Dino Radja, υπεράνω όλων

Αυθόρμητος, ειλικρινής, εκρηκτικός, ευθύς. Μέχρι και τρελός έχει αυτοχαρακτηριστεί. Ταυτόχρονα, ένας από τους πιο κυρίαρχους και χαρισματικούς ψηλούς που εμφανίστηκαν ποτέ στα ευρωπαϊκά παρκέ, ένας από τους ηγέτες της θρυλικής Γιουγκοπλάστικα και με κάτι παραπάνω από αισθητή παρουσία στο ΝΒΑ. Με αφορμή τα σημερινά 56α γενέθλιά του (γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1967), ακολουθούν κάποιες από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες και πληροφορίες για τον Dino Radja από την αρχή έως το τέλος της καριέρας του. 

Ο μύθος της Γιουγκοπλάστικα

O Dino Radja γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μία από τις μπασκετομάνες της πάλαι ποτέ ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, το Σπλιτ. Στην παραθαλάσσσια πόλη της Κροατίας απολάμβανε αρχικά περισσότερο τις βουτιές και το κολύμπι, παρά το μπάσκετ. Όλα άλλαξαν όταν, λίγο πριν τα 15 του, ψήλωσε απότομα -μέχρι το τέλος της εφηβείας του έφτασε τα 2,11 μ.- και μοιραία τον κέρδισαν τα παρκέ. Αρχικά με την ομάδα της γειτονιάς του, ΚΚ Ντάλβιν, και έπειτα με την πιο επιδραστική αρμάδα στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ, τη μυθική Γιουγκοπλάστικα (ή ΚΚ Σπλιτ).

Εκεί, υπό τις οδηγίες του Bozidar Maljkovic και έχοντας στο πλευρό του τον επίσης σπουδαίο Toni Kukoc αλλά και μία εξαιρετική φουρνιά παικτών, έμεινε για 5 χρόνια, στα οποία κατέκτησε μεταξύ άλλων 2 φορές το Κύπελλο Πρωταθλητριών (τη σημερινή Euroleague). Κυρίως όμως, χάριν στην ατελείωτη διάθεσή του για προπόνηση και το αξιοσημείωτο work rate του, εξελίχθηκε σε έναν τρομερό -και πολύ μπροστά για την εποχή του- power forward.

Ευφυής, γρήγορος, σωστά γυμνασμένος, με παιχνίδι με πλάτη αλλά και πρόσωπο, με καλό σουτ από μέση απόσταση, με άλμα και ταχύτητα, με τρομερή αίσθηση του χώρου και πρωτοφανείς για ψηλό ικανότητες στην πάσα, με αυταπάρνηση στην άμυνα και κυριαρχία στα ριμπάουντ, αποτελούσε έναν παίκτη που ίσως δεν είχαν δει μέχρι τότε στη θέση του τα ευρωπαϊκά παρκέ. Η συνεργασία του δε με τον -πολύ καλό του φίλο ακόμη και σήμερα- Kukoc θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μνημειώδης. 

Αυτοκράτορας στη Ρώμη

Τον Αύγουστο του 1990 αποφάσισε να ακολουθήσει το χρήμα και να ενταχθεί στο ρόστερ της Μεσάντζερο (ή Βίρτους όπως είναι το διαχρονικό όνομά της) Ρόμα, παρότι είχε επιλεχθεί ένα χρόνο πριν στο νο.40 του draft του ΝΒΑ από τους Boston Celtics. H οικογένεια Feruzzi που έτρεχε τότε την ιταλική ομάδα, του προσέφερε πενταετές συμβόλαιο αξίας περίπου $18.000.000, κάτι που σήμαινε πως ήταν πιο ακριβοπληρωμένος από τους Diego Maradona και Roberto Baggio, που μεσουρανούσαν εκείνη την εποχή στο καλύτερο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του κόσμου, το Campionato.

Στην Αιώνια Πόλη έζησε σαν σταρ, με τα media να τον κυνηγούν διαρκώς και να τον συγκρίνουν μόνο με τον ηγέτη της ποδοσφαιρικής Ρόμα, τον Βραζιλιάνο Falcao, που λίγα χρόνια πριν είχε φέρει το Scudetto στην πρωτεύουσα. Έμεινε εκεί τελικά για 3 σεζόν και έπειτα από την οικονομική κατάρρευση του Gruppo Ferruzzi έκανε το επόμενο βήμα: Το ΝΒΑ.

Ο τελικός-ορόσημο της Βαρκελώνης

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης, το 1992, ο μπασκετικός -και όχι μόνο- πλανήτης θαμπώθηκε από την μόνη ανίκητη υπερομάδα που έπαιξε ποτέ μπάσκετ, την αυθεντική Dream Team. Η Κροατία έμοιαζε με το επικρατέστερο σύνολο που θα μπορούσε να την κοντράρει. Ή πιο ορθά, να τη δυσκολέψει για λίγα λεπτά, έχοντας ως μπροστάρηδες τον Drazen Petrovic, τον Toni Kukoc και βέβαια τον Dino Radja. 

Οι Charles Barkley, Karl Malone, Patrick Ewing και David Robinson φρόντισαν να "περιποιηθούν" δεόντως τον Radja στον τελικό, που αντιλαμβάνεται πλήρως τη διαφορά που υπάρχει. Ήξερε όμως πως μπορεί να τους αντιμετωπίσει στα ίσια στο μέλλον, αν δεν σταματήσει ποτέ τη σκληρή δουλειά. Κάτι που συνέβη σχεδόν 1,5 χρόνο αργότερα. 

Το ΝΒΑ

Στις 9 Ιουλίου του 1993, υπέγραψε συμβόλαιο με τους Boston Celtics. Το θετικό ήταν ότι δεν σταμάτησε ποτέ την εντατική προπόνηση και εμφανίστηκε κάτι παραπάνω από έτοιμος για το πολύ σκληρό ΝΒΑ των 90s. To αρνητικό, πως πήγε στην χειρότερη ομάδα της λίγκας: Όλοι οι σταρ των 80s έχουν αποσυρθεί και ο Reggie Lewis -ο πιο ταλαντούχος παίκτης των Κελτών και ο φαινομενικά επόμενος ηγέτης τους- πεθαίνει σε ηλικία μόλις 27 ετών λόγω καρδιομυοπάθειας, στα τέλη του Ιουλίου του 1993.

Η απώλειά του αλλά και ο αγωνιστικός του αντίκτυπος επηρέασαν σε τεράστιο βαθμό ολόκληρο τον οργανισμό των Celtics. Ο Radja πάντως αποτελεί όαση στο αγωνιστικό χάος, έχοντας μέσους όρους 15,1 π. και 7,2 ρ. την πρώτη του σεζόν, 17,2 π. και 8,7 ρ. τη δεύτερη και 19,7 π. και 9,8 ρ. την τρίτη και 14 π. και 8,4 ρ. την τέταρτη και τελευταία. Κυρίως όμως, κατόρθωνε να επιβληθεί απέναντι σε κάθε ψηλό που έβρισκε μπροστά του. Ναι, ακόμη και στον Ewing ή τον Robinson - και μάλιστα σε μία εποχή που οι Ευρωπαίοι δεν ήταν ακριβώς καλοδεχούμενοι στον μαγικό κόσμο. Κάπως έτσι, κέρδισε τον σεβασμό των πάντων στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, πριν τον προδώσουν τα γόνατά του.

Οι αιώνιοι

Μοιραία, η επιστροφή στην Ευρώπη μοιάζει ως ο ιδανικότερος δρόμος. Οι αδερφοί Γιαννακόπουλοι τον πείθουν να υπογράψει με τον Παναθηναϊκό. Μαζί με τον θρύλο των Lakers Byron Scott οδηγούν την ομάδα στο πρωτάθλημα έπειτα από 14 χρόνια. Ο Radja είναι εκείνος που θα ηγηθεί και στον δεύτερο σερί τίτλο την επόμενη χρονιά και μάλιστα με εμφατικό τρόπο στο 5ο παιχνίδι των τελικών στην έδρα του αιώνιου αντιπάλου. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως ήταν εκείνος που ουσιαστικά άλλαξε την πορεία του ελληνικού μπάσκετ στο τέλος της χιλιετίας. 

Επέστρεψε στην Κροατία όπου έπαιξε δωρεάν στη Ζαντάρ για έναν χρόνο, προτού φορέσει τα ερυθρόλευκα του Ολυμπιακού, σε ένα πολύ φιλόδοξο όσο και τολμηρό project με προπονητή τον Ηλία Ζούρο - που τελικά απέτυχε. Παρόλα αυτά, ο Κροάτης ψηλός κέρδισε και την κόκκινη εξέδρα με την παρουσία και τον χαρακτήρα του.

Ένα από τα μεγαλύτερα παράσημα της εν Ελλάδι καριέρας του είναι πως κέρδισε την αγάπη και των δύο αντίπαλων στρατοπέδων, με πράσινους και κόκκινους να τον έχουν ακόμη και σήμερα στην καρδιά τους. Επίλεξε να κλείσει την καριέρα του εκεί όπου ξεκίνησαν όλα, με την ΚΚ Σπλιτ (πρώην Γιουγκοπλάστικα), με την οποία κατέκτησε το πρωτάθλημα Κροατίας το 2003.

Οι τίτλοι

Το παλμαρέ του είναι αντάξιο της κλάσης τους και της σπουδαίας του καριέρας. Σε αυτά ξεχωρίζουν μεταξύ άλλων 2 Κύπελλα Πρωταθλητριών (Euroleague), 1 Κύπελλο Κόρατς, 3 Πρωταθλήματα Γιουγκοσλαβίας, 2 Πρωταθλήματα Ελλάδας, 2 χρυσά μετάλλια και 1 χάλκινο σε Ευρωμπάσκετ, 2 ασημένια μετάλλια σε Ολυμπιακούς Αγώνες και ένα χάλκινο μετάλλιο σε Μουντομπάσκετ. Από τις ατομικές του διακρίσεις η σημαντικότερη είναι το βραβείο MVP στο Final Four του 1989.

Το Hall of Fame

Από το 2018, είναι μέλος του Hall Of Fame. Μάλιστα, έδωσε μία σπουδαία ομιλία κατά την σχετική τελετή. "Μόλις το έμαθα, έκλαιγα για δέκα συνεχόμενες μέρες. Ήταν δύσκολο να το εξηγήσω σε κάποιον. Δεν μπορούσα να το πω σε κανέναν, μέχρι να την ανακοίνωση. Ήταν δύσκολο να το βουλώσω, το είπα στην γυναίκα μου βέβαια, της είπα τα πάντα. Ήταν μεγάλο το σοκ, επειδή δεν το ήξερα τίποτα γι' αυτό. Το να είμαι εδώ είναι ένα συναίσθημα για το οποίο δεν έχει βρεθεί λέξη ακόμα. Ήμουν τυχερός που γεννήθηκα σε μια περίοδο μίας εξαιρετικής γενιάς. Σπουδαίοι προπονητές δούλεψαν μαζί μου κι εγώ βρέθηκα σε μεγάλες ομάδες. Βρέθηκα δίπλα σε απίστευτους συμπαίκτες".

"Ο μόνος που ήταν μέρος όλων αυτών των ομάδων είναι ο Toni Kukoc, τον οποίο θεωρώ το άλλο μου μισό σε μπασκετικό επίπεδο. Θα μπορούσα να παίζω μαζί του ακόμα και σήμερα με κλειστά τα μάτια. Άλλος ένας που είχα την τιμή να είμαι μαζί του είναι ο Drazen Petrovic. Πρέπει να είναι καλύτερα τώρα, να βρίσκεται σε ένα καλύτερο μέρος. Έμαθα πολλά από εκείνον. Θέλω να ευχαριστήσω τους Celtics, τον Παναθηναϊκό, τον Ολυμπιακό, την Τσιμπόνα, τη Ζαντάρ, όλους όσοι ήταν στην μπασκετική μου ζωή, όλοι είναι πολύ σημαντικό κομμάτι στην οικογένεια μιας ομάδας" ήταν κάποια από τα πιο χαρακτηριστικά από τα όσα είπε. 

Δείτε πρώτοι τις ειδήσεις του Esquire.com.gr στο Google News.

---

Διάβασε ακόμη για την παρεξηγημένη ιδιοφυΐα του Milos Teodosic, τον μύθο Kareem Abdul-Jabbar, τον John Havlicek που δεν ήταν απλά ο τύπος που έκλεψε την μπάλα και το επόμενο βήμα του ΝΒΑ.

---

κεντρική φωτογραφία ©Getty Images

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr