Αρνητές των εμβολίων ή μήπως αρνητές της πραγματικότητας;

Η ιστορία γνωστή και ένα από τα πιο δημοφιλή θέματα -στην ιντερνετική τουλάχιστον επικαιρότητα- των τελευταίων εβδομάδων: Ο Στέφανος Τσιτσιπάς δεν θεωρεί πως είναι απαραίτητο να κάνει το εμβόλιο κατά του κορονοϊού για τους δικούς του λόγους, ρίχοντας (και αυτός) με τον τρόπο του νεράκι στον μύλο των απανταχού ψεκασμένων/αρνητών/πες τους όπως αλλιώς θέλεις. 

Κοιτώντας πίσω από τις γραμμές, μπορεί να διαπιστώσει κανείς και ένα άλλο, βαθύτερο θέμα - το οποίο μάλιστα σιγοντάρουν και οι κατά καιρούς αναρτήσεις του κορυφαίου Έλληνα τενίστα: Μοιάζει να ανήκει στην κατηγορία ανθρώπων που μοιάζουν να έχουν τσακωθεί με την ενσυναίσθηση και γενικότερα να παραβλέπουν -ακούσια ή εκούσια- το τι συμβαίνει γύρω τους, επιλέγοντας ουσιαστικά τη δική τους πραγματικότητα.

Ένας άλλος κόσμος

Μπορεί να ζούμε σε μια άνευ προηγουμένου 'εποχή της πληροφορίας' αλλά παρόλα αυτά χρησιμοποιούμε ελάχιστη από τη γνώση που έχουμε διαθέσιμη καθημερινά. Αυτοί που θέλουν να αδυνατίσουν συνήθως δεν προσέχουν τη διατροφή τους, αυτοί που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για να αντιμετωπίσουν μια σοβαρή ασθένεια αποφεύγουν τις εξετάσεις και οι περισσότεροι επιλέγουν να ενημερωθούν από το κανάλι, το σάιτ ή την εφημερίδα που είναι πιο κοντά στις πολιτικές τους πεποιθήσεις, ασχέτως γεγονότων.

> Διάβασε ακόμη: Αντιεμβολιαστές: Mία ωρολογιακή βόμβα, έτοιμη να σκάσει

Έχοντας ως βάση έρευνες για την οικονομία, την ψυχολογία και την κοινωνιολογία οι George Loewenstein, Russell Golman και David Hagmann από το πανεπιστήμιο Carnegie Mellon της Pennsylvania είχαν προσπαθήσει πριν μερικά χρόνια να εξηγήσουν γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να ζήσουν τη δική τους πραγματικότητα, αποφεύγοντας σκόπιμα πληροφορίες που 'απειλούν' την ευτυχία και την ευημερία τους.

Η μελέτη τους που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2017 στο Journal of Economic Literature αποδεικνύει πως παρότι υπάρχει η δυνατότητα για πρόσβαση σε οποιαδήποτε πληροφορία, οι πιο πολλοί εφαρμόζουν όλο και περισσότερες στρατηγικές προκειμένου να μην έρθουν σε επαφή με τη γνώση ή την αλήθεια.

Είναι επίσης εξαιρετικά ικανοί στο να κατευθύνουν επιλεκτικά την προσοχή τους στις πληροφορίες που απλά επιβεβαιώνουν ή ενισχύουν αυτά που πιστεύουν και 'ξεχνούν' ή αγνοούν αυτές που είναι πιο κοντά στην αλήθεια. 

Ό,τι λίγο-πολύ κάνουν τώρα και οι αντιεμβολιαστές δηλαδή. Όχι μόνο οι σκληροπυρηνικοί για τους οποίους φαίνεται να μην υπάρχει σωτηρία -ναι, εκείνοι που κατεβαίνουν με εικόνες της Παναγίας και περικεφαλαίες στο Σύνταγμα- αλλά και οι πιο (ας τους πούμε) πιο μετριοπαθείς εξ' αυτών. 

Η μεθοδολογία της άρνησης

"Μια από τις πιο βασικές αρχές της οικονομικής θεωρίας είναι πως οι άνθρωποι θα πρέπει να αναζητούν πληροφορίες που θα τους βοηθήσουν στη λήψη αποφάσεων και ποτέ δεν πρέπει να τις αποφεύγουν. Αντιθέτως, θα πρέπει διαρκώς ψάχνουν για πιθανές ανανεώσεις των πληροφοριών αλλά και τις τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο αυτό" τονίζει ο καθηγητής Οικονομικών και Ψυχολογίας Loewenstein.

Συμπληρώνει πως "συχνά όμως προτιμούν να απομακρύνονται από όλες τις χρήσιμες γνώσεις που θα τους βοηθούσαν να εκλάβουν ορθότερα την πραγματικότητα καθώς η ίδια η πληροφορία τους μοιάζει επίπονη. Για παράδειγμα, οι κακοί καθηγητές θα μπορούσαν να βελτιωθούν αν λάμβαναν υπόψιν το feedback των φοιτητών τους. Αλλά οι πιο πολλοί δεν θα το κάνουν".

Ακόμη όμως και τη στιγμή που επιλέγουν να αγνοήσουν την πληροφορία δεν δείχνουν να καταλαβαίνουν πλήρως την ερμηνεία της πράξης τους. Δεν διστάζουν μάλιστα να τεθούν αντιμέτωποι ακόμη και με τις ίδιες τις επιστήμες, αν κάποιες αποδεδειγμένες θεωρίες και πρακτικές έρχονται σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις τους.

Το όλο θέμα στην περίπτωση της Covid-19 έχει προχωρήσει σε τρομακτικά μονοπάτια πια όσον αφορά το ζήτημα της δημόσιας υγείας, με τους πάσης φύσεως αρνητές όχι μόνο να κρατούν πίσω ολόκληρες κοινωνίες αλλά να θέτουν σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή. Κι αν για τη δική τους δεν ενδιαφέρονται, υπάρχουν και οι ζωές των άλλων, που στην τελική δεν τους φταίνε σε τίποτα.

Η αποφυγή πληροφοριών μπορεί να αποβεί τρομερά επιβλαβής όταν αφορά ανθρώπους που χάνουν την ευκαιρία γενικότερα να προλάβουν σοβαρές ασθένειες. Πραγματικά μιλάμε για σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις.

Οι συνέπειες

"Μία από τις βασικότερες συνέπειες αυτών που αποφεύγουν την πληροφορία είναι ότι δεν ασχολούνται και δεν υιοθετούν απόψεις και θεωρίες επιστημόνων που έχουν δαπανήσει αρκετά χρόνια πάνω σε αυτές και έχουν μια τεκμηριωμένη θέση. Το να βομβαρδίζεις τους ανθρώπους αυτούς με πληροφορίες που αμφισβητούν τις αγαπημένες τους τοποθετήσεις -συνηθισμένη στρατηγική πειθούς- είναι πιο πιθανό να ενισχύσει περισσότερο τις άμυνές τους. Η μείωση της πολιτικής πόλωσης και ο περιορισμός ανθρώπων που τις ενισχύουν αλλά και 'τρέφονται' από αυτές είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση" λέει με τη σειρά του ο Hagmann, κάτοχος Ph.D. στις Κοινωνικές Επιστήμες.

Παρά τις όποιες συνέπειες ωστόσο, η αποφυγή πληροφοριών δεν είναι πάντοτε λάθος ή απλά μια ηλίθια αντίδραση και σε αυτό παίρνει σαφή θέση ο Golman, βοηθός καθηγητή Κοινωνικών Επιστημών.

"Κάθε άνθρωπος έχει συγκεκριμένο λόγο που επιλέγει την άγνοια. Κάποιος που δεν κάνει εξετάσεις, ζει τη ζωή του όπως θέλει μέχρι τη στιγμή που μια σοβαρή ασθένεια θα του χτυπήσει την πόρτα. Κάποιος που δεν αποταμιεύει ποτέ, μπορεί πιο εύκολα να βρεθεί αντιμέτωπος με μια οικονομική καταστροφή. Αλλά πάντα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο όλοι ζουν και πώς αυτές αλλάζουν καθώς τα χρόνια περνούν".

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αν γίνει βαθύτερη ανάλυση στο "πότε", το "γιατί" και το "πώς" οι άνθρωποι επιλέγουν να αγνοήσουν ορθές πληροφορίες, θα βοηθήσει κυβερνήσεις, εταιρείες και οργανισμούς να μεριμνήσουν αποτελεσματικά, χωρίς να τους κατακλύζουν με 'ανεπιθύμητα' κάθε φορά μηνύματα.

Το τελευταίο ισχύει για σχεδόν όλες τις περιπτώσεις, πέραν αυτή της Covid-19. Εκεί δεν υπάρχουν μεσοβέζικες λύσεις, τα πράγματα είναι απλά: Κάνε το εμβόλιο. Αυτό ισχύει και για τον Στέφανο Τσιτσιπά: Με τον εμβολιασμό του και ενδεχομένως μία selfie από αυτόν ίσως μπορεί να μετριάσει τις αρνητικές εντυπώσεις για την πιο πρόσφατη (μία ακόμη) παπαριά του. Μέχρι να το κάνει, εμείς θα είμαστε με τον Zverev και τον κάθε Zverev.

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr