Στο Χέιζελ πέθανε το ποδόσφαιρο

Όταν το ανοιξιάτικο απόγευμα της 29ης Μαΐου 1985, Ιταλοί και Άγγλοι φίλαθλοι κατευθυνόντουσαν στο στάδιο Χέιζελ των Βρυξελλών για τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης (πλέον Champions League) δεν είχαν ιδέα ότι θα γινόντουσαν μάρτυρες σε μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στην ιστορία του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Τουλάχιστον, οι περισσότεροι εξ' αυτών. Το Χέιζελ θα μνημονεύεται για πάντα με θλίψη, οργή και ντροπή, ενώ ο 30ος τελικός της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης έχει μείνει στην ιστορία ως το πιο ματωμένο ματς των ευρωπαϊκών κυπέλλων.

Το χρονικό της τραγωδίας

Τα όσα διαδραματίστηκαν στο στάδιο των Βρυξελλών την 29η Μαΐου του 1985 δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Η πραγματική "αιτία" -αν μπορεί κάποιος να τη χαρακτηρίσει έτσι- είχε γεννηθεί ένα χρόνο πριν, στο στάδιο Ολίμπικο της Ρώμης και το τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών για το 1984, όταν η Λίβερπουλ επικράτησε της Ρόμα με 4-2 στη διαδικασία των πέναλτι, κατακτώντας το βαρύτιμο τρόπαιο. Μετά τη λήξη του συγκεκριμένου αγώνα, οι Ρωμαίοι οπαδοί είχαν προκαλέσει σοβαρά επεισόδια στους περιβάλλοντες χώρους και τους δρόμους γύρω από το γήπεδο, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό πολλών Άγγλων ομολόγων τους.

Μοιραία λοιπόν, οι Βρετανοί χούλιγκαν, πήγαν στη βελγική πρωτεύουσα έχοντας στο μυαλό τους την εκδίκηση - το γεγονός πως στις εξέδρες θα βρισκόντουσαν Ιταλοί έκανε ακόμη μεγαλύτερο το κίνητρό τους. Αυτομάτως, η ύπαρξη της Λίβερπουλ με μία ιταλική ομάδα στον τελικό της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης θα έπρεπε να έχει σημάνει συναγερμό τόσο για την UEFA όσο και για τις αστυνομικές αρχές, ενώ το απαρχαιωμένο Χέιζελ αποτελούσε εξαρχής μία αμφιλεγόμενη επιλογή για τη διεξαγωγή ενός τόσο σημαντικού παιχνιδιού. Όλοι πιάστηκαν απροετοίμαστοι, με τραγικές δυστυχώς συνέπειες.

Ο αγώνας ήταν προγραμματισμένος να ξεκινήσει στις 19.00 αλλά ήδη από το μεσημέρι οι περισσότεροι από 60.000 οπαδούς που είχαν συγκεντρωθεί στις Βρυξέλλες είχαν ξεκινήσει να πίνουν - ειδικά οι Άγγλοι, κατά την προσφιλή τους συνήθεια, πριν κατευθυνθούν προς το γήπεδο. Στον τομέα Ζ αυτού, υποτίθεται ότι θα κάθονταν "ουδέτεροι" φίλαθλοι, κυρίως Βέλγοι. Ανάμεσα στις θέσεις τους ωστόσο υπήρχαν και πάρα πολλοί με φανέλες της Γιουβέντους. Το βασικό πρόβλημα όμως ήταν πως ο τομέας Ζ ήταν ακριβώς δίπλα από τις εξέδρες των φανατικών της Λίβερπουλ.

Περίπου μία ώρα πριν την έναρξη του ματς, οι Άγγλοι οπαδοί παραβίασαν το κιγκλίδωμα που τους χώριζε από τους Βέλγους φιλάθλους αλλά και εκείνους της Γιουβέντους, εξαπολύοντας επίθεση εναντίον τους. Οι παρευρισκόμενοι στον τομέα Ζ ξεκίνησαν να οπισθοχωρούν προς έναν τοίχο. Όσοι βρίσκονταν κοντά σε αυτόν συνεθλίβησαν από την πίεση χιλιάδων κόσμου, με τον τοίχο τελικά να καταρρέει.

Πολλοί έσπευσαν να σκαρφαλώσουν για να προστατευθούν. Αρκετοί όμως έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν πολύ σοβαρά. Ο τραγικός απολογισμός ήταν 39 νεκροί (32 Ιταλοί οπαδοί της Γιουβέντους, 4 Βέλγοι, 2 Γάλλοι και ένας Βορειοϊρλανδός) και περισσότεροι από 600 τραυματίες. Μεταξύ των φιλάθλων που έχασαν τη ζωή τους ήταν και ένα 11χρονο αγόρι.

Ματς-παρωδία

Με την ύπαρξη νεκρών στις εξέδρες, η ματαίωση του παιχνιδιού θα ήταν η πιο λογική επιλογή, σωστά; Λάθος. Οι άνθρωποι της UEFA, οι αστυνομικές αρχές και οι Βέλγοι διοργανωτές προσπάθησαν να αποφύγουν αρχικά να αποκαλύψουν το μέγεθος της πραγματικής τραγωδίας, με τους εκατοντάδες δημοσιογράφους από όλο τον κόσμο να ψάχνουν να βρουν τι ακριβώς είχε συμβεί. Κανείς όμως δεν μιλούσε για νεκρούς. 

Πάρθηκε τελικά η εξωφρενική απόφαση να γίνει κανονικά ο τελικός, υπό τον φόβο νέου ξεσπάσματος βίας τόσο μέσα στο γήπεδό όσο και στους γύρω χώρους. Το ματς, αν μπορεί κάποιος να μιλήσει καθαρά αγωνιστικά μετά από ένα τέτοιο γεγονός, ξεκίνησε τελικά στις 21.39 και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως παρωδία, με τον Ελβετό διαιτητή André Daina να σφυρίζει προκλητικά υπέρ της Γηραιάς Κυρίας.

Η Γιουβέντους κέρδισε τελικά με 1-0, χάρη σε μία εύστοχη εκτέλεση πέναλτι του Michel Platini. Την εσχάτη των ποινών κέρδισε ο Πολωνός επιθετικός Zbigniew Boniek, που όμως ανετράπη τουλάχιστον ένα μέτρο εκτός μεγάλης περιοχής. 

Για να κάνει ακόμη χειρότερα τα πράγματα ο τότε Γάλλος σταρ της Γιούβε και μετέπειτα αμφιλεγόμενος παράγοντας πανηγύρισε έξαλλα, λες και δεν είχε συμβεί απολύτως τίποτα πριν από τη σέντρα, παρότι τόσο ο ίδιος όσο και οι υπόλοιποι ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων δεν είχαν ενημέρωση για νεκρούς. "Οι οπαδοί μας έφταιγαν και εκείνο το Κύπελλο δεν είχε αξία. Έπρεπε να το πάρει χωρίς αγώνα η Γιουβέντους" έλεγε χρόνια αργότερα ο τότε μέσος της Λίβερπουλ και μετέπειτα προπονητής του Πανιωνίου Ronnie Whelan, υπογραμμίζοντας μάλιστα πως όταν ετοιμάζονταν για να βγουν στο γήπεδο επικρατούσε απόλυτη σιγή - τέτοια που ακουγόντουσαν μόνο οι τάπες από τα παπούτσια των ποδοσφαιριστών. 

Οι συνέπειες

Οι Άγγλοι οπαδοί ήταν οι υπαίτιοι της τραγωδίας, κάτι που οδήγησε την Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Margaret Thatcher, έπειτα από συνεννόηση με την UEFA, να επιβάλλει αποκλεισμό 5 ετών για τις αγγλικές ομάδες από όλες τις διεθνείς διοργανώσεις και 6 για τη Λίβερπουλ συγκεκριμένα. Το ίδιο το Χέιζελ ανακατασκευάστηκε με αρκετά βελτιωτικά έργα στον τομέα της ασφάλειας, ενώ μετονομάστηκε σε King Baudouin, το 1995.

Μάλιστα, το 1996 διεξήχθη σε αυτό ο τελικός του Κυπέλλου Κυπελλούχων ανάμεσα στην Παρί Σεν Ζερμέν και τη Ραπίντ Βιέννης. Αρκετά χρόνια μετά την τραγωδία του 1985, αξιωματικοί της βέλγικης αστυνομίας καταδικάστηκαν για εγκληματική αμέλεια.

Η βρετανική αστυνομία από την πλευρά της εξέτασε όλα τα βίντεο και προέβη σε 27 συλλήψεις. Το 1989, ύστερα από δίκη στο Βέλγιο που διήρκησε συνολικά 5 μήνες, 14 από τους συλληφθέντες -όλοι οπαδοί της Λίβερπουλ- καταδικάστηκαν σε 3 χρόνια φυλάκισης με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από αμέλεια αλλά κανένας από αυτούς δεν εξέτισε ποινή κάθειρξης.

Τίποτα από τα παραπάνω όμως δεν αρκεί. Τίποτα δεν μπορεί να φέρει πίσω τις 39 ψυχές που χάθηκαν εκείνο το ανοιξιάτικο απόγευμα στο Χέιζελ.

---

Διάβασε ακόμη για τον George Best που ήταν ο καλύτερος, 15 εξωφρενικές και ανέκδοτες ιστορίες του Paul Gascoigne, το Θαύμα της Κωνσταντινούπολης και τον αιώνιο βασιλιά Eric Cantona.

---

φωτογραφίες ©Associated Press

Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr