Εσθονία, ένας σύγχρονος ψηφιακός παράδεισος

Η πανδημία έχει οδηγήσει σε έναν πολλαπλασιασμό της ψηφιακής γραφειοκρατίας, ο οποίος έρχεται να προστεθεί στις άβολες συνθήκες που επικρατούν στα πεδία της καθημερινής ζωής και των ταξιδίων. Πιθανότατα όλες οι νέες εφαρμογές, οι κωδικοί QR και τα ατέλειωτα κλικ στον υπολογιστή ή στο smartphone δεν έχουν ενοχλήσει τους ρέκτες του Διαδικτύου. Τι γίνεται όμως με τα εκατομμύρια των ψηφιακών "δεινοσαύρων" σαν εμένα που δεν "λατρεύουν" τα gadget τους; Αν ακόμη και τα ψηφιακώς ευκίνητα παιδιά μου σκόνταψαν στην "κουνελότρυπα" της διαδικτυακής φόρμας εντοπισμού επιβατών της βρετανικής κυβέρνησης και δεν κατάφεραν να βρουν τους σωστούς παρόχους τεστ PCR για την Covid-19 λόγω κακoύ πληροφοριακού σχεδιασμού του σχετικού συστήματος, τι πιθανότητες έχω εγώ αν δε μένω στην... Εσθονία;

Φύγαμε για... Εσθονία

Μια απάντηση είναι να στραφεί κανείς στην Εσθονία, τη δημοκρατία της Βαλτικής με τον μικρό πληθυσμό (μόλις πάνω από 1,3 εκατομμύρια πολίτες), τα επιτεύγματα υψηλής τεχνολογίας και τις μεγάλες διεθνείς φιλοδοξίες. Εδώ μπορείτε να γίνετε πολιτογραφημένος ψηφιακός πολίτης, με άμεση πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες του κράτους, χωρίς καν να είστε ο "μέγας γνώστης" του ψηφιακού κόσμου.

"Για όλους όσους είναι κάτω των 35 ετών, το ψηφιακό έρχεται φυσικά. Για όλους τους υπόλοιπους, φαντάζει αφύσικο", λέει η Κάγια Κάλας, πρωθυπουργός της Εσθονίας, την οποίο επισκέφθηκα στο Ταλίν, την πρωτεύουσα της "Ψηφιακής Δημοκρατίας" της Βαλτικής, την περασμένη εβδομάδα.

Η Κάλας, η οποία συχνά συγκρίνεται με την φρέσκια και μη "ξύλινη" πρωθυπουργό Μπιργκίτ Νίμποργκ στη δανική τηλεοπτική σειρά "Μπόργκεν", απαντά στις ερωτήσεις σε αγγλικά πιο άπταιστα από εκείνα του Μπόρις Τζόνσον όταν ο τελευταίος μιλά από το βήμα της Βουλή των Κοινοτήτων. 

Αν και η οικογένειά της έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο και στα δύο κινήματα ανεξαρτησίας της Εσθονίας από τη γειτονική Ρωσία, το 1919 και το 1991, η Κάλας έχει στραμμένα το βλέμμα της στραμμένο στο μέλλον. Έχει τεθεί επικεφαλής ενός εθνικής σημασίας project για την υπέρβαση των μεγάλων ψηφιακών διαιρέσεων οι οποίες προκύπτουν από τις διαφορές των γενεών (η μητέρα μου, η οποία έφυγε πρόσφατα από τη ζωή σε ηλικία άνω των 90 ετών, αδυνατούσε να χειριστεί κινητό τηλέφωνο), καθώς και των ανάλογων κοινωνικοοικονομικών ζητημάτων. Στόχος της είναι να περιορίσει το χάσμα μεταξύ των "αναλογικής αντίληψης" μεγαλυτέρων και της ψηφιακής νεολαίας.

Θα μου ήταν χρήσιμη η βοήθεια του Κάλας. Βαριέμαι εύκολα τη συμπλήρωση ψηφιακών δηλώσεων και κάνω συχνά λάθη σε μικροσκοπικά πληκτρολόγια.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η τεχνολογία ήταν ο μόνος τρόπος για εκατομμύρια από εμάς να επικοινωνήσουμε με τους φίλους, την οικογένεια, τους συναδέλφους και τις κοινότητές μας. Το ψηφιακό μέλλον μοιάζει πιο κοντά από ποτέ. Οι περισσότεροι από εμάς, ωστόσο, θέλουμε να απλοποιηθούν οι συναλλαγές μας με το κράτος, τις υπηρεσίες πρόνοιας και τις επιχειρήσεις, έτσι ώστε ένας ξεχασμένος κωδικός πρόσβασης ή ένα λανθασμένο πάτημα πλήκτρου να μην μοιάζει με επικείμενη καταστροφή.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο, υπάρχουν περισσότεροι από 100 διαφορετικοί ιστότοποι για να συνδεθεί κανείς για πρόσβαση σε κρατικές υπηρεσίες - είτε πρόκειται για την πύλη της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (NHS) για ιατρικoύ χαρακτήρα ανησυχίες είτε για την κρατική πύλη η οποία αφορά φόρους και παροχές. Μπορείτε να περάσετε την ημέρα σας προσπαθώντας να ανακαλύψετε και να ταξινομήσετε λεπτομέρειες σύνδεσης και κωδικών. Εκεί έξω μοιάζει με μια "κόλαση κωδικών πρόσβασης".

One-stop shop

Ας συγκρίνει κανείς αυτή την κατάσταση με την Εσθονία, η οποία διαθέτει μία και μοναδική ψηφιακή πύλη για όλες τις υπηρεσίες. Μπορεί κανείς εύκολα να κάνει τη φορολογική του δήλωση στο Διαδίκτυο ("οι φοροτεχνικοί δεν έχουν δουλειά εδώ", αστειεύεται η Κάλας), να λάβει συνταγές για φάρμάκα, να κλείσει νοσοκομειακές θεραπείες και να διορθώσει ψηφιακά στοιχεία διαμονής και ταυτοποίησης χωρίς τη χρήση φυσικού δελτίου ταυτότητας. Μπορείτε ακόμη και να ψηφίσετε μέσω Διαδικτύου - ένα επίτευγμα το οποίο άλλες δημοκρατίες θεωρούν απαγορευτικό.

Τι γίνεται όμως με κάτι πιο περίπλοκο, όπως η ανανέωση διαβατηρίου; Στην Εσθονία, δεν χρειάζεται καν να θυμηθεί κανείς να υποβάλει αίτηση. Οι αρχές τού υπενθυμίζουν έξι μήνες πριν τη λήξη του διαβατηρίου του το ζήτημα και συμπληρώνουν αυτόματα για εκείνον τη φόρμα ανανέωσης - το μόνο που έχει να κάνει κανείς είναι να βγάλει και να "κατεβάσει" μια νέα φωτογραφία. Είναι ένα υπέροχο παράδειγμα της "αρχής της μίας και μόνης φοράς", όπου ιδιώτες και επιχειρήσεις παρέχουν μια πληροφορία μία φορά και ποτέ ξανά στο κράτος.

Συνολικά, τα συγκεκριμένα μέτρα εξοικονομούν περίπου 2% του εθνικού ΑΕΠ σε γραφειοκρατική σπατάλη - ποσοστό που είναι σχεδόν ίσο με την αμυντική δέσμευση της Εσθονίας στο ΝΑΤΟ (οι Ρώσοι εξακολουθούν να αποτελούν παραδοσιακή στρατιωτική απειλή γι’ αυτήν την αναδυόμενη "ψηφιακή ουτοπία").

Τα δε προσωπικά δεδομένα είναι ασφαλή, χάρη στην τεχνολογία blockchain. Δεν υπάρχει κεντρική βάση δεδομένων, ωστόσο τα συστήματα είναι διαλειτουργικά και όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να βλέπουν τα προσωπικά τους στοιχεία όπως αυτά καταγράφονται και χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση.

Και δεν χρειάζεται καν να μεταναστεύσετε ως φυσική παρουσία για να απολαύσετε τα παραπάνω οφέλη. Οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει e-πολίτης της Ψηφιακής Δημοκρατίας απ’ όπου και αν βρίσκεται. Έως και 54.000 αλλοδαποί έχουν υποβάλει αίτηση για εσθονική κρατική ψηφιακή ταυτότητα στο πλαίσιο του συστήματος ηλεκτρονικής κατοικίας, το οποίο επιτρέπει στους ανθρώπους να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στη βαλτική χώρα και να έχουν πρόσβαση σε όλες τις απλοποιημένες ψηφιακές υπηρεσίες.

Διέξοδος για Βρετανούς και Αμερικανούς

Αυτό είναι ιδιαίτερα βολικό για μικρές βρετανικές εταιρείες οι οποίες πωλούν προϊόντα και υπηρεσίες στην Ευρώπη, καθώς και κολοσσιαίες αμερικανικές εταιρείες. Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ενιαία αγορά έχει δυσκολέψει τις εξαγωγές, προσθέτοντας συμπλήρωση εντύπων, καθυστερήσεις και γραφειοκρατία.

Πολλοί επιχειρηματίες δημιούργησαν "ηλεκτρονική κατοικία" στην Εσθονία για να αποφύγουν φαινόμενα τα οποία έχουν γίνει πρόσφατα πρωτοσέλιδα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως η έλλειψη κοτόπουλων στα Nandos ή μιλκσέικ στα McDonalds.

Ο ιδιωτικός τομέας της Εσθονίας, τονωμένος από την επιτυχία του Skype, του πρώτου εσθονικού τεχνολογικού "μονόκερου", έχει παράσχει την τεχνογνωσία του στο κράτος, προκειμένου να βοηθήσει στην πραγματοποίηση πολλών από αυτές τις αλλαγές. Τώρα κινείται γρήγορα για να καταστήσει και την καθημερινότητα στη χώρα πιο βολική.

Για παράδειγμα, ένας από τους πλέον εκνευριστικούς τρόπους για να ξεκινήσει κανείς τις διακοπές του μετά από μια μακρά πτήση, είναι να μπει σε μια τεράστια ουρά στο κιόσκι των εταιρειών ενοικίασης αυτοκινήτων για να παραλάβει ένα όχημα. Στο Ταλίν, η σύζυγός μου και εγώ χρησιμοποιήσαμε την εφαρμογή Bolt για να εντοπίσουμε ένα αυτοκίνητο κοντά μας, περπατήσαμε προς αυτό, αγγίξαμε ξανά την εφαρμογή Bolt για να ανοίξουμε την πόρτα και στο τέλος εγώ απλώς γύρισα το κλειδί που μας περίμενε στη μίζα. Σε λιγότερο από 10 λεπτά, μπορέσαμε να απομακρυνθούμε χωρίς να ταλαιπωρηθούμε καθόλου.

Τα μεγάλα άλματα στην ψηφιακή τεχνολογία των δύο τελευταίων δεκαετιών έχουν κάνει τη ζωή όλων μας πιο πλούσια και ποικίλη. Είναι όμως καιρός να αφαιρέσουμε την ταλαιπωρία και τη "βαβούρα" από την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και το ηλεκτρονικό εμπόριο.

Η μικρή Εσθονία στοχεύει ψηλά, πάνω από το ψηφιακό της "βάρος". Ναι, οι μεγαλύτερες χώρες έχουν πιο πολύπλοκα συστήματα και αντιμετωπίζουν σίγουρα μεγαλύτερες προκλήσεις. Εάν ωστόσο η ενεργητικότητα πίσω από τις ψηφιακές φιλοδοξίες του πρώην σοβιετικού κράτους της Βαλτικής εντυπωσίασε ένα μάλλον συγκρατημένο χρήστη της τεχνολογίας όπως εγώ, ίσως αξίζει περισσότερες κυβερνήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να της δώσουν τη δέουσα προσοχή.

Από: Capital.gr

 

 

 

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr