρος ενός πράγματος που εξελίσσεται από τις δικές του τάσεις, καλές ή κακές.

Αναφέρεις συχνά ότι οι ταινίες είναι επιδραστικές. Με ποιον τρόπο επέδρασε πάνω σου το Roma; Όταν γύριζα το Gravity, είχα δηλώσει ότι η μεγαλύτερη αλλαγή που υπέστην ήταν στο χρώμα των μαλλιών μου. Δεν αστειεύομαι. Γέμισα άσπρες τρίχες από το άγχος μου. Πέρασα δύσκολα κι αυτό δεν είχε επίπτωση μόνο στην εξωτερική μου εμφάνιση. Μπορεί το Gravity να με γέρασε, το Roma όμως με έκανε ξανά νέο με τρόπο ανακουφιστικό. Επούλωσε τις πληγές που με έκαναν αυτό που είμαι σήμερα. Κι αυτό είναι επίσης ένα είδος μεταμόρφωσης.

Από: Esquire LAT

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr